Agnes Grey Anne Brontë Tradución de Ana Rozados Agnes Grey 1 CAPÍTULO I: A CASA PARROQUIAL Todas as historias auténticas conteñen ensinanzas, mais nalgunhas poida que nos custe atopar o tesouro, e cando o atopamos é nunha cantidade tan ínfima que o froito seco e murcho apenas compensa o traballo de romper a casca. Se é este o caso da miña historia, non son quen para xulgalo. Ás veces coido que pode resultar útil para algunhas persoas e entretida para outras, pero deixemos que sexa o mundo quen a xulgue. Protexida pola miña propia escuridade e polo transcurso dos anos, non teño medo de arriscarme e exporei abertamente ante o público aquilo que non revelaría nin á máis íntima das amizades. O meu pai era un clérigo do norte de Inglaterra, que gañou o merecido respecto de todos os que o coñecían, e nos seus anos de mocidade viviu de xeito bastante folgado dos ingresos conxuntos dun carguiño e unha pequena propiedade que posuía. A miña nai, que casou con el en contra da vontade da súa familia, era a filla dun terratenente e unha muller con personalidade. En balde dixéronlle que, no caso de se converter na muller do pobre pastor, debía renunciar á súa carruaxe e á doncela persoal, así coma a todos os luxos e exquisiteces propios da súa condición, que eran para ela pouco menos que o necesario para vivir. Unha carruaxe e unha doncela persoal eran grandes comodidades; pero, grazas a Deus, ela tiña pés para andar e mans para se ocupar das súas propias necesidades. Non era cousa de desprezar unha casa elegante nin un gran xardín, pero ela preferiría vivir nunha casiña con Richard Grey ca nun pazo con calquera outro home do mundo. Como os argumentos non servían de nada, o seu pai finalmente díxolles aos namorados que podían casar se querían, pero que se o facían, a súa Agnes Grey 2 filla perdería toda a parte da súa fortuna. Agardaba que isto arrefriaría a paixón da parella; mais estaba enganado. O meu pai coñecía dabondo o moito que valía miña nai, tanto como para decatarse de que era unha fortuna valiosa por si mesma; e se ela aceptaba mellorar o humilde fogar del, estaría encantado de seguila en calquera condición. Mentres ela, pola súa banda, prefería traballar coas súas propias mans ca estar afastada do home que amaba, a quen desexaba facer feliz e que xa se fundía con ela en corazón e alma. Deste xeito a súa fortuna foi aumentar o dote dunha irmá máis sensata, que casou cun indio rico, mentres que ela, para sorpresa e mágoa de todos aqueles que a coñecían, acabou enterrándose na modesta casa parroquial no medio dos outeiros de -. E mesmo así, malia todo isto, e malia a forte personalidade da miña nai e os caprichos do meu pai, creo que non sería posible atopar unha parella máis feliz aínda que se buscase por toda Inglaterra. De seis fillos, a miña irmá Mary e eu fomos as únicas que sobrevivimos aos perigos da infancia e a nenez. Ao ser eu entre cinco e seis anos máis nova, sempre me vían coma a nena, a mequeira da familia; o meu pai, a miña nai e a miña irmá púñanse de acordo para consentirme todo, non cunha insensata indulxencia que me fixese rebelde e desobediente, senón cunha incesante amabilidade que me fixo moi indefensa e dependente, incompetente para soportar os golpes das preocupacións e trastornos da vida. A Mary e a min educáronnos na máis estrita reclusión. A miña nai, que era ao mesmo tempo unha muller moi competente, ben educada e traballadora, fíxose cargo ela soa da nosa educación, coa excepción do latín, que se encargaba de ensinarnos o meu pai, de xeito que nin sequera Agnes Grey 3 iamos ao colexio; e como non había xente coa que facer vida social nos arredores, o noso único contacto co mundo consistía nunha solemne merenda, de cando en vez, cos máis importantes agricultores e comerciantes da veciñanza (só para evitar que nos tachasen de demasiado orgullosos para xuntármonos cos veciños) e unha visita anual á casa do noso avó paterno, onde as únicas persoas que viamos eran el mesmo, a nosa benquerida avoa, unha tía solteira e dous ou tres cabaleiros e donas maiores. Nalgunhas ocasións, a nosa nai entretíñanos con historias e anécdotas da súa mocidade, as cales, aínda que nos divertían moitísimo, a miúdo espertaban, polo menos en min, un desexo secreto de ver algo máis do mundo. Eu pensaba que ela debera de ser moi feliz; mais nunca semellaba ter morriña do pasado. Así e todo, o meu pai, que tiña un temperamento que non era tranquilo nin alegre por natureza, a miúdo agoniábase demasiado pensando nos sacrificios que fixera por el a súa querida esposa e espremía os miolos trazando innumerables proxectos para aumentar a súa pequena fortuna, polo ben dela e polo noso. Miña nai aseguráballe en balde que estaba satisfeita, que con aforrar un pouco para as fillas, teriamos todos dabondo, tanto para agora como para o futuro; mais aforrar non era o forte de meu pai. Non contraía débedas (polo menos miña nai tiña boa conta de que non o fixese), pero cando tiña diñeiro, tiña que gastalo; gustáballe ter comodidade na casa e ver a súa esposa e as súas fillas ben vestidas e ben atendidas; ademais, era caritativo e gustáballe darlles aos pobres segundo as súas posibilidades ou, como pensarían algúns, por enriba delas. Agnes Grey 4 Finalmente, así e todo, un bo amigo suxeriulle un medio de duplicar o seu patrimonio persoal dunha soa vez, e de aumentalo máis, de alí en diante, até unha cantidade incalculable. O seu amigo era comerciante, un home de espírito emprendedor e talento innegable, que estaba algo limitado nas súas actividades mercantís por falta de capital, mais propuxéralle xenerosamente ao meu pai darlle a parte proporcional dos seus beneficios se lle confiaba a el todo canto puidera aforrar, e pensaba que lle podía prometer con seguridade que, fose cal fose a suma que este puidese poñer nas súas mans, renderíalle o cento por cento. Vendeu axiña o seu pequeno patrimonio e depositou a cantidade total nas mans do amigo comerciante, que inmediatamente embarcou o seu cargamento e se preparou para a viaxe. O meu pai estaba encantado, como estabamos todos ante as perspectivas de mellora. De momento, é verdade, estabamos limitados aos escasos ingresos da parroquia, mais semellaba que o meu pai cría que non facía falta reducir os nosos gastos estritamente a estes; de xeito que cunha conta pendente na tenda do señor Jackson, outra na tenda de Smith e outra na de Hobson, arranxabámonos mesmo con máis folgura ca antes, aínda que a miña nai afirmaba que debiamos restrinxirnos, pois as nosas perspectivas de riqueza eran precarias, e que se meu pai confiase en que ela o administrase todo, non pasaría carencias; pero esta vez el foi incorrixible. Que horas tan felices pasamos Mary e eu, sentadas a facer labores xunta o lume ou paseando polos outeiros cubertos de breixo ou lacazaneando baixo o salgueiro chorón (a única árbore grande do xardín), falando da nosa futura felicidade e a dos nosos pais, das cousas que Agnes Grey 5 fariamos, veriamos e teriamos, sen base máis firme para a nosa gran utopía que as riquezas que esperabamos que nos chovesen como resultado do éxito das valiosas especulacións do comerciante. O noso pai estaba case igual de mal ca nós, só que finxía non tomalo tan en serio, expresando as súas grandes esperanzas e expectativas optimistas por medio de bromas e divertidas ocorrencias que sempre me pareceron moi enxeñosas e agradables. A nosa nai ría encantada ao velo tan esperanzado e feliz; mais aínda así tiña medo de que se ilusionase demasiado polo asunto; e unha vez, ao saír do cuarto, oína rumorear: «Deus queira que non leve unha decepción! Non sei como a soportaría». Mais levou unha decepción, e moi grande. Caeunos a todos coma un raio saber que o buque que transportaba a nosa fortuna naufragara e afundírase con todo o cargamento, xunto con varios membros da tripulación e mailo propio comerciante desafortunado. Sentino por el; sentino polo derrube de todos os castelos construídos no aire, pero coa elasticidade da mocidade recupereime axiña do golpe. Malia que as riquezas tiñan o seu encanto, a pobreza non encerraba ningún terror para unha moza inexperta coma min. De feito, a dicir verdade, había algo estimulante na idea de vernos en apertos e depender dos nosos propios recursos. Gustaríame que papá, mamá e Mary pensasen todos coma min; nese caso, en lugar de se laiaren polas calamidades pasadas, poñeriamos ao choio de boa gana para remedialas; e canto maiores fosen as dificultades e máis duras as privacións actuais, con mellor humor aturariamos unhas e con maior vigor loitariamos contra as outras. Agnes Grey 6 Mary non se laiaba, mais rumiaba continuamente a desgraza e afundiuse nun estado de abatemento do que ningún esforzo meu lograba sacala. Non fun quen de lle facer ver o lado positivo das cousas como as vía eu; e de feito eu tiña tanto medo de que me acusase de frivolidade infantil ou de estúpida insensibilidade que tiven bo coidado de gardar para min a maioría das miñas brillantes ideas e ocorrencias optimistas, pois sabía que non as ía apreciar. A miña nai só pensaba en consolar ao meu pai, pagar as nosas débedas e recortar os nosos gastos por todos os medios posibles; mais o meu pai estaba totalmente abafado pola calamidade: minguáronlle as forzas, a saúde e os ánimos co golpe, e nunca volveu recuperalos de todo. A miña nai tentou en balde animalo apelando á súa relixiosidade, ao seu valor, ao seu afecto por ela e por nós. Ese mesmo afecto era o seu maior tormento: polo noso ben desexara tan ardentemente aumentar a súa fortuna, polo noso interese enchera de tanto optimismo as súas esperanzas e iso era o que agora lle producía tanta amargura na súa actual anguria. Agora torturábano os remorsos por non lle facer caso aos consellos da miña nai, que o librarían polo menos da carga adicional das débedas. Reprochábase a si mesmo inutilmente por tirala da dignidade, a comodidade e o luxo da súa posición anterior para se dedicar ao seu carón ás preocupacións e ás fatigas da pobreza. Era unha amargura e unha mortificación para a súa alma ver aquela muller espléndida e moi competente, que fora tan adulada e admirada, convertida en ama de casa e administradora activa, coa cabeza e as mans ocupadas continuamente cos labores do fogar e a economía doméstica. A boa disposición coa que ela levaba a cabo todas estas obrigas, a alegría coa que aturaba os contratempos e a amabilidade que lle impedía botarlle a el a máis mínima culpa corrompíanse co seu Agnes Grey 7 hábil autotormento até se converteren nunha agravación do seu sufrimento. E deste xeito a mente oprimíalle o corpo e alteráballe o sistema nervioso, o que á súa vez aumentaba as perturbacións da mente, até que pouco a pouco se resentiu gravemente a súa saúde; e ningunha de nós logrou convencelo de que a nosa situación non era tan mala, que non estabamos tan absolutamente desesperados como a súa mórbida imaxinación lle facía ver. Vendemos o útil faetón xunto co rexo poni ben alimentado, o preferido de todos, o que decidiramos que acabaría os seus últimos días en paz e nunca pasaría a outras mans distintas das nosas; arrendamos a pequena cocheira e o cortello, despedimos o mozo e a máis eficiente (tamén a máis cara) das dúas doncelas. A roupa mandabámola remendar, darlle a volta e zurcir até o mesmo bordo da decencia; a comida, sempre frugal, simplificouse até un grao sen precedentes, coa excepción dos pratos preferidos de meu pai; economizamos de maneira dolorosa o carbón e as candeas, reducíndose a parella destas a unha, que se usaba poucas veces, e o carbón administrábase coidadosamente no fogar medio baleiro, especialmente cando o meu pai estaba ausente cumprindo as súas obrigas parroquiais ou confinado na cama por algunha enfermidade; entón sentabámonos cos pés no gardalume, xuntando de cando en vez as ascuas agonizantes e botando, cada certo tempo, po e fragmentos de carbón, simplemente para mantelas vivas. En canto ás alfombras, co tempo quedaron raídas, con máis parches e zurcidos mesmo ca a nosa roupa. Para aforrarmos o soldo dun xardineiro, Mary e eu comprometémonos a manter arranxado o xardín; e todos os labores da casa e da cociña que non podía realizar con facilidade unha soa criada, facíano a miña nai e a miña irmá, cun pouco de axuda pola miña banda de cando en vez, mais só un Agnes Grey 8 pouco, pois aínda que eu xa me tiña por unha muller, para elas aínda era unha nena. A miña nai, coma a maioría das mulleres emprendedoras e activas, non tivo a sorte de ter fillas dinámicas coma ela; por este motivo, sendo ela tan lista e dilixente, nunca se sentiu tentada a delegar os seus asuntos, máis ben ao contrario, atopábase disposta a actuar e a pensar polos demais e non só por si mesma; e, fose cal fose o asunto que tivese entre mans, adoitaba crer que ninguén sabería facelo tan ben coma ela, polo que cando eu me ofrecía a axudala, recibía unha resposta coma: «Non, ruliña, non podes, en serio. Vai axudar a túa irmá, ou dille que vaia dar un paseo contigo. Dille que non pase tanto tempo sentada nin quede sempre na casa, por iso está delgada e con aspecto abatido». —Mary, di mamá que che axude, ou que che diga que veñas dar un paseo comigo; di que por iso estás delgada e con aspecto abatido, por estar sempre sentada na casa. —Non podes axudarme, Agnes, nin eu podo saír contigo, porque teño moitas cousas que facer. —Entón deixa que che axude. —Non podes, en serio, ruliña. Vai tocar música ou xogar coa gatiña. Sempre había unha gran cantidade de costura que facer, mais a min non me ensinaran a cortar ningunha peza e, excepto simples pespuntes ou ganduxes, pouco podía facer, nin sequera dentro diso, xa que ambas as dúas afirmaban que lles era moito máis fácil facer o traballo elas mesmas que preparalo para min. Ademais preferían verme proseguir cos meus estudos ou divertirme; xa tería tempo de estar dobrada sobre o labor coma unha solemne matrona cando a miña gatiña preferida se convertese Agnes Grey 9 nunha gata vella e sensata. Nesas circunstancias, aínda que eu era pouco máis útil ca a gatiña, a miña desocupación non estaba totalmente inxustificada. Durante os nosos contratempos, só unha vez oín a miña nai queixarse pola nosa falta de diñeiro. En chegando o verán, comentounos a Mary e a min: —Como me gustaría que o voso pai puidese pasar unhas semanas nun balneario. Estou convencida de que o aire do mar e o cambio de ambiente lle farían un ben incalculable. Pero, xa sabedes, non hai diñeiro —engadiu cun suspiro. As dúas desexabamos que se puidese facer, e laiámonos moito de que non fose posible. —Vaia, vaia —dixo—. Non serve de nada queixarse. Se cadra podemos facer algo para levar a cabo o proxecto despois de todo. Mary, es unha boa debuxante. Que che parecería facer uns cantos debuxos máis co teu mellor estilo e mandalos enmarcar, xunto coas acuarelas que xa tes feitas, e tentar venderllos a algún xeneroso marchante que teña sensibilidade para discernir os teus méritos? —Mamá, a min encantaríame se cres que poderían venderse por unha cantidade que valla a pena. —Vale a pena tentalo de todos os xeitos, ruliña. Ti fai os debuxos e eu procurarei atopar un comprador. —Oxalá eu puidese facer algo —dixen. Agnes Grey 10 —Ti, Agnes? Ben, quen sabe? Ti tamén debuxas moi ben. Se escolles unha peza sinxela como tema, estou segura de que saberás facer algo que todos estaremos orgullos de exhibir. —Pero teño outro proxecto na cabeza, mamá, dende hai tempo… aínda que non quería mencionalo. —De verdade? Dinos cal é. —Gustaríame ser institutriz. A miña nai proferiu unha exclamación de sorpresa, e logo riu. Á miña irmá caeulle o labor co asombro, e exclamou: —Ti, institutriz, Agnes! Con que andas a soñar? —Vaia! Non creo que sexa algo tan extraordinario. Non pretendo ser quen de ensinar a rapazas maiores; mais coido que podería ensinar a unhas pequenas… e gustaríame tanto… Encántanme os nenos. Déixame facelo, mamá! —Pero, ruliña, aínda non aprendiches a coidar de ti mesma; e tratar con nenos pequenos require máis xuízo e experiencia ca cos maiores. —Pero, mamá, teño máis de dezaoito anos e son quen de coidar de min mesma e doutros tamén. Non sabes nin a metade da sabedoría e prudencia que posúo, porque nunca o puiden demostrar. —Ti pensa —dixo Mary— no que farás nunha casa chea de estraños, sen que mamá ou eu esteamos para falar e actuar por ti… cunha chea de nenos, ademais de ti mesma, para atender, e ninguén que te poida aconsellar. Non saberías sequera que roupa poñer. Agnes Grey 11 —Como sempre fago o que me mandades, credes que non teño opinión propia; pero poñédeme a proba, é o único que pido, e veredes o que podo facer. Naquel momento entrou o meu pai e explicámoslle o tema da nosa conversa. —Que, a miña pequena Agnes, institutriz? —berrou e, malia o seu abatemento, riu ante a idea. —Si, papá, non digas nada en contra. Encantaríame facelo, e estou segura de que me sairía moi ben. —Pero, ruliña, non poderemos estar sen ti. —E brillou unha bágoa nos seus ollos cando engadiu—: Non, non! Por moi mal que esteamos, seguro que non imos chegar até iso. —Oh, non! —dixo miña nai—. Non hai necesidade de dar semellante paso; é só un capricho dela. Así que debes calar a boca, nena travesa, pois aínda que ti esteas disposta a deixarnos a nós, sabes ben que non podemos afastarnos de ti. Fixéronme calar aquel día e moitos días despois, pero non renunciei de todo ao meu marabilloso proxecto. Mary preparou os materiais de debuxo e púxose ao choio. Eu tamén preparei os meus; pero mentres debuxaba, pensaba noutras cousas. Como me gustaría ser institutriz! Saír ao mundo, emprender unha nova vida, actuar por min mesma, exercitar as miñas facultades aínda sen explotar, poñer a proba as miñas fortalezas descoñecidas, gañar o meu propio sustento e algo para consolar e axudar ao meu pai, á miña nai e á miña irmá, ademais de liberalos de Agnes Grey 12 proporcionarme comida e roupa; demostrarlle a papá o que a súa pequena Agnes podía facer; convencer a mamá e a Mary de que non era tan indefensa e inconsciente como supoñían. E ademais, moito me agradaba que me confiasen o coidado e a educación duns nenos! Dixesen o que dixesen os demais, eu sentíame totalmente competente para esa tarefa: a clara lembranza dos meus propios pensamentos da primeira infancia sería unha guía máis fiable que as instrucións do conselleiro máis maduro. Todo canto tiña que facer era volver a vista atrás dende os meus pequenos alumnos até eu mesma coa idade deles para saber axiña como gañar a súa confianza e afecto, como espertar o arrepentimento dos descarreirados e consolar os aflixidos, como facer viable a virtude, desexable a educación e agradable e comprensible a relixión. Unha tarefa gratificante: ensinar a agromar unha idea nova! Adestrar as tenras plantas e mirar despregárense os seus brotes día a día! Influenciada por tantos alicientes, decidín seguir perseverando, aínda que o temor a desgustar a miña nai ou a ferir os sentimentos do meu pai impedíronme tocar de novo o tema durante varios días. Finalmente, volvín mencionarllo á miña nai en privado e, con certa dificultade, conseguín que prometese axudarme no que estivese na súa man. Despois conseguín o consentimento reticente do meu pai e logo, malia que Mary aínda suspiraba con desaprobación, a miña benquerida nai comezou a buscarme un posto. Escribiu aos familiares do meu pai e consultou os anuncios dos xornais. Había tempo que perdera toda a comunicación coa súa propia familia. O único que os unía dende o seu casamento era un intercambio formal de cartas de cando en vez, e nunca se lle ocorrería acudir a eles para un asunto desta natureza. Mais os meus pais illáranse tanto tempo e Agnes Grey 13 por completo do mundo que pasaron moitas semanas antes de que atopásemos un posto axeitado. Por fin, para gran ledicia miña, decidiuse que me faría cargo da nova familia dunha tal señora Bloomfield, á que coñecera de moza a miña amable e estirada tía Grey, quen afirmaba que era unha señora moi xeitosa. O seu marido era un comerciante retirado, que fixera unha boa fortuna, pero a quen non podían persuadir de que pagase un salario maior de vinte e cinco libras á institutriz dos seus fillos. Así e todo, para min era mellor aceptalo ca renunciar ao posto, aínda que os meus pais inclinábanse a pensar que o segundo sería mellor plan. Mais aínda tiña que dedicar unhas semanas aos preparativos. Que longas e aburridas me pareceron aquelas semanas! Aínda así, eran felices na maior parte, cheas de brillantes esperanzas e ardentes expectativas. Con que estraño pracer axudei a confeccionar a miña nova roupa e logo a encher os baúis! Mais tamén había unha sensación de amargura mesturada nesta última ocupación, e cando rematou, cando estaba todo preparado para a miña partida ao día seguinte e se achegaba a última noite na casa, parece que unha súbita anguria me invadiu o corazón. A miña familia semellaba tan triste e falaba con tanta amabilidade que eu case non podía evitar derramar unhas bágoas, mais aínda así finxín estar alegre. Dera o último paseo con Mary polos páramos, a última camiñada polo xardín e pola casa; derámoslles xuntas de comer por última vez ás nosas pombas, aquelas lindas criaturas ás que adestraramos para que comesen nas nosas mans. Déralles unha palmadiña no lombo por última vez mentres se amoreaban no meu colo. Dera un tenro bico ás miñas favoritas, aquela parella de pombas pavonas brancas coma a neve; tocara a última melodía no vello piano familiar e cantara para papá a miña última canción; agardaba que non fose a derradeira, mais sería a última no que Agnes Grey 14 me parecía moitísimo tempo. E se cadra cando volvese facer todas estas cousas, sería con outros sentimentos; poida que as circunstancias cambiasen e que esta casa non volvese ser o meu fogar nunca máis. A miña querida amiguiña, a gatiña, seguro que estaría cambiada; xa se estaba convertendo nunha fermosa gata; e cando volvese, aínda que fose unha apresurada visita no Nadal, o máis probable era que esquecese tanto á súa compañeira de xogos coma as súas alegres trasnadas. Brincara con ela por última vez; e cando acariñei a súa brillante pel suave mentres rosmaba para durmir no meu colo, apoderouse de min un sentimento de tristeza que non puiden disimular con facilidade. Logo, á hora de deitarnos, cando me retirei con Mary ao noso dormitorio silencioso, onde xa os meus caixóns e a miña parte da libraría estaban baleiros, e onde a partir de entón ela tería que durmir soa, en triste soidade, tal como ela o expresaba, encollíaseme o corazón máis ca nunca. Sentinme coma se fose egoísta e mala ao insistir en deixala; e cando me axeonllei unha vez máis xunta a nosa camiña, pedín bendicións para ela e os meus pais con máis fervor que nunca. Para disimular a miña emoción, afundín a cara nas mans, e axiña se asolagaron de bágoas. Decateime, cando me erguín, de que ela tamén chorara, pero ningunha das dúas dixo nada; en silencio tombámonos a descansar, xuntándonos un pouco máis, sendo conscientes de que moi pronto nos separariamos. Pero a mañá trouxo renovadas esperanzas e ánimos. Ía marchar cedo, para que o vehículo que me levaba (unha carruaxe alugada ao señor Smith, o merceiro, especieiro e mercador de té do lugar) puidese regresar o mesmo día. Erguinme, laveime, vestinme, engulín con présa o almorzo, recibín os cariñosos abrazos do meu pai, da miña nai e da miña irmá, biquei á gata, para gran escándalo de Sally, a criada, a quen lle dei a man, Agnes Grey 15 subín á carruaxe, tapei a cara co veo e logo, nin un minuto antes, asolaguei en bágoas. A carruaxe púxose en marcha, e mirei atrás: a miña nai e a miña irmá queridas estaban aínda na porta ollándome e dicíndome adeus coa man. Devolvinlles o saúdo e preguei a Deus con todo o meu corazón que as bendicise. Baixamos a ladeira e xa deixei de velas. —Vai fresquiño esta mañá, señorita Agnes —comentou Smith— e está escuro tamén; pero poida que cheguemos ao lugar antes de que empece a chover a chuzos. —Si, iso espero —respondinlle con toda a tranquilidade que puiden. —Tamén caeu unha boa onte á noite. —Si. —Pero se cadra este vento frío manterá afastada a choiva. —Poida que si. Aquí acabou a nosa conversa. Atravesamos o val e comezamos a subir polo outeiro seguinte. Mentres subiamos, volvín a vista atrás de novo: alí estaba a torre da igrexa da aldea, e máis aló a vella casa parroquial gris, iluminada cun raio oblicuo de sol, tan só un raio feble, mais a aldea e os outeiros que a rodeaban estaban todos na sombra e interpretei esa luz dispersa coma un bo agoiro para o meu fogar. Coas mans xuntas, pedín fervorosamente unha bendición para os seus ocupantes, e volvín axiña a vista, pois vin que se estaba indo a luz; e tiven coidado de evitar volver mirar por se o vía envolveito en tebras coma o resto da paisaxe. Agnes Grey 16 CAPÍTULO II: PRIMEIRAS LECCIÓNS NA ARTE DA ENSINANZA Mentres proseguiamos o camiño, recuperei os ánimos e dediqueime con pracer á contemplación da nova vida que ía emprender. Malia que non pasaba moito de mediados de setembro, as nubes densas e o forte vento do nordeste combinábanse para facer o día extremadamente frío e melancólico, e a viaxe parecía moi longa, pois, como comentara Smith, as estradas estaban «moi pesadas», e dende logo o seu cabalo estaba moi pesado tamén: subía con esforzo as costas e baixábaas lentamente, e só se dignaba a trotar cando a estrada estaba chaira de todo ou cunha costa moi leve, o que ocorría moi poucas veces naquela rexión rugosa; así que era case a unha en punto cando chegamos ao noso destino. Así e todo, cando atravesamos o alto portal de ferro e nos diriximos lentamente polo suave e ben pisado camiño de carruaxes, co verde céspede a cada lado, e nos achegamos á nova pero maxestosa mansión de Wellwood, que se erguía por enriba do arboredo de chopos e cogomelos, sentín que esvaecía, e desexaría que aínda faltase unha milla ou dúas. Por vez primeira na miña vida, debía arranxarmas soa. Tiña que entrar naquela casa e presentarme ante os seus descoñecidos habitantes. Mais como ía facelo? Era certo que tiña case dezanove anos, mais, grazas á vida retirada e os coidados protectores da miña nai e a miña irmá, ben sabía que moitas mozas de quince anos ou menos estaban dotadas dunha madurez máis adulta, de maior soltura e serenidade ca min. Así e todo, se a señora Bloomfield era unha muller amable e maternal, seguro que ía estar moi ben, a fin de contas; cos nenos, por suposto, axiña estaría a gusto, e co señor Bloomfield había ter moi pouco trato. Agnes Grey 17 «Reláxate, reláxate, pase o que pase», dixen para min mesma, e a verdade é que me mantiven tan firme nesta resolución e estaba tan ocupada controlando os nervios e calmando a axitación rebelde do corazón que cando me pasaron ao recibidor e me levaron á presenza da señora Bloomfield, case esquecín responder ao seu cortés saúdo; e despois decateime de que o pouco que conseguira dicir dixérao co ton de alguén medio morto ou medio durmido. A señora tamén foi un pouco fría na súa actitude, como detectei cando tiven tempo de reflexionar. Era unha muller alta, delgada e maxestosa, con denso cabelo negro, ollos grises fríos e a pel extremadamente pálida. Así e todo, coa debida cortesía, ensinoume o meu dormitorio e deixoume alí para que descansase un pouco. Deixoume algo consternada o meu aspecto cando me mirei no espello: o vento frío inchárame e arroibárame as mans, desfixérame os rizos e enmarañárame o cabelo, tinguírame a cara dunha cor morada clara; ademais o pescozo estaba terriblemente engurrado, o vestido salpicado de barro, os pés calzados con robustas botas novas e, como non me subían os baúis, non había remedio. Así que, despois de alisar o cabelo o mellor que puiden e de tirar varias veces do obstinado pescozo, baixei torpemente os dous tramos de escaleira, filosofando durante o traxecto, e con algunha dificultade atopei o camiño ao cuarto onde me agardaba a señora Bloomfield. Levoume ao comedor, onde estaba servido o xantar para a familia. Servíronme uns bistés e patacas medio frías, e mentres comía, ela sentou en fronte, ollándome (iso me pareceu), e tentou soster algo semellante a unha conversa, que consistiu sobre todo nunha serie de lugares comúns, expresados con fríxida formalidade; pero poida que isto fose máis culpa Agnes Grey 18 miña ca súa, pois o certo é que eu non era quen de conversar. De feito, case toda a miña atención estaba posta na comida; non porque tivese un apetito voraz, senón polo traballo que me daba a dureza dos bistés e o entumecemento das mans, case paralizadas tras cinco horas de exposición ao vento xeado. De boa gana comería só as patacas e deixaría a carne, mais xa que tiña un anaco grande no prato, non podía ser tan descortés coma para desprezalo. De xeito que, despois de moitos intentos torpes e infrutuosos de cortala co coitelo, ou desgarrala co garfo, ou esnaquizala entre os dous, consciente de que a terrible señora era testemuña de toda a operación, por fin agarrei desesperada o coitelo e o garfo cos puños coma un neno de dous anos de idade e púxenme a traballar coas poucas forzas que tiña. Mais para isto foi necesaria unha especie de desculpa cun aceno feble de rir, así que dixen: —Teño as mans tan entumecidas de frío que apenas podo manexar o coitelo e o garfo. —Diría que sente frío —respondeu ela cunha gravidade indiferente e inmutable que non serviu para reconfortarme. Cando concluíu a cerimonia, levoume de volta ao salón, onde tocou a campá para mandar chamar os nenos. —Verá que están pouco adiantados nos seus coñecementos —dixo—, pois tiven moi pouco tempo para ocuparme da súa educación eu mesma e até agora parecíannos moi pequenos para ter unha institutriz; mais coido que son uns nenos intelixentes e moi dispostos a aprender, especialmente o rapaciño. Creo que el é a xoia da coroa, un neno xeneroso e nobre de espírito, que necesita orientación, mais non imposición, e que destaca por dicir sempre a verdade —semellaba que desprezaba as mentiras (iso era Agnes Grey 19 bo)—. A súa irmá, Mary Ann, precisará vixilancia —proseguiu ela—, mais é unha nena moi boa en xeral, aínda que quero que a manteña fóra do cuarto das aias na medida do posible, xa que ten case seis anos e podería coller malos costumes delas. Mandei que puxesen o berce dela no seu cuarto, e se fose tan amable de supervisar o aseo e o vestiario dela e se fixese cargo da súa roupa, a nena non terá que ter máis trato coa aia. Respondín que estaba disposta a facelo, e nese momento os meus pequenos alumnos entraron na sala coas súas dúas irmás menores. O señorito Tom Bloomfield era un raparigo ben mantido de sete anos, de complexión algo delgada, pelo louro, ollos azuis, nariciño recachado e pel clara. Mary Ann tamén era unha nena alta, bastante morena coma a súa nai, mais cun rostro repoludo e redondo e as fazulas encarnadas. A segunda irmá era Fanny, unha neniña moi bonita; a señora Bloomfield aseguroume que era unha nena moi dócil, que precisaba motivación; aínda non aprendera nada, pero nuns días cumpriría catro anos, e entón podería tomar as primeiras leccións do alfabeto e comezar as aulas. A que faltaba era Harriet, unha filla repoluda, gorda e alegre de apenas dous anos, que me gustaba máis ca o resto, pero coa que non ía ter trato. Falei cos meus pequenos alumnos o mellor que puiden, tentando resultar agradable, mais coido que con pouco éxito, porque a presenza da súa nai facía que me contivese. Eles, polo contrario, non eran nada tímidos. Parecían uns nenos atrevidos e enérxicos e esperaba facerme amiga deles axiña, sobre todo do raparigo, que tiña tan bo carácter, segundo a súa nai. En Mary Ann había certo sorriso relambido e un afán de atención que considerei unha pena observar. Mais o seu irmán reclamaba toda a miña atención; quedou erguido en pé entre o lume e eu Agnes Grey 20 coas mans nas costas, falando coma un orador, interrompendo o discurso de cando en vez para reprobar cortante ás súas irmás cando facían demasiado ruído. —Oh, Tom, que encantador es! —exclamou a súa nai—. Ven darlle un bico a mamá, e logo por que non lle ensinas á señorita Grey a aula e os teus bonitos libros novos? —Non che vou a dar un bico, mamá, pero ensinareille á señorita Grey a miña aula e os meus libros novos. —É a miña aula tamén, Tom, e son os meus libros novos —dixo Mary Ann—. Tamén son meus. —Son meus —dixo el de xeito decidido—. Veña, señorita Grey, acompañareina. Cando me ensinaron a aula e os libros, con algún altercado entre os irmáns que me esforcei ao máximo por calmar ou mitigar, Mary Ann sacoume a súa boneca e púxose a falar moi locuaz sobre a súa elegante roupa, a súa cama, a súa cómoda e outras pertenzas. Pero Tom díxolle que calase para que a señorita Grey puidese ver o seu cabalo de balancín, que, con moito barullo, sacou a rastro do recuncho até o centro do cuarto, chamándome a berros para que lle prestase atención. Despois, ordenándolle á súa irmá que suxeitase as rendas, montou e fíxome estar de pé dez minutos mirando con que afouteza utilizaba o látego e as esporas. Mentres tanto, con todo, admirei a bonita boneca de Mary Ann e todas as súas pertenzas; logo díxenlle ao señorito Tom que era un excelente xinete, pero que agardaba que non empregase tanto o látego e as esporas cando montase un poni de verdade. Agnes Grey 21 —Pois claro que o farei —dixo, dándolle con redobrado ardor—. Vouno esnaquizar coma unha miñoca! Pode estar segura! Fareille suar a gota gorda. Iso era arrepiante, mais esperaba poder corrixilo co tempo. —Agora debe poñer o chapeu e o chal —díxome o pequeno heroe—, e ensinareille o meu xardín. —E o meu —dixo Mary Ann. Tom alzou o puño cun xesto ameazador, ela soltou un forte berro agudo, agochouse detrás de min e fíxolle unha carantoña. —Máis che vale, Tom, que non lle batas á túa irmá! Espero non verte nunca faceres tal cousa. —Pois verao algunhas veces; é a miña obriga facelo de cando en vez para mantela á raia. —Pero non é cousa túa mantela á raia, sabes? É cousa… —Veña, vaia poñer o chapeu. —Non sei, está moi nubrado e vai frío; parece que vai chover… e xa sabes que fixen unha viaxe moi longa. —Non importa, ten que vir; non lle permito escusas —respondeu o fachendoso raparigo. E, como era o primeiro día de coñecérmonos, considerei que debía compracelo. Ía moito frío para que se atrevese a saír Mary Ann, así que quedou coa súa nai, para gran alivio do seu irmán, que quería terme para el só. Agnes Grey 22 O xardín era grande e estaba deseñado con moito gusto; ademais dalgunhas dalias, había outras fermosas plantas aínda en flor, pero o meu acompañante non me deu tempo a examinalas. Debía ir con el, a través do húmido céspede, até un recuncho afastado e recóndito, o lugar máis importante da facenda, porque alí estaba o seu xardín. Había dous leitos redondos, provistos de diversas plantas. Nun deles había unha fermosa roseira. Detívenme para admirar as súas belas flores. —Non repare nese! —dixo en ton despectivo—. É o xardín de Mary Ann; mire, este é o meu. Despois de observar cada flor e escoitar un discurso sobre cada planta, permitíuseme marchar, pero primeiro, con gran pompa, colleu unha prímula e ofreceuma, coma se me fixese un gran favor. Observei sobre o céspede do seu xardín certos aparellos feitos de paus e millo, e pregunteille que eran. —Trampas para paxaros. —Por que os atrapas? —Papá di que fan mal. —E que fas con eles cando os capturas? —Varias cousas. Ás veces dóullelos ao gato, ás veces esnaquízoos co meu canivete; pero o próximo penso asalo vivo. —E por que pretendes facer unha cousa tan horrible? —Por dúas razóns: primeiro, para ver canto tempo se mantén vivo, e logo para ver a que sabe. Agnes Grey 23 —Pero non sabes que é moi perverso facer semellantes cousas? Lembra que os paxaros poden sentir igual ca ti, e pensa se a ti che gustaría que cho fixesen. —Vaia, non pasa nada! Non son un paxaro e non podo sentir o que lles fago. —Pero terás que sentilo algunha vez, Tom; oíches falar de onde van os malvados cando morren; e se non deixas de torturar paxaros inocentes, lembra que ti terás que ir alí e sufrir o que lles fixeches sufrir a eles. —Iso son parvadas! Non irei a ningures. Papá sabe como os trato e nunca me berra por iso; di que é xusto o que facía el cando era neno. O verán pasado deume un niño cheo de gorrionciños e viume arrincarlles as patas, as ás e a cabeza e non me dixo nada, ademais de que eran uns bichos desagradables e que non debía deixar que me manchasen os pantalóns. E o tío Robson tamén estaba alí e ría e dicía que eu era un gran rapaz. —Pero que diría a túa nai? —A ela non lle importa! Di que é unha mágoa matar bonitos paxariños cantores, pero que podo facer o que me pete cos travesos gorrións e cos ratos e as ratas. Así que, señorita Grey, xa ve que non é perverso. —Eu creo que si, Tom, e se cadra tamén opinarían o mesmo o teu papá e a túa mamá se se parasen a pensalo —e engadín para min—: «Así e todo poden dicir o que queiran, pero eu estou decidida a que non farás nada semellante se eu teño poder para evitalo». Agnes Grey 24 Despois levoume alén do céspede para ver as súas trampas para toupeiras, e logo ao curral para ver as súas trampas para donicelas, unha das cales, para gran alegría súa, contiña unha donicela morta; e a continuación ao cortello, non para ver os nobres cabalos das carruaxes senón un poldriño rudo, do cal me informou que fora mantido exclusivamente para el, e que o montaría en canto estivese axeitadamente adestrado. Tentei compracer o rapaz escoitando a súa charla con toda a paciencia que puiden, porque pensei que se el era quen de sentir agarimo, debía esforzarme por gañalo e logo, co tempo, podería ensinarlle o enganado que estaba. Mais busquei en balde o espírito xeneroso e nobre do que falara a súa nai, aínda que puiden ver que non lle faltaba certa axilidade e perspicacia cando quería. Cando volvemos entrar na casa, xa era case a hora do té. O señorito Tom díxome que, xa que o seu pai non estaba na casa, el, eu e Mary Ann iamos tomar o té con mamá como algo excepcional, pois en tales ocasións ela sempre comía con eles ao mediodía no canto de facelo ás seis. Pouco despois do té, Mary Ann foi para a cama, pero Tom deleitounos coa súa compañía e a súa conversa até as oito. Despois de que el marchase, a señora Bloomfield informoume máis sobre a disposición e os coñecementos dos seus fillos e sobre o que debían aprender e como había que manexalos e advertiume que non falase dos seus defectos con ninguén máis ca con ela mesma. Miña nai xa me advertira que llos mencionase a ela o menos posible, pois á xente non lle gusta que se lle fale dos defectos dos seus fillos, polo que deducín que debía manter un silencio total sobre o asunto. A iso das nove e media, a señora Bloomfield convidoume a tomar unha cea frugal de friame e pan. Alegreime cando rematou e ela colleu o candeeiro do seu dormitorio para retirarse a Agnes Grey 25 descansar; porque aínda que quería estar a gusto con ela, a súa compañía resultábame extremadamente molesta e non puiden evitar sentir que era fría, seria e severa: todo o contrario da amable matrona acolledora que esperaba que fose. Agnes Grey 26 CAPÍTULO III: UNHAS CANTAS LECCIÓNS MÁIS Erguinme á mañá seguinte cunha sensación de esperanzada ledicia, malia as desilusións que xa experimentara; pero descubrín que vestir a Mary Ann non era tarefa sinxela, pois había que untarlle o abundante cabelo con pomada, logo facerlle tres longas trenzas e rematalas con lazos de cinta, un traballo que resultou complicado para os meus dedos inexpertos. Díxome que a súa aia era quen de facelo na metade de tempo e, por mor da súa inquietude e impaciencia, contribuíu a que tardase aínda máis. En canto estivo feito todo, fomos á aula, onde me reunín co meu outro alumno e conversei con ambos os dous até a hora de baixar a almorzar. Unha vez rematada a comida e logo de intercambiar unhas palabras de cortesía coa señora Bloomfield, regresamos á aula e comezamos a tarefa do día. Atopei os meus alumnos moi atrasados; mais a Tom, aínda que era reticente a calquera clase de exercicio mental, non lle faltaban facultades. Mary Ann apenas sabía ler unha palabra e era tan descoidada e distraída que case non puiden facer nada con ela. Así e todo, con grandes esforzos e moita paciencia, logrei facer algunha cousa ao longo da mañá, e logo acompañei os meus novos discípulos ao xardín e ao parque contiguo para gozar dun recreo antes de xantar. Alí entendémonos bastante ben, agás porque me decatei de que eles non tiñan a idea de iren comigo: era eu quen debía ir con eles onde quixesen levarme. Debía correr, andar ou estar quieta exactamente segundo o seu capricho. A min pareceume que isto era cambiar a orde das cousas; e resultábame dobremente desagradable xa que, tanto nesa ocasión coma noutras posteriores, parecían preferir os lugares máis sucios e as ocupacións máis Agnes Grey 27 lamentables. Pero non había remedio: ou debía seguilos ou manterme afastada deles, dando a impresión de descoidar as miñas responsabilidades. Hoxe manifestaban unha especial preferencia por un pozo que había ao fondo do céspede, onde estiveron chapuzando con paus e seixos durante máis de media hora. Eu tiña un medo constante de que os vise a súa nai dende a xanela e me botase a culpa por lles permitir ensuciar a roupa e mollar as mans e os pés no canto de facer exercicio; pero ningún razoamento, orde ou rogo conseguía apartalos de alí. Aínda que ela non os viu, si os viu outra persoa; un señor montado dacabalo entrara polo portal e achegábase polo camiño; a uns pés de distancia, detívose e, berrando aos nenos cun ton penetrante e irascible, ordenoulles manterse «fóra desa auga». —Señorita Grey —dixo— (supoño que é vostede a señorita Grey), sorpréndeme que permita vostede que ensucien a roupa dese xeito. Non ve vostede que a señorita Bloomfield manchou o vestido? E que os calcetíns do señorito Bloomfield están mollados? E que ningún dos dous leva luvas! Vaia, vaia! Permítame pregarlle que no futuro os manteña decentes, polo menos. E con estas palabras deu media volta e reiniciou a súa cabalgata até a casa. Era o señor Bloomfield. Sorprendeume que chamase aos seus fillos señorito e señorita Bloomfield, e aínda máis que me falase con tan pouca cortesía a min, a súa institutriz e unha persoa totalmente descoñecida para el. Logo soou a campá para chamarnos. Eu comín cos nenos á unha, mentres que el e a súa esposa xantaron na mesma mesa. O seu comportamento alí non o fixo mellorar moito na miña estima. Era un home de estatura normal, máis por debaixo ca por enriba, e máis ben Agnes Grey 28 fraco que rexo, aparentemente de entre trinta e corenta anos; tiña a boca grande, unha pel pálida e deslucida, os ollos azuis leitosos e o cabelo da cor do cánabo. Había unha pata de carneiro diante del; serviunos á señora Bloomfield, aos nenos e a min, pedíndome que lles cortase a carne aos nenos e logo, tras darlle varias voltas ao carneiro e examinalo dende diferentes puntos, declarouno non apto para o consumo, e pediu que lle trouxesen tenreira fría. —Que lle pasa ao carneiro, querido? —preguntou a súa esposa. —Está algo pasado. Non se decata, señora Bloomfield, de que perdeu toda a súa graza ao torrarse? E non ve vostede que o rico mollo vermello secou de todo? —Ben, creo que a tenreira estará ao seu gusto. Puxéronlle a tenreira diante e el comezou a trinchala, pero coa máis lamentable expresión de desgusto. —Que lle ocorre á tenreira, señor Bloomfield? A min pareceume que era moi boa. —E «era» moi boa. Non podería haber un anaco mellor, pero está totalmente botada a perder —respondeu el con tristeza. —E logo? —E logo! Pero non ve vostede como a cortaron? Vaia, vaia, é un horror! —Deberon de cortala mal na cociña entón, pois estou segura de que a trinchei perfectamente onte aquí. Agnes Grey 29 —Sen dúbida que a cortaron mal na cociña, as moi bestas. Vaia, vaia! Alguén viu un anaco de tenreira tan boa que estea tan completamente esnaquizada? Pero lembre que, no futuro, cando un prato bo se retire desta mesa, na cociña non deben tocalo. Lémbreo ben, señora Bloomfield! Malia o estado lamentable da tenreira, o cabaleiro conseguiu cortar algunhas talladas boas, parte das cales comeu en silencio. Cando volveu falar, foi nun ton menos queixoso, para preguntar que había para cear. —Pavo e pita do monte —foi a concisa resposta. —E que máis? —Peixe. —Que clase de peixe? —Non o sei. —Que non o sabe? —berrou el, levantando solemne a vista do prato e deixando suspensos polo asombro o garfo e o coitelo. —Non. Díxenlle á cociñeira que comprase algo de peixe, pero non lle dixen de cal. —Ben, isto xa é demasiado, unha señora pretende levar unha casa e nin sequera sabe que peixe hai para a cea! Quere pedir peixe, pero non especifica cal! —Quizais, señor Bloomfield, quererá pedir a cea persoalmente de agora en diante. Agnes Grey 30 Non se dixo nada máis, e eu aledeime moito de saír do comedor cos meus alumnos, porque nunca na vida me sentira tan avergoñada e incómoda por algo que non era culpa miña. Pola tarde aplicámonos ás leccións de novo; despois volvemos saír, tomamos o té na aula, vestín a Mary Ann para a sobremesa, e cando ela e o seu irmán estaban abaixo no comedor, aproveitei a oportunidade para comezar a escribir unha carta á miña familia, pero os nenos subiron antes de que escribise a metade. Ás sete deitara a Mary Ann; logo xoguei con Tom até as oito. Cando el tamén marchou, rematei a carta e desfixen as maletas, cousa que antes non tivera ocasión de facer e, finalmente, tamén fun para a cama. Pero este é un exemplo moi favorable do transcurso dun día. As miñas tarefas de educación e vixilancia, en lugar de facérense máis fáciles ao irnos afacendo eu e os meus alumnos uns a outros, puxéronse máis difíciles segundo ían manifestando os seus carácteres. O nome de institutriz, como descubrín axiña, era unha mera burla tal e como mo aplicaban; os meus alumnos tiñan menos idea do que é a obediencia ca un poldro salvaxe e indómito. O medo habitual ao xenio malhumorado do seu pai e o temor aos castigos que adoitaba infrinxirlles cando se irritaba, xeralmente mantíñaos baixo control cando el estaba presente. As nenas tamén temían algo a ira da súa nai, e o rapaz de cando en vez era subornado por ela para que fixese o que lle mandaba coa esperanza dunha recompensa; mais eu non tiña recompensas que ofrecer e, en canto a castigos, déuseme a entender que os pais reservaban ese privilexio para eles; e así e todo, esperaban que mantivese controlados os Agnes Grey 31 meus alumnos. Outros nenos podían guiarse polo medo á ira e o desexo de aprobación, pero ningunha das dúas cousas tiña ningún efecto neles. O señorito Tom, non satisfeito con rexeitar que mandasen nel, quería erixirse el mesmo como dominador e manifestaba a súa vontade de manter á raia non só ás súas irmás, senón tamén á súa institutriz, con acenos violentos de mans e pés; e, como era un rapaz alto e forte para a súa idade, isto ocasionaba non poucos trastornos. Unhas cantas labazadas nesas ocasións poderían resolver a situación de xeito fácil; pero como en tal caso era quen de inventar algunha historia para contarlla á súa nai, que ela seguro crería, xa que tiña unha fe tan firme na súa veracidade (aínda que eu xa comprobara que non era en absoluto impecable), decidín absterme de baterlle mesmo en defensa propia. Entón, nos seus momentos máis violentos, o meu único recurso era tombalo de costas e agarrarlle os pés e as mans até que lle pasase un pouco a histeria. Á dificultade de evitar que fixese o que non debía sumábase a de obrigalo a facer o que si debía. A miúdo simplemente se negaba a aprender, ou a repetir as leccións, ou mesmo a mirar o libro. Aquí tamén quizais fose útil unha boa vara de bidueiro; pero como os meus poderes eran moi limitados, debía aproveitar ao máximo os medios dos que dispoñía. Como non había horas fixas asignadas ao estudo e ao recreo, decidín impoñer aos meus alumnos unha tarefa determinada, que, con moderada atención, poderían completar en pouco tempo, e até que a fixesen, por cansa que eu estivese ou por perversos que fosen eles, nada menos que a intervención paternal me induciría a permitirlles saír da aula, mesmo se era necesario que eu sentara coa cadeira pegada á porta para retelos alí. A paciencia, a firmeza e a perseveranza eran as miñas únicas armas, e Agnes Grey 32 resolvín utilizalas o máximo posible. Decidín sempre cumprir ao pé da letra as ameazas e promesas que facía, e con ese fin, debía ter coidado de non ameazar ou prometer nada que non puidese levar a cabo. Deste xeito, podía conter coidadosamente toda a inútil irritabilidade e indulxencia do meu propio mal xenio; cando se comportasen ben, sería todo o amable e compracente que puidese, co fin de facer a distinción máis ampla posible entre o bo e o mal comportamento; tamén razoaría con eles de xeito máis sinxelo e efectivo. Cando lles berrase, ou me negase a conceder os seus desexos despois dunha falta grave, faríao con máis pena ca ira. Faría comprensibles para eles os seus himnos e oracións; cando orasen pola noite e pedisen perdón polas súas ofensas, lembraríalles os pecados do día pasado con solemnidade pero con perfecta amabilidade, para evitar provocar o espírito da oposición; cantarían himnos de penitencia se foran travesos e himnos alegres se foran relativamente bos; e eu impartiríalles todo tipo de instrución posible por medio dun discurso entretido, con ningún obxectivo aparente que non fose divertilos. Con estes medios esperaba, co tempo, tanto beneficiar os nenos como gañar a aprobación dos seus pais, e tamén convencer os meus de que eu non carecía de habilidade e prudencia, como supoñían. Sabía que me enfrontaría a grandes dificultades; mais sabía (cando menos cría) que unha incansable paciencia e perseveranza conseguirían vencelas, e día e noite imploraba a axuda divina para este fin. Pero ou ben os nenos eran moi incorrixibles, os pais moi insensatos, ou ben eu mesma estaba tan enganada nas miñas ideas ou era tan incapaz de poñelas en práctica que as miñas mellores intencións e os meus esforzos máis enérxicos non semellaban dar mellor resultado ca a diversión dos nenos, a insatisfacción dos seus pais e un tormento para min. Agnes Grey 33 A tarefa da instrución era tan ardua para o corpo coma para a mente. Tiña que correr detrás dos meus alumnos para collelos, levalos ou arrastralos á mesa e ás veces mantelos alí á forza até o final da clase. A miúdo colocaba a Tom nun recuncho, sentándome diante del nunha cadeira suxeitando coa man o libro que contiña a pequena tarefa que debía ler antes de liberalo. El non tiña forza suficiente para me empurrar a min e a cadeira, polo que quedaba movendo o corpo e a cara coas contorsións máis grotescas e singulares (graciosas, sen dúbida, para un espectador despreocupado, pero non para min), proferindo berros fortes e protestas penosas que pretendían representar choros, pero sen derramar nin unha soa bágoa. Eu sabía que o facía co único fin de me anoxar; e, polo tanto, por moito que tremese interiormente de impaciencia e irritación, tentaba suprimir con valentía calquera sinal visible de incomodidade e quedaba sentada con tranquila indiferenza agardando que se dignara suspender ese pasatempo e se preparara para corricar polo xardín, botando unha ollada ao libro e lendo ou repetindo unas cantas palabras tal como se lle pedía. En ocasións decidía facer mal a caligrafía, e eu tiña que agarrarlle a man para evitar que manchase ou desfigurase a propósito o papel. A miúdo ameazábao con que, se non o facía mellor, tería que escribir outra liña; entón el negábase obstinadamente a escribir a liña actual, e eu, para manter a miña palabra, tiña que acabar por utilizar o recurso de suxeitarlle os dedos ao redor da pluma e moverlle a man arriba e abaixo até que, malia a súa resistencia, a liña se completase dalgún xeito. Así e todo, Tom non era para nada o menos manexable dos meus alumnos; algunhas veces, para gran xúbilo meu, tiña sentido común para ver que a medida máis sensata era completar as súas tarefas e saír a Agnes Grey 34 divertirse até que as súas irmás e eu nos reunísemos con el, o que non sempre acontecía, pois Mary Ann de cando en cando seguíalle o exemplo neste sentido; semellaba que lle compracía máis envorcallarse polo chan ca calquera outra diversión; deixábase caer coma un chumbo, e cando eu, con gran esforzo, lograba inmobilizala, aínda tiña que sostela incorporada cun brazo mentres que co outro suxeitaba o libro no que debía ler ou estudar a lección. Cando o peso morto da nena grande de seis anos se volvía moi pesado para que o soportase un brazo, trasladábao ao outro, ou se os dous cansaban da súa carga, levábaa a un recuncho e dicíalle que podería saír cando recuperase o uso dos pés e se erguese; pero xeralmente prefería xacer alí coma un madeiro até a hora da cea ou o té cando, xa que eu non podía privala da comida, debía liberala, e saía silandeira cun aceno de triunfo na cara redonda e colorada. A miúdo negábase de xeito teimudo a pronunciar unha palabra concreta da lección, e agora lamento o traballo perdido que pasei tratando de conquistar a súa obstinación. Se o deixase pasar coma unha cousa sen importancia, seríanos mellor ás dúas partes ca tentar sen éxito superalo como facía; mais consideraba que era un deber absoluto cortar de raíz esta tendencia viciosa, e así era, se puidese conseguilo; e, se os meus poderes estivesen menos limitados, podería impoñer a obediencia, pero tal e como eran as cousas, tratábase dunha proba de forza entre ela e eu, da que ela adoitaba saír vitoriosa; e cada vitoria servía para animala e reforzala para a contenda seguinte. En balde eu razoaba, persuadía, pregaba, ameazaba, rifaba; deixábaa sen xogar, ou, se me vía obrigada a deixala saír, negábame a xogar con ela ou a falarlle con amabilidade ou a ter nada que ver con ela; trataba de facerlle ver as vantaxes de cumprir o que se lle ordenaba, e polo tanto de ser amada e tratada con amabilidade, e as Agnes Grey 35 desvantaxes de persistir na súa perversidade absurda. Ás veces, cando me pedía que fixese algo por ela, respondíalle: —Si, fareino, Mary Ann, só se dis a palabra máxica. Veña, máis che vale dicila xa e non preocuparte máis diso. —Non. —Entón, por suposto, non podo facer nada por ti. No meu caso, á súa idade ou menos, a indiferenza e o descrédito eran os castigos máis terribles, pero nela non causaban ningún efecto. En ocasións, exasperada até o limite, collíaa dos ombreiros e sacudíaa con violencia ou tiráballe do longo cabelo ou poñíaa nun recuncho, e ela castigábame por iso cuns fortes berros penetrantes que me atravesaban a cabeza coma un coitelo. Sabía que eu odiaba iso, e cando se fartaba de berrar, mirábame á cara cun aire de satisfacción vingativa, exclamando: —Tome xa, iso é para vostede! E logo berraba unha e outra vez até obrigarme a tapar os oídos. A miúdo estes terribles berros atraían a señora Bloomfield, que acudía a ver o que acontecía. —Mary Ann é unha nena traste, señora. —Pero que son eses escandalosos berros? —Berra por un arrebato de rabia. —Nunca oín un estrondo semellante! Parece que a está matando. Por que non está fóra co seu irmán? —Non logro que acabe as súas leccións. Agnes Grey 36 —Pero Mary Ann debe ser unha boa nena e acabar as súas leccións — iso dicíallo docemente á nena—. E espero non volver oír semellantes berros nunca máis. E fixando os ollos fríos e pétreos en min cunha ollada toda chea de razón, pechaba a porta e marchaba. Ás veces eu tentaba coller por sorpresa á pequena obstinada e preguntarlle a palabra mentres pensaba noutra cousa; con frecuencia empezaba a dicila e detíñase de súpeto, cunha mirada provocadora que semellaba dicir: «Son demasiado lista para ti; tampouco vas conseguir sacarma con trucos». Noutra ocasión finxín esquecerme de todo o asunto, e falei e xoguei con ela como de costume até a noite, até que a deito na cama; entón, inclinándome sobre ela, mentres ela sorría e estaba de bo humor, xusto antes de marchar, díxenlle, tan alegre e amable coma antes: —Ben, Mary Ann, dime esa palabra antes de que che dea un bico de boas noites. Agora es unha nena boa, e por suposto, dirala. —Non, non a direi. —Entón non podo bicarte. —Vale, non me importa. En balde lle expresaba a miña pena e insistía esperando algún síntoma de contrición. Pero realmente «non lle importaba» e deixábaa soa na escuridade, sorprendida sobre todo por esta última demostración de obstinación insensata. Na miña propia nenez non podía imaxinar un castigo máis penoso ca o feito de que a miña nai se negase a darme un bico pola noite: a soa idea era arrepiante. Nunca cheguei a sufrir máis ca a Agnes Grey 37 idea, pois afortunadamente nunca cometín un erro que se considerase digno de tal pena. Mais lembro que unha vez, por algunha transgresión da miña irmá, á nosa nai pareceulle conveniente infrinxirlla a ela. Non sei o que sentiría ela, pero eu tardarei en esquecer as miñas bágoas solidarias e o que sufrín por ela. Outro trazo molesto de Mary Ann era a súa incorrixible predisposición a correr unha e outra vez ao cuarto dos nenos para xogar coas súas irmás pequenas e coa aia. Isto era bastante natural pero, como ía contra o desexo expreso da súa nai, por suposto eu prohibinlle que o fixese e facía todo o que podía por mantela comigo, pero iso só conseguiu aumentar os seus desexos de estar no cuarto dos nenos, e canto máis me esforzaba por mantela afastada, con máis frecuencia ía alí e máis tempo quedaba, para gran desgusto da señora Bloomfield, quen, como ben sabía eu, botaríame toda a culpa a min. Outro dos meus problemas era vestila polas mañás; unhas veces negábase a que a lavase; outras, non se deixaba vestir a non ser que puxese algún vestido determinado que eu sabía que á súa nai non lle gustaría; outras berraba e saía correndo cando ía tocarlle o pelo. De xeito que en moitas ocasións cando, tras moitas dificultades e esforzos, por fin lograba que baixase, o almorzo xa case se acabara, e seguro que unhas olladas de desaprobación de «mamá» e uns comentarios malhumorados de «papá», dirixidos directa ou indirectamente a min, serían a miña recompensa, pois había poucas cousas que o irritasen máis ca a falta de puntualidade na hora das comidas. Despois, entre as molestias menores, estaba a miña incapacidade de satisfacer á señora Bloomfield coa vestimenta da súa filla, e o pelo da nena «nunca estaba presentable». En ocasións, como gran reproche para min, realizaba ela Agnes Grey 38 mesma o oficio de doncela, queixándose amargamente despois polo trastorno que lle ocasionaba. Cando a pequena Fanny viñese á aula, eu esperaba que ela polo menos fose doce e boíña, mais uns poucos días, se non unas poucas horas, foron suficientes para destruír a ilusión: pareceume unha criatura travesa e incorrixible, propensa aos embustes e os enganos malia a súa tenra idade, e terriblemente afeccionada a exercitar as súas dúas armas de ofensa e defensa: cuspirlles á cara aos que provocasen o seu desagrado e ruxir coma un touro cando non se cumprisen os seus insensatos desexos. Como adoitaba estar calada na presenza dos seus pais e estes tiñan a impresión de que era unha nena excepcionalmente dócil, case sempre crían as súas mentiras e os seus fortes alborotos levábanos a sospeitar un tratamento duro e insensato pola miña banda; e cando finalmente a súa mala disposición se fixo manifesta mesmo aos ollos parciais deles, eu sentía que me botaban a min a culpa de todo. —Que travesa está a volverse Fanny! —dicía a señora Bloomfield ao seu marido—. Non te decataches, querido, do que cambiou dende que asiste á clase? Axiña será tan mala coma os outros dous e, sinto dicir que eles empeoraron moito ultimamente. —Iso parece —era a resposta—. Eu cheguei á mesma conclusión. Pensaba que cando tivésemos institutriz, mellorarían, pero, ao contrario, están cada vez peor. Non sei como estarán os seus coñecementos, pero está claro que os seus hábitos non melloran nada. Cada día están máis brutos, máis sucios e máis indecorosos. Agnes Grey 39 Eu sabía que todo iso ía dirixido a min; estas e todas as indirectas parecidas afectábanme moito máis profundamente ca unha acusación aberta, porque contra esta tería a oportunidade de falar na miña propia defensa. Entón pareceume que o plan máis sensato era reprimir todos os impulsos de ira, eliminar o retraemento susceptible e seguir perseverando e facendo o mellor que podía, porque por incómoda que fose a miña situación, sinceramente quería conservala. Pensaba que se podía loitar con incansable firmeza e integridade, os nenos tornaríanse co tempo máis humanos: cada mes contribuiría a facelos un pouco máis sensatos e, en consecuencia, máis manexables, pois un neno tan frenético e incontrolable coma estes con seis e sete anos, con nove ou dez sería un auténtico tolo. Sentíame orgullosa de pensar que axudaba aos meus pais e á miña irmá quedando alí porque, por pequeno que fose o salario, aínda gañaba algo, e aforrando rigorosamente podería conseguir facilmente que me sobrase algo para eles, se me facían o favor de aceptalo. Ademais fora pola miña propia vontade como conseguira o posto. Eu mesma buscara toda esta aflición, e estaba decidida a soportala. Aínda máis, nin sequera me laiaba do paso que dera. Estaba desexando demostrarlle á miña familia que, mesmo agora, era quen de desempeñar ese labor e de desenvolverme de xeito honorable até o final. E se algunha vez me resultaba degradante renderme tan facilmente, ou intolerable loitar tan constantemente, volvíame cara á miña casa e dicía para min: «Poden esmagarme, pero non me someterán. É en vós en quen penso, non neles». Alá para o Nadal permitíronme facer unha visita á miña casa, pero só durante unha quincena. Agnes Grey 40 —Pois —dixo a señora Bloomfield— pensei que, como hai pouco que viu vostede á súa familia, non lle importará non quedar máis tempo. Deixei que pensase iso, pero ela non tiña nin idea do longas e cansas que me parecían as catorce semanas de ausencia, con canta intensidade desexaba as vacacións e o decepcionada que estaba pola súa redución. Así e todo, ela non tiña a culpa diso. Eu nunca lle falaba dos meus sentimentos e non podía esperar que ela os adiviñase. Non levaba con ela nin un trimestre completo, e ela tiña xustificación para non me conceder unhas vacacións completas. Agnes Grey 41 CAPÍTULO IV: A AVOA Afórrolles aos meus lectores a historia da miña alegría ao regresar á casa e a felicidade que experimentei alí, gozando dun breve espazo de descanso e liberdade naquel lugar querido e familiar, entre os que amaba e me amaban, e da miña tristeza ao ter que lles dicir de novo un longo adeus. Así e todo, volvín ao meu traballo cun vigor incesante: unha tarefa máis ardua do que ninguén poida imaxinar, ninguén que non sentise algo semellante á desgraza de estar ao cargo de coidar e instruír un grupo de rebeldes travesos e turbulentos aos que nin os seus máximos esforzos logran facer cumprir co seu deber, mentres que, ao mesmo tempo, é responsable da súa conduta ante un poder superior, que lle esixe algo que non pode conseguirse sen a axuda da máis potente autoridade do superior, quen se nega a prestarlla ben sexa por indolencia ou ben por medo de non lle caer ben a esa cuadrilla de rebeldes. Podo concibir poucas situacións máis atormentadoras ca aquela na que, por moito que desexes o éxito, por moito que te empeñes por cumprir co teu deber, os teus esforzos son frustrados e desbotados polos teus inferiores e inxustamente censurados e terxiversados polos teus superiores. Non nomeei nin a metade das tendencias abusivas dos meus alumnos nin a metade dos problemas que xurdían como resultado das miñas grandes responsabilidades por temor a abusar da paciencia do lector, algo que se cadra xa fixen. O meu propósito ao escribir as últimas páxinas non foi entreter senón beneficiar ás persoas ás que puidesen afectar; quen non teña ningún interese en tales asuntos sen dúbida saltaríaos cunha ollada superficial e, quizais, unha maldición pola prolixidade da autora. Agnes Grey 42 Mais se hai pais que tiraron de aí algunha indicación útil ou se algunha desafortunada institutriz sacou o máis mínimo beneficio, considérome recompensada polas miñas molestias. Para evitar problemas e confusión, tomei aos meus alumnos un por un para falar das súas diferentes características; mais isto non pode dar unha idea axeitada do que supoñía ser acosada polos tres á vez, cando, como a miúdo era o caso, todos se empeñaban en «portarse mal e amolar a señorita Grey e facela montar en cólera». Ás veces, en tales ocasións, ocorríaseme este pensamento: «Se me puidesen ver eles agora!», referíndome, por suposto, á miña familia, e a idea da pena que sentirían por min facíame sentir pena de min mesma, tanto que me custaba moitísimo traballo reprimir as bágoas; mais reprimíaas até que marchaban os meus pequenos torturadores a tomar a sobremesa ou á cama (as miñas únicas perspectivas de liberación) e entón, no deleite da soidade, concedíame o luxo de romper a chorar sen restricións. Mais esta era unha debilidade que non me permitía moi a miúdo; as miñas obrigas eran moi numerosas e os meus momentos de lecer demasiado preciosos para permitirme dedicar moito tempo a infrutuosos queixumes. Lembro en particular unha tarde de vento e neve, pouco despois do meu regreso en xaneiro: os nenos acababan de chegar da cea, declarando en voz alta que pensaban «portarse mal»; e cumpriron sobradamente o seu propósito aínda que eu quedara rouca e esgotara todos os músculos da gorxa nun intento van de disuadilos de o faceren. Conseguira inmobilizar a Tom nun recuncho, de onde lle dixen que non fuxiría até que non completase a tarefa asignada. Mentres tanto, Fanny apropiárase da Agnes Grey 43 bolsa dos meus labores e estaba a rexistrar o contido e ademais a cuspir dentro. Díxenlle que a deixase, pero non serviu de nada, por suposto. —Quéimaa, Fanny! —berrou Tom; e ela apresurouse a obedecer esa orde. Dei un brinco para rescatala do lume e Tom saíu disparado cara á porta. —Mary Ann, tira o seu escritorio pola xanela! —berrou, e o meu precioso escritorio, que contiña as miñas cartas e documentos, a miña pequena cantidade de diñeiro e todos os meus obxectos de valor, estaba a piques de saír precipitado por unha xanela do terceiro piso. Fun voando para rescatalo. Mentres tanto Tom saíra do cuarto e corría polas escaleiras abaixo, seguido por Fanny. Tras asegurar o meu escritorio, bulín a por eles, e Mary Ann veu corricando detrás. Os tres fuxiron de min e precipitáronse fóra da casa até o xardín, onde se mergullaron na neve, gritando e berrando pletóricos de alegría. Que debía facer? Se os seguía, probablemente non sería quen de coller a ningún, só se afastarían aínda máis; se non os seguía, como ía conseguir que entrasen na casa? E que pensarían os seus pais de min se visen ou oísen os nenos alborotando sen chapeus, sen gorros, sen luvas e sen botas na neve profunda e branda? Mentres estaba neste desconcerto á porta da casa, tentando por medio de severas miradas e palabras iradas sometelos á miña vontade, oín unha voz ás miñas costas que exclamaba en ton áspero e penetrante: —Señorita Grey! Como é posible isto? En que diaños está pensando? Agnes Grey 44 —Non consigo que entren, señor —dixen, virando para ver o señor Bloomfield, co pelo de punta e os ollos azuis pálidos saltándolle das órbitas. —Pero insisto en que os faga entrar! —berrou, achegándose máis, cun aspecto realmente agresivo. —Entón, señor, se non lle importa, chámeos vostede mesmo, pois a min non me fan caso —respondín, dando un paso cara atrás. —Entrade agora mesmo, mocosos noxentos, ou azoutareivos a todos! —ruxiu, e os nenos obedeceron ao instante—. Xa o ve vostede! Obedecen á primeira. —Si, cando llelo di vostede. —E é moi estraño, tendo en conta que é vostede quen os coida, que non teña máis control sobre eles. Aí os van, subindo a escaleira cos pés sucios de neve. Vaia con eles e póñaos decentes, polo amor de Deus! A nai do cabaleiro estaba daquela aloxada na casa. Mentres subía a escaleira e pasaba diante da porta do salón, tiven a satisfacción de oír a anciá declamando en voz alta para a súa nora sobre iso (pois só puiden distinguir as palabras máis enfáticas): —Santo Ceo! Nunca na miña vida… vai acabar con eles… Ti cres, querida, que ela é a persoa axeitada? Douche a miña palabra de que… Non oín máis, pero foi dabondo. A nai do señor Bloomfield estivera moi atenta e cortés comigo, e até agora considerábaa unha anciá amable, de bo corazón e falangueira. A miúdo achegábase a min e falaba comigo en ton confidencial, asentindo e axitando a cabeza, e acenando coas mans e Agnes Grey 45 os ollos, como adoita facer certa clase de anciás, aínda que nunca coñecera ningunha que manifestase esa peculiaridade até tal punto. Mesmo se compadecía de min polos problemas que tiña cos nenos e ás veces expresaba, con medias frases intercaladas con acenos de asentimento coa cabeza e chiscadelas de complicidade, o seu sentido da conduta insensata da nai ao restrinxir o meu poder e ao non me apoiar coa súa autoridade. Este xeito de mostrar a súa desaprobación non era moi do meu gusto; en xeral rexeitaba facerlle caso ou entender algo máis do que dicía abertamente; polo menos, nunca fun máis aló do recoñecemento implícito de que, se as cousas estivesen dispostas doutro xeito, a miña tarefa sería menos difícil, e seríame máis fácil guiar e educar os meus alumnos; mais agora debía ser dobremente precavida. Até aquel momento, aínda que vira que a anciá tiña os seus defectos (un dos cales era unha tendencia a proclamar as súas perfeccións), sempre estivera disposta a perdoárllelos e darlle crédito por todas as virtudes que profesaba e mesmo imaxinar outras aínda non coñecidas. A amabilidade, que fora o sustento da miña vida durante tantos anos, fórame negada tan completamente nos últimos tempos que acollía con ledicia e gratitude calquera cousa que se lle parecese. Logo non era de estrañar que sentise simpatía pola anciá e me alegrase cando viña e me laiase cando marchaba. Mais as poucas palabras que, por sorte ou por desgraza, oíra ao pasar, revolucionaran por completo a miña opinión sobre ela; agora víaa como hipócrita e mentireira, unha aduladora e espía das miñas palabras e actos. Sen dúbida conviríame seguir recibíndoa co mesmo alegre sorriso e o ton de cordialidade respectuosa de antes; mais non podía, aínda que quixese; o meu comportamento vírase alterado polos meus sentimentos, e volvinme tan fría e cohibida que seguro que ela se decataría. Axiña se Agnes Grey 46 decatou, e o seu comportamento mudou tamén: os amables acenos de asentimento foran substituídos por unha reverencia entumecida, o sorriso cortés deu lugar a unha ollada de ferocidade de gorgona, a súa locuacidade vivaz transferiuse por completo de min aos «queridísimos rapaz e nenas», a quen aloumiñaba e consentía dun xeito máis absurdo do que endexamais fixera a súa nai. Confeso que estaba algo preocupada por aquel cambio: temía as consecuencias do seu descontento e mesmo fixen algúns intentos de recuperar o terreo que perdera, e con máis éxito aparente do que prevía. Nunha ocasión, e por simple cortesía, pregunteille pola tose que tiña; ao momento o seu longo rostro relaxouse nun sorriso, e correspondeume coa historia particular daquel e outros achaques, seguida do relato da súa piadosa resignación, contados co seu habitual estilo declamatorio e empático, imposible de reproducir por escrito. —Mais hai un remedio para todo, ruliña, e é a resignación —ergueu a cabeza—, a resignación ante a vontade divina —elevou as mans e os ollos—. Sempre me axudou en todas as miñas dificultades, e sempre o fará —fixo unha sucesión de acenos de asentimento—. E logo, non todo o mundo pode dicir diso —negou coa cabeza—, mais eu sonlle das pías, señorita Grey! —fixo un significativo aceno de asentimento coa cabeza e ergueuna—. E, grazas a Deus, sempre o fun —volveu asentir—, e lóome por iso —apertou con énfase as mans e axitou a cabeza—. E con varios textos das Sacras Escrituras, mal citados ou mal aplicados, ademais dunhas exclamacións relixiosas tan impregnadas de ridiculez no estilo en que as recitou e no xeito en que as introduciu, se non nas mesmas expresións, que me nego a repetilas, retirouse, sacudindo a súa enorme Agnes Grey 47 cabeza de moi bo humor —consigo mesma polo menos— e deixoume coa esperanza de que, despois de todo, fose máis feble ca ruín. Na súa seguinte visita a Wellwood House, cheguei ao punto de lle dicir que me aledaba de vela tan ben. Iso tivo un efecto máxico: as palabras, pronunciadas en sinal de cortesía, foron recibidas coma un cumprimento aloumiñeiro; iluminóuselle o rostro, e a partir daquel momento volveuse tan amable e benévola como o corazón puidese desexar, na súa aparencia externa cando menos. Por como a percibía agora, e o que me contaban os nenos, sabía que, para gañar a súa cordial amizade, só tiña que pronunciar unha palabra de aloumiño cada vez que tivese unha ocasión axeitada. Mais isto ía en contra dos meus principios, pero por non o facer, a caprichosa anciá axiña me volveu privar do seu favor e coido que me fixo moito dano en segredo. Non puido exercer moita influencia na súa nora na miña contra, pois a señora e ela profesábanse unha antipatía mutua, manifestada principalmente por parte dela en aldraxes e calumnias secretas; por parte da outra, nun exceso de fríxida formalidade no seu comportamento; non había adulacións garatuxeiras da anciá que puidesen derreter o muro de xeo que a máis nova interpuxo entre ambas as dúas. Pero co seu fillo a señora tiña máis éxito: el escoitaba todo o que ela tivese que dicir, con tal de que puidese acougar o seu terrible xenio e non o irritase coas súas propias asperezas; e teño motivos para crer que ela contribuíu considerablemente a reforzar o seu prexuízo contra min. Dicíalle que eu tiña os nenos vergoñentamente descoidados, e que nin sequera a súa esposa os atendía como debía, e que el mesmo debía coidar deles persoalmente se non quería que se botasen a perder. Agnes Grey 48 El, alentado dese xeito, a miúdo tomábase a molestia de vixialos dende a xanela mentres xogaban; ás veces seguíaos ao redor do parque, e con demasiada frecuencia aparecía de súpeto cando chapuzaban no pozo prohibido, falaban co cocheiro nos cortellos ou se envorcallaban na lorda do curral, mentres que eu agardaba exhausta, despois de esgotar toda a miña enerxía en vans intentos de afastalos de alí. A miúdo tamén axexaba de imprevisto coa cabeza na aula cando os rapaces estaban a comer e atopábaos vertendo o leite pola mesa e por eles mesmos, mergullando os dedos nas cuncas propias e alleas ou pelexando pola comida coma cachorros de tigre. Se eu estaba calada nese momento, estaba a facer a vista gorda ao seu comportamento incontrolado; se (como ocorría a miúdo) resultaba que elevaba a voz para impoñer orde, estaba a empregar unha violencia inxustificada e era un mal exemplo para as nenas con semellante rudeza de ton e linguaxe. Lembro unha tarde de primavera, na que, debido á choiva, non podían saír; mais, por unha asombrosa boa sorte, todos acabaran as súas leccións e, aínda así, abstivéronse de baixar correndo a amolar os seus pais, un artificio que me irritaba enormemente, pero que de cando en cando lograba impedir nos días de choiva, porque abaixo atopaban novidade e diversións, especialmente cando había visitas na casa. A súa nai, aínda que me ordenaba que os retivese na aula, nunca lles berraba por abandonala, nin se molestaba en mandalos de volta alí. Mais ese día parecían estar satisfeitos co seu aloxamento actual e, o que é aínda máis asombroso, semellaban estar dispostos a xogar eles sos sen depender de min para os entreter e sen rifar entre eles. A súa ocupación era algo enigmática: todos estaban en crequenas no chan a carón da xanela cunha chea de xoguetes rotos e varios ovos de ave, ou máis ben cascas, pois afortunadamente o Agnes Grey 49 contido fora extraído. Romperan esas cascas e estábanas esnaquizando en anaquiños, pero non puiden nin imaxinar para que o facían. Mais xa que estaban calados e sen faceren ningunha trasnada, non me importaba, e, cunha sensación de descanso atípico, sentei a carón do lume, dando as últimas puntadas a un vestido para a boneca de Mary Ann, coa intención de comezar a escribir unha carta á miña nai cando rematase. De súpeto abriuse a porta e axexou a sombría cabeza do señor Bloomfield. —Que silencio hai por aquí! Que andades a facer? —dixo. «Nada malo hoxe, polo menos», pensei. Pero el tiña unha opinión diferente. Achegándose á xanela e vendo a ocupación dos nenos, berrou anoxado—: Que raios andades a facer? —Estamos a machucar cascas de ovo, papá —gritou Tom. —Como vos atrevedes a facer tal estrago, diaños de rapaces? Non vedes que estades a estragar a alfombra? —A alfombra era un tapiz marrón corrente—. Señorita Grey, sabía vostede o que estaban a facer? —Si, señor. —Sabíao? —Si. —Sabíao e sentou aí tan tranquila e permitiulles seguir sen unha palabra de reproche! —Non pensei que estivesen a facer nada malo. —Nada malo! Mire para aí! Mire a alfombra e verá. Algunha vez se viu tal cousa nun fogar cristián? Non é milagre que o seu dormitorio estea peor ca un cortello. Non é milagre que os seus alumnos estean peor ca un Agnes Grey 50 fato de porcos! Non é milagre…! Debo dicir que isto acaba coa miña paciencia! E marchou, batendo a porta ao saír cun golpe que fixo rir os nenos. «Tamén acaba coa miña paciencia!» murmurei, erguéndome; e, agarrando o atizador, dirixino varias veces contra as brasas e remexinas cunha insólita enerxía, aliviando así a miña carraxe co pretexto de avivar o lume. Despois disto, o señor Bloomfield axexaba continuamente para ver se a aula estaba ordenada; e, posto que os nenos ensuciaban decontino o chan con anacos de xoguete, paus, croios, restrollos, follas e outros lixos que eu non podía impedir que trouxesen nin obrigalos a recollelos, e os criados negábanse a «limpar detrás deles», eu tiña que pasar unha parte considerable dos meus valiosos momentos de lecer de xeonllos no chan, poñendo con dificultade as cousas en orde. Unha vez díxenlles que non probarían a cea até que recollesen todo da alfombra; Fanny podería tomar a súa cea cando recollese certa cantidade, Mary Ann, cando recollese o dobre e Tom había de recoller o resto. Por incrible que pareza, as nenas fixeron a súa parte, pero Tom estaba tan furioso que se abalanzou sobre a mesa, tirou o pan e o leite polo chan, bateu nas súas irmás, sacou o carbón do cubo dunha patada, tentou envorcar a mesa e as cadeiras e semellaba disposto a facer as de Caín con todo o contido do cuarto; pero agarreino e mandei Mary Ann buscar a súa mamá, suxeiteino malia as patadas, puñazos, esputos, berros e maldicións até que apareceu a señora Bloomfield. —Que lle pasa ao meu neno? —preguntou. Agnes Grey 51 E cando lle expliquei o asunto, o único que fixo foi chamar á doncela para ordenar o cuarto e traerlle a cea ao señorito Bloomfield. —Xa ve! —dixo Tom, exultante, erguendo a vista do prato coa boca quizais demasiado chea para falar—. Xa ve, señorita Grey! Xa ve que me deron a cea ao seu pesar, e iso que non recollín nin unha soa cousa. A única persoa da casa que me compadecía era a aia, pois ela padecera aflicións semellantes, aínda que en menor grao, dado que non tiña a tarefa de ensinar nin era tan responsable da conduta dos rapaces. —Ai, señorita Grey —dicíame—, ten vostede problemas con estes cativos! —Si que os teño, Betty, e aposto a que ti sabes o que é iso. —Si, ben cho sei! Pero eu non me agonío tanto con eles coma vostede. E logo, sabe? Eu pégolles unha cachoada ás veces; e ás pequenas, bátolles ben de cando en vez, pois disque non che hai mellor remedio nestes casos. Pero perdín o meu posto por iso. —De verdade, Betty? Oín dicir que che marchabas. —Si, Deus a bendiga! A señora deume un aviso hai tres semanas. Díxome denantes de Nadal o que pasaría se lles volvía bater; pero non me parou a man de xeito ningún. Non sei como o consegue vostede, pois Mary Ann éche ben peor que as súas irmás. Agnes Grey 52 CAPÍTULO V: O TÍO Ademais da anciá dama, había outro parente da familia cuxas visitas me amolaban moito: era «o tío Robson», o irmán da señora Bloomfield, un tipo alto e arrogante co cabelo negro e a pel pálida coma a súa irmá, un nariz que semellaba desprezar a terra e uns olliños grises, a miúdo medio pechados cunha mestura de auténtica estupidez e finxida indiferenza cara a todos os obxectos que o rodeaban. Era un home rexo e de constitución forte, pero atopara algún xeito de comprimir a cintura nun espazo notablemente reducido, e isto, xunto coa rixidez pouco natural da súa figura, demostraba que o altivo e viril señor Robson, tan desprezativo co sexo feminino, non estaba por enriba da vaidade dun corpiño. Rara vez se dignaba en fixarse en min; e cando o facía, era con certa arrogante insolencia de ton e maneiras que me convencía de que non era un cabaleiro, aínda que pretendese producir o efecto contrario. Pero non era por iso polo que me desagradaba que viñese, senón polo dano que causaba aos nenos: animando todas as súas inclinacións cara ao mal e desfacendo nuns escasos minutos o pouco ben que a min me custara meses de traballo conseguir. Poucas veces condescendía en reparar en Fanny e na pequena Harriet, pero podíase dicir que Mary Ann era a súa favorita. Constantemente animaba a súa tendencia á afectación (que eu fixera todo o posible por destruír), falando da súa cara bonita e enchéndolle a cabeza de todo tipo de ideas vaidosas referentes á súa aparencia persoal (que eu lle instruíra que considerase coma po en comparación co cultivo da mente e das maneiras), e eu nunca coñecera unha nena máis susceptible aos aloumiños ca ela. Alentaba calquera cousa mala, xa fose nela ou no seu Agnes Grey 53 irmán, ríndolle a graza ou mesmo loándoa; a xente non se decata do dano que fan aos nenos ríndolle as cousas malas e convertendo nun chiste gracioso o que os seus auténticos amigos se esforzaron por ensinarlles que aborrezan. Aínda que non era un borracho recoñecido, o señor Robson adoitaba inxerir grandes cantidades de viño, e saboreaba con pracer ocasionalmente un vaso de coñac con auga. Ensinaba o seu sobriño para que o imitase no posible naquela habilidade súa, e a crer que canto máis viño e licores puidese tomar, e canto máis lle gustasen, máis manifestaba seu espírito ousado e masculino e máis aumentaría a superioridade sobre as súas irmás. O señor Bloomfield non tiña moito que dicir en contra diso, pois a súa bebida favorita era a xenebra con auga, da que consumía unha cantidade considerable cada día mediante constantes grolos, e a isto sobre todo atribuía eu a súa pel lúgubre e o seu carácter irritable. O señor Robson tamén alentaba a predisposición de Tom de perseguir seres inferiores, tanto cos ditos coma cos feitos. Como frecuentemente viña cazar our disparar nas terras do seu cuñado, traía consigo os seus cans favoritos, e tratábaos con tanta brutalidade que eu, pobre como era, daría calquera día o que fose por ver algún deles mordelo, sempre que o animal puidese facelo con impunidade. Ás veces, cando estaba de moi bo humor, ía en busca de niños de aves cos rapaces, cousa que a min me irritaba e anoxaba enormemente, xa que eu, despois de intentos frecuentes e perseverantes, tiña a fachenda de pensar que lles ensinara en parte a maldade dese entretemento e agardaba, co tempo, inculcarlles un sentido xeral da xustiza e a humanidade; pero con dez minutos buscando niños co tío Robson, ou mesmo unha gargallada súa ante o relato Agnes Grey 54 dalgunha das súas barbaridades pasadas, era dabondo para destruír nun momento o efecto de toda a miña elaborada clase de razoamento e persuasión. Así e todo, por sorte, durante aquela primavera nunca, agás unha vez, atoparon outra cousa que non fosen niños baleiros ou só ovos, xa que eran demasiado impacientes para deixalos até que incubaran os paxariños; naquela ocasión, Tom, que estivera co seu tío na horta contigua, veu correndo con gran xúbilo ao xardín cunha niñada de pitiños sen plumas nas mans. Mary Ann e Fanny, que ían saír comigo naquel momento, correron a admirar o seu botín e pregarlle que lles dese un paxariño a cada unha. —Non, nin un! —berrou Tom—. Son todos meus; deumos o tío Robson. Un, dous, tres, catro, cinco, non tocaredes ningún deles! Non, ningún, por nada do mundo! —continuou exultante; deixando o niño no chan, e poñéndose de pé sobre el coas pernas ben separadas, as mans afundidas nos petos do pantalón, o corpo inclinado cara adiante e o rostro debuxando toda clase de contorsións debido á éxtase do seu deleite. —Pero xa veredes como acabo con eles. Xúrovolo, vounos esnaquizar. Xa veredes como o fago! Raios, vouno pasar de medo con este niño! —Pero, Tom —díxenlle eu—, non che permitirei que tortures eses paxaros. Hai que matalos dunha vez ou devolvelos ao lugar de onde os colliches, para que os paxaros adultos poidan continuar alimentándoos. —Pero vostede non sabe onde é, señorita. Só eu e o tío Robson o sabemos. —Pero se non mo dis, matareinos eu mesma, por máis que o deteste. Agnes Grey 55 —Non se atreverá. Non se atreverá a tocalos por nada do mundo! Porque sabe que papá e mamá e o tío Robson se anoxarían. Ha, ha! Aí pilleina, señorita. —Farei o que me pareza axeitado nun caso deste tipo, sen consultar a ninguén. Se resulta que o teu papá ou a túa mamá non o aproban, lamentarei ofendelos, pero, dende logo, as opinións do teu tío Robson non significan nada para min. Dicindo isto, apurada polo sentido do deber, co risco tanto poñerme mal coma de incorrer na ira dos meus patróns, collín unha gran pedra plana preparada polo xardineiro como trampa para ratos e, logo de tentar unha vez máis convencer en van o pequeno tirano de que devolvese os paxariños, pregunteille que tiña pensado facer con eles. Con diabólico xúbilo comezou a enumerar unha lista de tormentos e, mentres estaba ocupado contándoa, deixei caer a pedra sobre as súas pretendidas vítimas e esmagueinas por completo. Houbo grandes protestas e terribles execracións como consecuencia desta atrevida aldraxe; o tío Robson viña pola avenida coa súa escopeta e nese momento detívose para lle dar unha patada ao can. Tom lanzouse cara a el, xurando que conseguiría que me pegase a patada a min en vez de a Juno. O señor Robson apoiouse na escopeta e riu excesivamente da violencia da cólera do seu sobriño e das amargas maldicións e infamantes epítetos cos que me colmaba. —Es de boa raza, dende logo! —exclamou por fin, recollendo a súa arma e proseguindo o camiño cara á casa—. Que me parta un raio, este neno si que ten coraxe! Que me leve o demo se vin algunha vez un pillabán máis nobre ca el. Xa está por enriba da autoridade das saias: por Agnes Grey 56 Deus, desafía a súa nai, a súa institutriz, a súa avoa e a todas! Ha, ha, ha! Non te preocupes, Tom, conseguireiche outra niñada mañá. —Se o fai, señor Robson, tamén os matarei —dixen eu. —Mm! —respondeu el e, tras honrarme cunha longa mirada, que, contra o que el esperaba, sostiven sen acovardarme, deu media volta cun aire de absoluto desprezo, e entrou ofendido na casa. Logo Tom foi a contarllo á súa mamá. Ela non era dada a falar moito sobre ningún tema; pero a seguinte vez que me viu, o seu aspecto e o seu porte estaban dobremente escuros e xélidos. Despois dalgún comentario fortuíto sobre o tempo, comentou: —Lamento, señorita Grey, que vostede considere necesario interferir nas diversións do señorito Bloomfield; o rapaz desgustouse moito porque lle matou os paxaros. —Cando as diversións do señorito Bloomfield consisten en magoar criaturas sensibles —contestei—, creo que é o meu deber interferir. —Semella que esqueceu —dixo serenamente— que todas as criaturas foron creadas para o noso proveito. Parecíame que aquela doutrina admitía dúbidas, pero respondín soamente: —Se é así, non temos dereito a atormentalas para nosa diversión. —Eu creo —dixo ela— que a diversión dun neno non se pode comparar co benestar dunha besta sen alma. —Mais, polo ben do neno, non hai que animalo a que se entreteña con tales diversións —respondín, tan docemente como puiden, para Agnes Grey 57 compensar a miña atípica persistencia. «Benaventurados os misericordiosos, pois eles alcanzarán misericordia». —Oh, por suposto. Pero iso refírese á nosa conduta cos demais. —«O home misericordioso ten misericordia coa súa besta» —atrevinme a engadir. —Paréceme que vostede non deu mostras de ter moita misericordia — respondeu ela, cunha risa breve e amarga—, ao matar todos eses pobres paxariños dese xeito tan horrible e facer sufrir tanto ao rapaz por un simple capricho! Considerei prudente non dicir máis nada. Isto foi o máis semellante a unha discusión que cheguei a ter coa señora Bloomfield, ademais de ser o maior número de palabras que cheguei a intercambiar con ela nunha soa vez dende o día da miña chegada. Pero o señor Robson e a señora Bloomfield non eran as únicas visitas a Wellwood House que me incomodaban; todos os hóspedes me amolaban máis ou menos, non tanto porque me desprezasen (aínda que a súa conduta si me semellaba estraña e desagradable neste sentido) senón porque me resultaba imposible manter afastados deles aos meus alumnos, tal e como se me pedía reiteradamente. Tom tiña que falar con eles e Mary Ann tiña que chamar a atención deles. Nin un nin outra sabían o que significaba sentir o máis mínimo grao de vergoña, nin sequera de modestia normal. Interrompían insolente e clamorosamente a conversa dos maiores, amolábanos coas preguntas máis impertinentes, aos cabaleiros abordábanos rudamente, subían ao seu colo sen permiso, colgábanse dos seus ombreiros ou rexistrábanlles os petos; ás señoras Agnes Grey 58 tirábanlles dos vestidos, enmarañábanlles o cabelo, desarranxábanlles os pescozos e pedíanlles con impertinencia as súas alfaias. A señora Bloomfield tiña suficiente sentido para escandalizarse e anoxarse por todo isto, pero non para evitalo; esperaba que o impedise eu. Mais como podía facelo eu? Os invitados, coa súas roupas finas e as súas caras novas, continuamente os aloumiñaban e acariñaban para compraceren os seus pais. Como ía eu, coas miñas pezas modestas, a miña cara corrente e as miñas palabras sinceras, afastalos? Esforceime con toda a miña alma para logralo; tentando distraelos, procuraba atraelos ao meu carón; exercendo a pouca autoridade que posuía e toda a severidade que me atrevía a utilizar, tentaba impedir que atormentasen os hóspedes; e reprochándoos polas súas malas maneiras, quería avergoñalos para que non o volvesen facer. Mais non coñecían a vergoña: desprezaban toda autoridade que non estivese apoiada polo terror, e en canto á amabilidade e o afecto, ou ben non tiñan corazón ou ben o tiñan tan fortemente gardado e tan ben oculto que eu, con todos os meus esforzos, aínda non descubrira como alcanzalo. Mais axiña as miñas dificultades neste sentido chegaron á súa fin, antes do que esperaba ou desexaba; pois unha apracible tarde cara a finais de maio, mentres me aledaba pola proximidade das vacacións e me felicitaba por algúns progresos que fixera cos meus alumnos (no tocante á evolución da súa aprendizaxe, cando menos conseguira meterlles algo na cabeza, e finalmente lograra facelos un pouco, un pouquiño, máis racionais sobre acabar as súas leccións a tempo para deixar espazo para o recreo, no canto de se atormentaren a si mesmos e a min todo o día para nada) a señora Bloomfield mandoume chamar e informoume tranquilamente que Agnes Grey 59 despois do solsticio de verán xa non ían requirir os meus servizos. Aseguroume que o meu carácter e a miña conduta en xeral eran impecables, pero que os nenos fixeran tan poucos progresos dende a miña chegada que o señor Bloomfield e ela sentían que era o seu deber procurarlles outro modo de instrución. Aínda que eran superiores en habilidade á maioría dos nenos da súa idade, estaban sen dúbida por debaixo deles en canto a logros, as súas maneiras eran brutas e o seu comportamento indisciplinado. E ela atribuía isto á falta da firmeza necesaria e de coidados dilixentes e perseverantes pola miña banda. Unha firmeza impasible, unha dilixencia abnegada, unha perseveranza incansable e uns coidados incesantes eran precisamente as calidades das que me gababa en segredo e coas que esperaba, co tempo, superar todas as dificultades e lograr por fin o éxito. Quería dicir algo para xustificarme, pero ao tentar falar notei que me tremía a voz, e por non mostrar a miña emoción nin permitir que me saltasen as bágoas que se me ateigaban nos ollos, preferín gardar silencio e soportalo todo, coma unha culpable confesa. Así se me despediron e así marchaba para a miña casa. Vaites! Que pensarían de min? Non era quen, despois de tanto presumir, de manter, nin sequera por un ano, o meu posto de institutriz de tres nenos pequenos, cuxa nai, segundo sostiña a miña propia tía era «unha señora moi simpática». Ao poñerme deste xeito na balanza e resultar insuficiente, non era de esperar que se permitisen tentalo de novo. E pensar iso non era agradable, pois malia o moito que me amolaran, atormentaran e decepcionaran, e o moito que aprendera a amar e valorar o meu fogar, aínda non estaba cansa de aventuras nin disposta a renderme. Sabía que Agnes Grey 60 non todos os pais eran como o señor e a señora Bloomfield, e estaba segura de que non todos os nenos eran coma os deles. A seguinte familia sería diferente, e calquera cambio sería para mellor. Madurara grazas á adversidade e aprendera da experiencia, e ansiaba redimir a honra perdida aos ollos daqueles cuxa opinión me importaba máis que ningunha outra do mundo. Agnes Grey 61 CAPÍTULO VI: DE VOLTA Á CASA PARROQUIAL Durante uns cantos meses permanecín tranquilamente na casa, gozando do apracible pracer da liberdade e o descanso e o verdadeiro cariño, dos que estivera tan privada, e proseguín seriamente cos meus estudos co fin de recuperar o perdido durante a miña estancia en Wellwood House e acumulei novas reservas para usar no futuro. A saúde de meu pai aínda era moi feble, mais non materialmente peor que a última vez que o vira, e aledábame de ser quen de animalo co meu regreso e divertilo cantando as súas cancións preferidas. Ninguén se aledou polo meu fracaso nin me dixo que mellor me iría se escoitara os seus consellos e quedara na casa. Todos estaban contentos de me ter de volta e colmábanme de máis amabilidade ca antes, para me compensar por todo o que sufrira. Mais ninguén tocaba nin un xilin do que tan a gusto gañara e tan coidadosamente aforrara, coa esperanza de o compartir con eles. Grazas a uns aforros por aquí e outros poucos por alá, as nosas débedas xa estaban case todas pagas. Mary tivera moito éxito cos seus debuxos, mais o noso pai insistira en que ela tamén quedara con todo o beneficio do seu negocio. Todo o que podiamos aforrar en abastecer o noso humilde gardarroupa e nos nosos pequenos gastos ocasionais, indicounos que o gardásemos na caixa de aforros, dicindo que non sabiamos o pronto que poderiamos ter que depender só desta cantidade para manternos, pois el cría que lle quedaba pouco tempo para estar connosco, e que só Deus sabía o que sería da nosa nai e de nós cando el se fose. Querido papá, se se preocupase menos das aflicións que nos ameazaban no caso de que falecese, estou convencida de que ese temido Agnes Grey 62 acontecemento non tería lugar tan axiña. Miña nai nunca lle permitía reflexionar sobre iso se podía evitalo. —Oh, Richard! —exclamou nunha ocasión—, se tirases da cabeza esas cuestións tan tétricas, vivirías tanto coma calquera de nós; polo menos vivirías dabondo para ver casadas as mozas e para ser un feliz avó cunha leda velliña por compañeira. Miña nai riuse e meu pai tamén, pero o riso del axiña esvaeceu nun triste suspiro. —Casadas elas, pobres coitadas! —dixo—. Pregúntome quen ía querer casar con elas. —Pois ninguén que non as valore. Non era eu pobre cando casaches comigo? E finxiches, cando menos estar moi satisfeito coa túa elección. Mais non importa que casen ou non; podemos idear mil maneiras honradas de gañarmos o pan. E asómbrame, Richard, que poidas romper a cabeza coa nosa pobreza no caso de que falezas, coma se nos importase iso comparado coa desgraza de te perdermos a ti, unha aflición que ben sabes que estaría por enriba de todas as demais e que debes facer todo o posible por evitarnos; non hai nada coma unha mente optimista para manter o corpo san. —Xa sei, Alice, que é un erro estar sempre laiándose como fago eu, pero non podo evitalo; tes que desculparme. —Non te desculparei se te podo cambiar! —respondeu miña nai, pero a aspereza das súas palabras quedaba anulada polo sincero afecto do seu ton e o seu bonito sorriso, que fixo que meu pai volvese sorrir con menos tristeza e de xeito menos fugaz ca de costume. Agnes Grey 63 —Mamá —dixen eu en canto atopei a oportunidade de falar con ela a soas—, non teño moito diñeiro e non ha durar moito; se puidese aumentalo, reduciría a ansiedade de papá, polo menos nese tema. Non sei debuxar coma Mary, así que o mellor que podo facer é buscar outro posto. —Entón volveríalo tentar, Agnes? —Dende logo que si. —Pois, miña ruliña, eu cría que xa tiveras dabondo. —Pero sei —dixen— que non todo o mundo é coma o señor e a señora Bloomfield… —Hainos peores —interrompeu miña nai. —Mais coido que non moitos — respondín—, e estou segura de que non todos os nenos son coma os deles; pois Mary e eu non eramos así; sempre faciamos o que nos pedías, non si? —Xeralmente. Pero eu non vos aloumiñaba, e tampouco erades precisamente uns anxiños: Mary era algo teimosa e o teu defecto era que tiñas algo de mal xenio; pero en xeral erades moi boas rapazas. —Sei que ás veces me enfurruñaba, e tamén me gustaría ver estes nenos desgustados ás veces, pois podería entendelos; mais eles non se enfurruñaban, porque non había xeito de ofendelos, ferilos ou avergoñalos; non podían estar desgustados de xeito ningún, excepto cando entraban en cólera. —Ben, se non podían, non era culpa súa; non podes esperar que a pedra sexa tan maleable coma a arxila. Agnes Grey 64 —Non, mais mesmo así, é moi desagradable convivir cunhas criaturas tan pouco impresionables e tan incomprensibles. É imposible querelos, e aínda que fose posible, desperdiciarían o teu cariño, xa que nin cho devolverían, nin o valorarían nin o entenderían. Así e todo, aínda que volvese tropezar cunha familia semellante, o cal é pouco probable, teño toda esa experiencia para comezar e levaríao moito mellor ca antes; o propósito final de todo este preámbulo é: déixame tentalo de novo. —Ben, miña nena, xa vexo que non é fácil desalentarte; e alédome diso. Pero déixame que che diga que estás moito máis pálida e delgada ca cando marchaches da casa por vez primeira e non podemos consentir que arruínes a saúde para acumular diñeiro nin para ti nin para os demais. —Mary tamén di que cambiei, e non me estraña moito, pois estaba nun constante estado de axitación e ansiedade todo o día; pero a próxima vez estou decidida a tomar as cousas con calma. Despois dalgunhas conversas máis, miña nai prometeu unha vez máis axudarme, sempre que esperase e tivese paciencia; e eu deixei que fose ela quen sacase o tema con meu pai cando e como lle parecese máis aconsellable, non dubidando nin por un momento da súa capacidade de obter o seu consentimento. Entrementres, buscaba con grande interese nas columnas de anuncios dos xornais, e respondín a todos os «Búscase institutriz» que parecían minimamente aceptables; pero ensinaba responsablemente todas as miñas cartas e as respostas a elas, cando as había, á miña nai, e ela, para o meu desgusto, facíame rexeitar os postos un tras outro: uns porque eran persoas malas, outros moi esixentes nas súas demandas e aqueloutros moi amarrados no tocante á remuneración. Agnes Grey 65 —Os teus talentos non son os que posúe calquera coitada filla de clérigo, Agnes —dicíame—, e non debes desperdicialos. Lembra que prometiches ter paciencia, non hai por que apurarse, tes moito tempo por diante, e haberá moitas máis oportunidades. Finalmente aconselloume que puxese un anuncio no xornal, sinalando as miñas cualificacións, etc. —Música, canto, debuxo, francés, latín e alemán —dixo— non é un repertorio ruín; moitos se alegrarán de reunir tanto nunha mesma institutriz e esta vez probarás fortuna cunha familia con algo máis de altura, coa dun auténtico cabaleiro de pura raza, pois é máis probable que aí te traten co debido respecto e consideración ca eses comerciantes interesados e arribistas fachendosos. Coñecín varias familias dos máis altos rangos que trataban ás institutrices coma se fosen da familia, aínda que é certo que algúns son tan insolentes e esixentes coma calquera outro, pois hai bos e malos en todas as clases sociais. Axiña redactei e enviei o anuncio. Das dúas persoas que responderon, só unha aceptaba pagarme cincuenta libras, a suma que me aconsellou miña nai que dixese como salario que pretendía gañar; e neste caso eu dubidaba se me comprometer ou non, pois temía que os nenos fosen demasiado maiores e que os seus pais quixesen alguén máis ostentoso, ou con máis experiencia, ou con mellores dotes ca min; mais miña nai disuadiume de rexeitalo por esa razón: faríao moi ben, dixo, se conseguía vencer a miña falta de seguridade e adquirir un pouco máis de confianza en min mesma. Só tiña que falar simple e sinceramente das miñas habilidades e cualificacións, citar as estipulacións que decidise facer e agardar o resultado. A única estipulación que me atrevín a propoñer foi Agnes Grey 66 pedir dous meses de vacacións no ano para visitar os meus, no verán e no Nadal. A dama descoñecida, na súa resposta, non puxo obxeccións a isto, e declarou que no referente ás miñas habilidades estaba segura de que resultaría satisfactoria; pero na contratación de institutrices consideraba estas cousas coma tan só puntos subordinados, pois ao estar situados nas proximidades de O-, podía atopar mestres para suplir calquera deficiencia nese respecto, mais, na súa opinión, ademais dunha moralidade irreprochable, os requisitos máis esenciais eran un carácter doce e xovial e unha disposición servizal. Á miña nai isto non lle gustou nada e puxo moitas obxeccións a que aceptase o posto, no que recibiu o fervoroso apoio de miña irmá; pero como non estaba disposta a ter máis obstáculos, impúxenme ante elas; e, obtendo primeiro o consentimento de meu pai (a quen falara pouco tempo antes destas transaccións), escribín unha epístola moi servizal á miña descoñecida correspondente e, finalmente, concluíuse o negocio. Decretouse que o último día de xaneiro debía ocupar o meu novo posto como institutriz coa familia do señor Murray, de Horton Lodge, preto de O-, a unhas setenta millas da nosa aldea, unha distancia formidable para min, xa que nunca me afastara máis de vinte millas da casa no transcurso dos meus vinte anos de estancia sobre a terra e xa que, ademais, cada membro daquela familia e cada persoa dos arredores era descoñecida para min e para todos os meus seres queridos. Pero isto facíao aínda máis atractivo para min. Agora librárame, en certa medida, da mauvaise honte que me oprimía tanto antes; había unha agradable emoción na idea de entrar en rexións descoñecidas e abrirme camiño soa entre os seus estraños habitantes. Agora compracíame que ía ver algo do mundo: a Agnes Grey 67 residencia do señor Murray estaba preto dunha gran cidade, e non nun distrito industrial, onde a xente non tiña outra cousa que facer que gañar diñeiro; o seu rango, polo que puiden deducir, parecía ser maior ca o do señor Bloomfield e, sen dúbida, sería un daqueles fidalgos de pura raza dos que falaba miña nai, que trataría á súa institutriz coa debida consideración coma unha señorita respectable e ben educada, instrutora e guía dos seus fillos, e non unha simple criada superior. Ademais, os meus alumnos, ao seren maiores, serían máis racionais, máis educables e menos problemáticos ca os anteriores, estarían menos confinados na aula e non necesitarían un labor constante e unha vixilancia incesante. E finalmente… mesturábanse prósperas visións coas miñas esperanzas, coas que pouco ou nada tiñan que ver o coidado dos nenos e as simples obrigas dunha institutriz. Así verá o lector que non pretendía ser considerada unha mártir á devoción filial, que saía disposta a sacrificar a paz e a liberdade co único propósito de acumular reservas para o benestar e sustento de meus pais; aínda que, dende logo, o benestar de meu pai e o futuro sustento de miña nai ocupaban unha gran cota nos meus cálculos, e cincuenta libras non me parecía unha cantidade corrente. Debía ter roupa decente axeitada á miña posición; debía chegar para mandar facer a coada fóra e tamén para pagar as catro viaxes anuais entre Horton Lodge e a miña casa; pero, poñendo estrita atención na economía, estaba segura de que vinte libras, ou pouco máis, cubrirían estes gastos e quedarían trinta para o banco, ou pouco menos. Que valiosa incorporación á nosa conta! Oh, debía esforzarme por conservar ese posto, fora como fose, tanto pola miña propia honra ante os meus coma polo gran servizo que lles prestaría se continuase alí. Agnes Grey 68 CAPÍTULO VII: HORTON LODGE O trinta e un de xaneiro foi un día tempestuoso e tormentoso; sopraba un forte vento do norte, cunha continua xistra que se amoreaba no chan e se arremuiñaba polo aire. A miña familia quería que atrasase a partida, mais, por medo a predispoñer os meus patróns en contra de min por semellante falta de puntualidade ao comezo do meu compromiso, insistín en cumprir coa cita. Non infrinxirei aos lectores o castigo dunha descrición da miña partida aquela mañá escura e invernal, das cariñosas despedidas, da longa, longuísima viaxe a O-, das solitarias esperas nas pousadas por coches ou trens (pois daquela xa había algúns ferrocarrís) e, finalmente, do encontro en O- co criado do señor Murray, a quen mandara co faetón para me levar dende alí até Horton Lodge. Só direi que a forte nevada puxera tantos obstáculos aos cabalos e ás locomotoras de vapor que xa se fixo de noite unhas cantas horas antes de que chegase á fin da miña viaxe, e que ao final se desatou unha tormenta moi asoballadora, que converteu o espazo dunhas cantas millas que hai entre O- e Horton Lodge nunha travesía longa e impoñente. Estaba sentada e resignada, coa fría e cortante neve axitándome o veo e cubríndome o colo, sen ver nada, preguntándome como o pobre cabalo e o pobre cocheiro podían proseguir o camiño mesmo tan ben como o facían, e de feito era un estilo laborioso e progresivo de avanzar, por dicilo de boa maneira. Por fin fixemos unha pausa; e á chamada do cocheiro, alguén desenganchou e virou sobre uns renxentes gonzos o que parecía ser o portal da propiedade. Logo avanzamos por un camiño máis chan, onde de cando en vez albiscaba unha enorme masa esbrancuxada que escintilaba a través da escuridade e Agnes Grey 69 que me pareceu que era un anaco dunha árbore cuberta de neve. Logo dun tempo considerable fixemos unha nova pausa, ante o elegante pórtico dunha casa grande con longas xanelas que chegaban ao chan. Erguinme con certa dificultade de debaixo da montaña de neve que me cubría e apeeime da carruaxe, esperando que unha recepción amable e hospitalaria me compensaría polo grande esforzo e dificultades do día. Unha persoa cortés vestida de negro abriu a porta e recibiume nun espazoso vestíbulo iluminado por unha lámpada de cor ámbar que colgaba do teito; conduciume a través deste polo corredor e, abrindo a porta dun cuarto traseiro, díxome que era a aula. Entrei e atopei dúas novas damas e dous novos cabaleiros, os meus futuros alumnos, supuxen. Logo dun saúdo formal, a rapaza maior, que rebuldaba cun anaco de lenzo e unha cesta de la alemá, preguntoume se quería subir ao meu cuarto. Contestei afirmativamente, como é natural. —Matilda, colle unha candea e acompáñaa ao seu dormitorio —dixo. A señorita Matilda, unha moza rexa duns catorce anos, cun vestido curto e pantalóns, encolleuse de ombreiros e fixo un pequeno aceno, pero colleu unha candea e precedeume pola escaleira de atrás (un dobre tramo longo e empinado) e a través dun corredor longo e estreito até un cuarto pequeno pero bastante cómodo. Entón preguntoume se quería tomar té ou café. Estiven a piques de responder que non, pero, lembrando que non tomara nada dende as sete da mañá e sentíndome esvaecida por esta razón, dixen que tomaría unha cunca de té. Indicándome que llo diría a «Brown», a moza nova marchou; e cando tirei a capa pesada e húmida, o chal, o chapeu e o demais, veu unha melindrosa doncela a dicir que as señoritas querían saber se tomaría o té alí arriba ou na aula. Coa escusa Agnes Grey 70 do cansazo, elixín tomalo alí. Retirouse e, despois dun intre, regresou cunha pequena bandexa de té, que colocou na cómoda que facía as veces de tocador. Despois de darlle as grazas con cortesía, pregunteille a que hora se esperaba que me erguese pola mañá. —As señoritas e os señoritos almorzan ás oito e media, señora — díxome—; érguense cedo, pero como ás veces dan as clases antes do almorzo, supoño que estará ben que se levante vostede pouco despois das sete. Pedinlle se era tan amable de me espertar ás sete e, prometendo que así o faría, retirouse. Entón, despois de romper o longo xaxún cunha cunca de té e unhas finas rebandas de pan con manteiga, senteime xunta o pequeno lume fumegante e entretívenme cun abundante ataque de bágoas; despois disto recei as miñas oracións e entón, sentíndome considerablemente aliviada, empecei os preparativos para me deitar. Ao me decatar de que non me subiran a equipaxe, púxenme a procurar a campá, e ao non atopar sinais dese obxecto tan práctico en ningún recuncho do cuarto, collín a candea e embarquei a través do longo corredor e pola empinada escaleira nunha viaxe de exploración. Atopei unha dama ben vestida polo camiño e díxenlle o que quería, mais non sen gran vacilación, pois non estaba moi segura se era unha criada superior ou a propia señora Murray. Mais resultou ser a doncela persoal da señora. Co aire de alguén que concede un favor excepcional, prometeu encargarse de que me enviasen as cousas; e cando regresei ao meu dormitorio e agardei perplexa moito tempo (temendo seriamente que o esquecese ou incumprise a súa promesa e dubidando se debía seguir esperando, deitarme ou volver baixar) ao fin reaviváronseme as esperanzas ao oír Agnes Grey 71 voces e risas, acompañadas de pasadas no corredor, e decontado tróuxome a equipaxe unha doncela con aspecto basto e un home, ningún dos cales se mostrou moi respectuoso na súa actitude cara a min. Despois de pechar a porta ao retirarse eles e de desempaquetar algunhas das miñas pertenzas, por fin me dispuxen a descansar, bastante contenta, pois sentíame fatigada de corpo e mente. Cun estraño sentimento de desolación mesturado cunha forte sensación da novidade da miña situación e unha especie de curiosidade exenta de alegría polo que aínda era descoñecido para min, espertei á mañá seguinte, sentíndome coma transportada por un feitizo e lanzada de súpeto dende as nubes a unha terra remota e estraña, completamente illada de todo o que vira ou coñecera antes; ou coma unha semente de cardo levada polo vento a algún recóndito recuncho de chan hostil, onde debía permanecer moito tempo antes de botar raíces e xerminar, nutríndose de algo que semellaba tan alleo á súa natureza, se verdadeiramente aquilo fose posible. Pero isto non dá para nada unha idea exacta dos meus sentimentos; e ninguén que non vivise unha vida tan retirada e sedentaria coma a miña pode imaxinar cales eran, nin sequera se sabe o que significa espertar unha mañá e atoparse en Port Nelson en Nova Zelandia, cun mundo de augas entre el e todos os seus seres queridos. Tardarei en esquecer a estraña sensación coa que levantei a persiana e mirei o mundo descoñecido: un deserto branco e extenso foi todo canto alcanzou a miña ollada, un ermo de desertos asolagados pola neve e arboredos ben mestos. Agnes Grey 72 Baixei á aula sen demasiado entusiasmo para me reunir cos meus alumnos, aínda que con certa sensación de curiosidade polo que podería revelar unha relación máis profunda con eles. Entre outras cousas obviamente máis importantes, propúxenme facer unha cousa: debía comezar chamándolles señorita e señorito. Parecíame unha formalidade arrepiante e antinatural entre os fillos dunha familia e a súa institutriz e compañeira diaria, especialmente cando aqueles eran só uns nenos pequenos, coma no caso de Wellwood House; pero mesmo así, o que feito de que eu chamase aos pequenos Bloomfield simplemente polos seus nomes tomouse coma unha liberdade ofensiva, como os seus pais se preocuparon de indicarme, designándoos coidadosamente señorito e señorita Bloomfield, etc., cando falaban comigo. Tardara moito en coller a indirecta, pois todo o aquilo me parecía moi absurdo; mais esta vez decidín ser máis sensata e comezar dende o principio con toda a formalidade e cerimonia que puidera desexar calquera membro da familia. De feito, ao seren maiores os mozos, resultaría menos difícil, aínda que as palabriñas señorita e señorito semellaban estar dotadas dun efecto sorprendente para reprimir toda amabilidade familiar e sincera e extinguir todo indicio de cordialidade que puidese xurdir entre nós. Dado que non podo, coma Dogberry, entregar de corazón toda a monotonía sobre o lector, non o aburrirei con detalles precisos de todos os descubrimentos e procederes daquel día e o seguinte. Sen dúbida sentirase moi satisfeito cun bosquexo conciso dos diferentes membros da familia, e unha visión xeral do primeiro ano ou dous da miña estancia con eles. Agnes Grey 73 Para comezar co cabeza de familia, disque o señor Murray era un terratenente farfallán e esmorgueiro, afeccionado á caza do raposo, xinete hábil e ferreiro, agricultor activo e práctico e un farturento bon vivant. E digo disque porque, con excepción dos domingos cando ía á igrexa, eu nin o vía de mes en mes, a non ser que de casualidade me cruzase, ao atravesar o vestíbulo ou pasear polo xardín, coa figura dun cabaleiro alto e corpulento, con fazulas escarlata e o nariz carmesí. Nesas ocasións, se pasaba o bastante preto coma para falar, adoitaba dedicarme unha inclinación informal de cabeza, acompañada dun «Bos días, señorita Grey» ou un saúdo igual de breve. A miúdo oía as súas fortes gargalladas dende lonxe, e aínda máis a miúdo oíao renegar e blasfemar contra os criados, o palafreneiro, o cocheiro ou algún outro servente desafortunado. A señora Murray era unha dama de corenta anos elegante e atractiva, que non precisaba colorete nin recheos para aumentar os seus encantos, e cuxos principais praceres eran, ou semellaban ser, dar frecuentes festas e vestir á ultimísima moda. Non a vin até as once da mañá seguinte á miña chegada, cando me honrou cunha visita, xusto como acudía miña nai á cociña para ver unha nova doncela… mais non exactamente, pois miña nai iría vela nada máis chegar, e non esperaría até o día seguinte; ademais, dirixiríase a ela de xeito máis aberto e amable, e diríalle tamén algunha palabra de alento ademais dunha simple explicación dos seus deberes; pero a señora Murray non fixo nin unha cousa nin a outra. Simplemente pasou pola aula despois de volver de encargar o xantar no cuarto da ama de chaves, deume os bos días, quedou de pé dous minutos xunta a lareira, dixo algunhas palabras sobre o tempo e a viaxe «máis ben dura» que debín de facer o día anterior, acariñou o seu fillo máis novo (un rapaz de dez anos, que acababa de limpar as mans no seu vestido, despois de darse Agnes Grey 74 o pracer de comer algún saboroso bocado da despensa do ama de chaves), díxome o doce e bo que era, e despois saíu, cun sorriso autocompracente na cara, pensando, sen dúbida, que fixera dabondo polo momento e que ademais fora agradablemente condescendente no trato. Os seus fillos evidentemente eran da mesma opinión e só eu pensaba doutro xeito. Despois disto veu verme unha ou dúas veces, en ausencia dos meus alumnos, para instruírme sobre as miñas obrigas con eles. En canto ás mozas, parecía ansiosa só de que adquirisen tantos atractivos superficiais e destrezas vistosas como lles fose posible, sen que lles causasen molestias ou incomodidades; e eu debía de actuar en consonancia: estudar e esforzarme por divertilas e compracer, instruír, refinar e puílas co mínimo esforzo pola súa banda e sen exercer ningunha autoridade pola miña. Con respecto aos dous rapaces, quería máis ou menos o mesmo, só que no canto de destrezas debía encherlles a cabeza todo o posible de gramática latina e do Delectus de Valpy, co fin de preparalos para a escola, todo o posible pero sen causarlles incomodidade a eles. Poida que John fose «un chisco impetuoso» e Charles algo «nervioso e tedioso…». —Pero en calquera caso, señorita Grey —díxome—, espero que vostede manteña a calma e sexa sempre paciente e tolerante, sobre todo co pequeno Charles; é tan nervioso e sensible e non está afeito a nada que non sexa o trato máis suave. Prégolle que me desculpe por lle dicir estas cousas; o caso é que até agora todas as institutrices, mesmo as mellorciñas, parecéronme deficientes neste punto. Faltáballes ese carácter manso e sosegado que san Mateu, ou algún deles, di que é mellor que vestir o hábito… Saberá a que pasaxe me refiro, pois é filla de clérigo. Agnes Grey 75 Mais non dubido de que resultará satisfactoria neste aspecto coma no resto. E lembre, en todas as ocasións, cando algún dos mozos faga algo inadecuado, se a persuasión e os reproches non funcionan, que veña un dos outros a contarmo a min, porque eu podo falarlles máis sinxelamente do que sería correcto que fixese vostede. E fágaos todo o felices que poida, señorita Grey, e atrévome a dicir que o fará moi ben. Decateime de que mentres que a señora Murray se preocupaba excesivamente pola comodidade e felicidade dos seus fillos e falaba continuamente diso, en ningún momento mencionou a miña, aínda que eles estaban na súa propia casa e rodeados dos seus e eu era unha forasteira entre estraños; aínda non tiña bastante mundo coma para non sorprenderme considerablemente por esta anomalía. A señorita Murray, de nome Rosalie, tiña uns dezaseis anos cando eu cheguei e era unha moza moi bonita; dous anos despois, cando o tempo desenvolveu completamente as súas formas e engadiu graza ao seu porte e postura, púxose realmente bela, cunha beleza fóra do común. Era alta e esvelta, mais non delgada, perfectamente formada, exquisitamente loura, pero sen carecer dunha frescura louzá e saudable. O cabelo, que levaba peiteado en profusión de longos caracois, era castaño moi claro tirando a dourado, os ollos azuis celestes, pero tan claros e brillantes que poucos preferirían que fosen máis escuros, as súas demais faccións eran pequenas, non exactamente regulares e tampouco particularmente ao contrario, polo que ninguén dubidaría en declarar que era unha rapaza ben xeitosa. Oxalá puidese dicir o mesmo da súa mente e a súa disposición que da súa figura e o seu rostro. Agnes Grey 76 Mais non pensen que teño que facer ningunha terrible revelación: era vivaz, alegre e podía ser moi agradable, cos que non contrariasen os seus desexos. Comigo, cando cheguei, era fría e altiva, logo insolente e arrogante; pero ao termos máis relación, pouco a pouco deixou de lado os seus aires, e co tempo chegou a ter tanto afecto como lle podía ter ela a alguén do meu carácter e posición; porque rara vez perdía a perspectiva, durante máis de media hora seguida, de que eu era unha empregada e a filla dun clérigo pobre. E con todo, en xeral, coido que me respectaba máis do que ela mesma era consciente, porque eu era a única persoa daquela casa que sempre manifestaba bos principios, habitualmente dicía a verdade e procuraba antepoñer o deber ao desexo; e non digo isto para gabarme senón para mostrar o estado lamentable da familia á que dedicaba, naquel momento, os meus servizos. Non había ningún membro da familia en que lamentase máis esa carencia de principios ca na propia señorita Murray; non só porque se encariñara comigo, senón porque había tanta simpatía e atractivo nela que, malia os seus defectos, caíame moi ben, cando non me indignaba ou alteraba o meu xenio ao despregar enormemente os seus defectos, os cales, así e todo, quería convencerme de que eran máis o efecto da súa educación ca da súa disposición. Nunca lle ensinaran a distinguir entre o ben e o mal. Coma aos seus irmáns, dende a infancia permitíralle tiranizar as súas aias, institutrices e doncelas; non lle ensinaran a moderar os seus desexos, controlar o seu xenio, frear a súa vontade ou sacrificar os seus propios praceres polo ben dos demais. Dado o seu temperamento, bo por natureza, nunca era violenta nin arisca, pero a miúdo era irritable e caprichosa a raíz dunha continua compracencia e un desprezo habitual da razón; nunca lle cultivaran a mente: o seu intelecto era, como moito, bastante superficial. Posuía Agnes Grey 77 bastante vivacidade, algo de rapidez perceptiva e un pouco de talento para a música e a aprendizaxe de idiomas, pero até os quince anos non se molestara en aprender nada; entón un afán de protagonismo espertara as súas facultades e inducíraa a aplicarse, pero só nos talentos máis vistosos. E cando cheguei eu a situación era a mesma: todo estaba marxinado menos o francés, o alemán, a música, o canto, o baile, os labores de costura e un pouco de debuxo, o tipo de debuxo que producise o máximo impacto co mínimo esforzo, e as partes principais do cal xeralmente realizaba eu. Para a música e o canto, ademais das miñas ensinanzas ocasionais, gozaba dos servizos do mellor profesor que había na rexión; e nestas destrezas, así coma no baile, adquiriu certamente unha gran competencia. De feito, dedicaba demasiado tempo á música, tal e como eu, simple institutriz que era, lle dicía con frecuencia. Pero a súa nai cría que se lle gustaba, era imposible que dedicase demasiado tempo a adquirir unha arte tan atractiva. Dos labores de costura eu non sabía nada máis do que me explicaba a miña alumna e o que eu mesma observara; pero unha vez que me iniciei, ela utilizábame de vinte maneiras diferentes: cargou sobre min todas as partes aburridas do seu labor, tales como preparar os bastidores, fixar o lenzo, clasificar as las e as sedas, facer os recheos, contar as puntadas, amañar os erros e acabar as pezas cando ela cansaba delas. Aos dezaseis anos, á señorita Murray gustáballe divertirse, pero non máis do normal e permisible nunha moza desa idade; pero aos dezasete, esa tendencia, coma todo o demais, comezou a dar paso á paixón dominante e pronto quedou engulida pola ambición absorbente de atraer e abraiar o sexo oposto. Pero xa temos dabondo con ela: falemos agora da súa irmá. Agnes Grey 78 A señorita Matilda Murray era unha verdadeira marimacho da que pouco hai que dicir. Tiña uns dous anos e medio menos ca a súa irmá, as faccións máis grandes e a pel moito máis morena. Era posible que chegase a ser unha muller atractiva, pero tiña unha complexión demasiado grande e torpe para ser considerada unha rapaza guapa e, naquel momento, importáballe ben pouco. Rosalie coñecía todos os seus encantos e críaos aínda maiores do que eran, e valorábaos máis do que debería valoralos aínda que fosen tres veces máis grandes. Matilda víase bastante ben, pero a cuestión preocupáballe pouco, e aínda menos lle importaban o cultivo da mente e a adquisición de talentos adicionais. O xeito no que aprendía as leccións e practicaba a música estaba calculado para desesperar a calquera institutriz. Por curtas e fáciles que fosen as súas tarefas, se as facía, facíaas sen rumbo en calquera momento e de calquera xeito, pero xeralmente nos momentos menos oportunos e do xeito menos beneficioso para ela mesma e o menos satisfactorio para min. Na media hora escasa de práctica de música, peiteaba de forma horrible; mentres tanto, insultábame seguido ou ben por interrompela para corrixila ou por non rectificar os seus erros antes de que os cometese, ou por algún outro motivo igualmente pouco razoable. Unha ou dúas veces atrevinme a reprendela en serio por unha conduta tan irracional, pero en cada unha destas ocasións recibín unhas protestas tan censuradoras por parte da súa nai que me convenceron de que, se quería manterme no posto, debía deixar que señorita Matilda seguise ao seu aire. Cando acababan as leccións, con todo, xeralmente remataba tamén o seu mal humor. Mentres montaba no seu brioso cabalo ou rebuldaba cos cans, ou cos seus irmáns, pero sobre todo co seu querido irmán John, estaba contenta coma un cuco. Como animal, Matilda estaba ben, chea de Agnes Grey 79 vida, vigor e actividade; como ser intelixente, era barbaramente ignorante, indócil, descoidada e irracional, e en consecuencia, moi perturbadora para quen tivese a tarefa de cultivar o seu entendemento, reformar as súas maneiras e axudala a adquirir talentos adicionais que ela, a diferenza da súa irmá, desprezaba tanto coma o demais. A súa nai era parcialmente consciente das súas deficiencias e deume moitas charlas sobre como debía tentar formar os seus gustos e procurar espertar e coidar a súa aletargada vaidade e, por medio dunha insinuante e hábil adulación, dirixir a súa atención cara aos obxectivos desexados (cousa que eu non faría) e como debía preparar e achandar o camiño da aprendizaxe até que puidese deslizarse por el sen facer o máis mínimo esforzo (cousa que eu non podía facer) porque nada pode ensinarse con ningún fin sen un pouco de esforzo por parte do aprendiz. Dende o punto de vista moral, era temeraria, obstinada, violenta e incapaz de entrar en razón. Unha proba do estado lamentable da súa mente era que, seguindo o exemplo do seu pai, aprendera a xurar coma un arrieiro. A súa nai estaba realmente horrorizada por esta «manía pouco feminina» e preguntábase «onde a aprendería». —Pero vostede axiña lla quitará, señorita Grey —díxome—; só é un costume, e se vostede llo lembra con delicadeza cada vez que o fai, estou segura de que pronto deixará de facelo. Eu non só llo lembraba «con delicadeza», senón que tentaba facerlle ver o impropio e perturbador que era para os oídos da xente decente; pero todo era en van; respondíame só cunha risa desenfadada e dicía: Agnes Grey 80 —Oh, señorita Grey! Como se escandaliza. Que contenta estou! —ou tamén—: Vaia, non podo evitalo. Papá non debeu ensinarme. Aprendino todo del, e se cadra un pouco do cocheiro. O seu irmán John, alias o señorito Murray, tería uns once anos cando eu cheguei, e era un bo mozo, rexo e san, franco e bondadoso polo xeral, e puidera ser un rapaz estupendo se fose educado axeitadamente, pero era tan bruto coma un osiño, alborotado, revoltoso, indisciplinado, maleducado, ineducable… polo menos para unha institutriz vixiada pola súa nai. Poida que na escola os seus mestres o manexasen mellor, pois ían mandalo á escola, para gran alivio meu, ao ano seguinte, nun estado, por certo, de escandalosa ignorancia do latín, ademais doutras cousas máis útiles e tamén máis descoidadas. E todo iso, sen dúbida, achacaríase a que a súa educación fora encargada a unha mestriña ignorante, que pretendeu facerse cargo de algo para o que era totalmente incompetente. Non me librei do seu irmán até doce meses máis tarde, cando a el tamén o despacharon no mesmo estado de vergoñosa ignorancia ca o primeiro. O señorito Charles era o olliño dereito da súa nai. Era algo máis dun ano máis novo ca John, pero era un cativo moito máis pequeno, máis pálido e menos activo e robusto; un neno irritable, covarde, caprichoso e egoísta, só activo para facer trasnadas, e só intelixente para inventar mentiras, non simplemente para disimular os seus propios defectos, senón, con maliciosa perversidade, para crear odio entre os demais. De feito, o señorito Charles era un grande estorbo para min: era unha proba para a paciencia convivir con el pacificamente; coidalo era peor; e ensinarlle, ou pretender ensinarlle, era inconcibible. Aos dez anos non sabía ler correctamente a liña máis fácil do libro máis sinxelo; e debido a que, Agnes Grey 81 segundo os principios da nai, había que dicirlle cada palabra antes de que tivese tempo de vacilar ou de examinar a súa ortografía e nunca había que informalo, como estímulo para que se esforzase, de que había outros rapaces máis adiantados ca el, non é sorprendente que fixese poucos progresos durante os dous anos que eu me encarguei da súa educación. Había que repetirlle as súas diminutas porcións de gramática latina, etc., até que el decidise dicir que xa as sabía, e logo había que axudarlle a dicilas. Se cometía erros nas sinxelas sumas de aritmética, había que ensinarllos enseguida e facerlle a suma correctamente, no canto de deixarlle exercer as súas facultades buscándoas por si mesmo; de tal xeito que, por suposto, non se preocupaba por evitar os erros, senón que a miúdo poñía os números ao azar sen facer ningún cálculo. Non sempre me limitaba a cumprir estas normas; facelo ía contra a miña conciencia; pero rara vez conseguía desviarme delas o máis mínimo sen incorrer na ira do meu pequeno alumno, e logo na da súa mamá, a quen narraba as miñas transgresións, maliciosamente esaxeradas ou adornadas con invencións súas; e a miúdo, en consecuencia, estiven a piques de perder ou renunciar ao meu posto. Pero polo ben dos meus, tragaba o orgullo e reprimía a indignación, e así logrei seguir adiante até que enviaron á escola o meu pequeno torturador; o seu pai declarou que a educación no fogar «non lle ía ben, estaba claro; a súa nai malcriábao de maneira aldraxante e a súa institutriz non era quen de lle tirar partido». Unhas cantas observacións máis sobre Horton Lodge e os seus devires e deixarei as áridas descricións polo de agora. Era unha casa moi respectable, superior á do señor Bloomfield, tanto pola súa idade e tamaño coma pola súa magnificencia: o xardín non estaba deseñado con Agnes Grey 82 tanto gusto, pero no canto dun simple céspede ben segado, novas árbores protexidas por valados, o arboredo de álamos intrusos e a plantación de abetos, había un amplo parque, repleto de cervos e embelecido por fermosas árbores anellas. A rexión dos arredores era agradable, cos seus campos fértiles, as súas árbores frondosas, os seus tranquilos camiños verdes e as súas riseiras sebes salpicadas de flores silvestres en toda a súa extensión; pero era tristemente chairo para unha persoa nacida e criada entre os escarpadas outeiros de -. Atopabámonos situados a unhas dúas millas da igrexa da aldea e, en consecuencia, a carruaxe familiar sacábase todos os domingos pola mañá e ás veces máis a miúdo. O señor e a señora Murray normalmente pensaban que era suficiente deixarse ver na igrexa unha vez ao longo do día, pero frecuentemente os rapaces preferían ir por segunda vez no canto de deambular polo xardín sen ter nada que facer. Se algúns dos meus alumnos decidía ir andando e levarme con eles, a min víñame ben, xa que doutro xeito, o meu posto na carruaxe consistía en apertarme no recuncho máis afastado da xanela aberta, de costas aos cabalos, unha posición na que sempre me mareaba; e se non me vía obrigada a saír da igrexa a metade do servizo, interfería coas miñas devocións unha sensación de languidez e angustia e o temor atormentador de poñerme peor; e adoitaba acompañarme unha dor de cabeza deprimente durante o resto do día, que doutro xeito sería un día de descanso benvido e de pracer sagrado e tranquilo. —É moi raro, señorita Grey, que sempre se maree na carruaxe — comentaba a señorita Matilda—. A min non me ocorre nunca. Agnes Grey 83 —A min tampouco —dicía a súa irmá—, pero imaxino que me marearía se me sentase onde senta ela: un sitio desagradable e horrible, señorita Grey; pregúntome como pode soportalo. —Teño que aguantalo, xa que non teño outra opción —debería contestar, mais por non ferir os seus sentimentos, tan só respondín—: Oh, pero se é un traxecto moi curto, e se non me mareo na igrexa, non me importa. Se se me solicitase facer unha descrición das habituais divisións e disposicións do día, resultaríame moi difícil. Tomaba todas as comidas na aula cos meus alumnos, ás horas que lles dese a eles a gana: ás veces chamaban para reclamar o xantar antes de que estivese medio cociñado; ás veces deixábano esperar sobre a mesa máis dunha hora, e logo desgustábanse porque as patacas estaban frías e a salsa cuberta de graxa solidificada; ás veces tomaban o té ás catro; frecuentemente rifaban aos criados por non servilo exactamente ás cinco; e cando obedecían estas ordes, para alentar a puntualidade, adoitaban deixalo intacto sobre a mesa até as sete ou as oito. As súas horas de estudo organizábanse máis ou menos do mesmo xeito: nunca tiñan en conta a miña opinión nin o meu benestar. Ás veces John e Matilda decidían «despachar todos os asuntos aburridos antes do almorzo» e enviaban á doncela para espertarme ás cinco e media, sen ningún escrúpulo nin desculpa. Ás veces dicíanme que estivese lista para as seis, e logo de me vestir de présa, baixaba a un cuarto baleiro, e tras esperar con incerteza un longo intre, descubría que mudaran de idea e estaban aínda na cama. Ou quizais, se era unha espléndida mañá de verán, Brown viña dicirme que os novos cabaleiros e damas colleran o día Agnes Grey 84 libre e saíran; entón eu quedaba esperando o almorzo até estar case a piques de esvaecer… Seguro que eles tomaran algo antes de marcharen. A miúdo daban as clases ao aire libre, ao que eu non tiña nada que obxectar, agás que frecuentemente me constipaba ao sentar na herba húmida ou ao expoñerme ao orballo da tarde ou a algunha corrente traizoeira, que semellaba non ter ningún efecto nocivo neles. Era bo que fosen resistentes, mais deberían aprender a ter consideración polos que non o eramos tanto. Pero non debo culpalos polo que, se cadra, era culpa miña, pois nunca facía obxeccións a sentarme onde a eles lles apetecía, elixindo parvamente correr o risco das consecuencias antes de molestalos en prol do meu benestar. O seu xeito indecoroso de dar as clases era tan rechamante coma o capricho mostrado na elección da hora e o lugar. Mentres recibían os meus ensinos ou repetían o que aprenderan, estomballaban no sofá, deitábanse na alfombra, espreguizábanse, bocexaban, falaban entre si ou miraban pola xanela, mentres que eu non podía nin atizar o lume nin recoller un pano que me caera sen que algún dos meus alumnos me reprochase a miña falta de atención ou me dixese que «a mamá non lle gustaría que fose tan descoidada». Os criados, vendo a pouca estima que lle tiñan á institutriz tanto os pais coma os fillos, regulaban o seu comportamento polo mesmo patrón. A miúdo defendíaos a eles, a risco dalgún prexuízo para min mesma, da tiranía e inxustiza dos seus novos amos; e sempre procurei darlles tan pouco traballo como me fose posible; pero eles descoidaban absolutamente o meu benestar, desprezaban as miñas peticións e desatendían as miñas instrucións. Estou convencida de que non todos os criados actuarían dese xeito; pero os serventes en xeral, sendo ignorantes Agnes Grey 85 e pouco afeitos a razoar e reflexionar, son moi fáciles de corromper pola neglixencia e o mal exemplo dos seus superiores; e estes, creo eu, non foran nunca do mellorciño. Algunhas veces sentíame degradada pola vida que levaba e avergoñada por someterme a tantas vexacións; e ás veces sentíame coma unha parva por preocuparme tanto por eles, e temía que me faltase humildade cristiá, ou que a caridade, que «non se ensoberbece; non é malcriado, non busca a súa comenencia, non se alporiza, non garda malicia; non simpatiza coa inxustiza, senón que se alegra coa verdade. Desculpa sempre, fíase sempre, espera sempre, atura sempre». Pero, co tempo e con paciencia, as cousas melloraron un pouco, amodiño, ben é certo, e de xeito case imperceptible; pero libreime dos meus alumnos masculinos (que non era pouca vantaxe) e as mozas, como insinuei antes ao referirme a unha delas, fixéronse algo menos insolentes e comezaron a mostrarme algúns síntomas de aprecio. «A señorita Grey era unha criatura estraña; nada aduladora, non as eloxiaba o suficiente, para nada, pero cando falaba favorablemente delas ou sobre elas, podían sentirse seguras de que a súa aprobación era sincera. Era moi compracente, sosegada e xeralmente pacífica, pero algunhas cousas poñíana fóra de si; isto non lles importaba moito, a verdade, pero así e todo era mellor tela contenta, pois cando estaba de bo humor, charlaba con elas e ás veces era moi simpática e divertida, ao seu xeito, que era bastante diferente do de mamá, pero que aínda así estaba moi ben para variar. Tiña opinións propias sobre todos os temas, e mantíñaas firmemente, e ás veces eran unhas opinións moi molestas, xa que sempre estaba a pensar no que estaba ben e o que estaba mal, e tiña unha Agnes Grey 86 estraña reverencia cara a cuestións relacionadas coa relixión e un gusto incomprensible polas persoas de ben». Agnes Grey 87 CAPÍTULO VIII: A «PRESENTACIÓN EN SOCIEDADE» Con dezaoito anos, a señorita Murray habería de saír da tranquila escuridade da aula ao esplendor do mundo moderno, tanto esplendor, polo menos, como era posible que houbese fóra de Londres, pois non foi posible convencer seu pai de que deixase os seus praceres e actividades rurais para residir na cidade nin sequera unas cantas semanas. Ía ser presentada en sociedade o tres de xaneiro, nun magnífico baile que a súa nai se propuxera dar para toda a nobreza e a clase podente de O- e os arredores en vinte millas á redonda. Por suposto desexábao con moitísima impaciencia e unha desmesurada ilusión. —Señorita Grey —díxome unha tarde, un mes antes do día sinalado, mentres eu lía atentamente unha longa e moi interesante carta de miña irmá que tan só ollara pola mañá para asegurarme de que non contiña malas noticias, e que gardara até agora sen poder atopar un momento de tranquilidade para lela—. Señorita Grey, faga o favor de gardar esa carta parva e aburrida e escoitarme a min! Estou segura de que a miña conversa debe de ser moito máis interesante. Sentou no banquiño que había aos meus pés, mentres eu, suprimindo un suspiro de vexación, comecei a dobrar a carta. —Debería dicirlle á boa xente da súa casa que non a aburran con cartas tan longas —dixo—, e, sobre todo, dígalles que escriban en papel adecuado para cartas e non nesas follas grandes e vulgares. Debería ver as notiñas femininas que escribe mamá ás súas amizades. —A boa xente da miña casa —respondín— sabe moi ben que canto máis longas son as súas cartas, máis me gustan. Lamentaría moito recibir Agnes Grey 88 unha notiña encantadora e feminina dalgunha desas persoas, e pensaba que vostede, señorita Murray, sería unha muller feita e dereita dabondo coma para falar da «vulgaridade» de escribir sobre unha folla grande de papel. —Ben, só o dixen para tomarlle o pelo. Pero agora quero falar do baile e dicirlle que sen dúbida debe pospoñer as súas vacacións até que remate. —E logo por que? Non vou estar presente no baile. —Non, pero verá os cuartos arranxados antes de que empece e oirá a música e, sobre todo, verá o meu espléndido vestido novo! Estarei tan preciosa que estará vostede disposta a renderme culto. Ten que quedar. —Gustaríame moito vela, pero terei moitas oportunidades de vela igual de preciosa con ocasión dalgún dos innumerables bailes e festas vindeiros, e non podo decepcionar os meus pospoñendo tanto tempo o meu regreso. —Oh, non se preocupe polos seus! Dígalles que non a deixamos marchar. —Pero, en verdade, para min tamén sería unha decepción; teño tantas ganas de velos a eles coma eles a min, ou se cadra máis. —Ben, pero é pouco tempo. —Case quince días, segundo os meus cálculos. Ademais, non soporto a idea de pasar dun Nadal lonxe da miña casa. E, por outra banda, miña irmá vai casar. —De verdade? Cando? Agnes Grey 89 —Non até o mes que vén; pero quero estar alí para axudala a facer os preparativos e gozar da súa compañía mentres a temos na casa. —Por que non mo contou antes? —Acabo de saber a noticia nesta carta, que vostede tacha de aburrida e parva, e non me permite ler. —Con quen se vai a casar? —Co señor Richardson, vigairo dunha parroquia veciña. —É rico? —Non, só acomodado. —É guapo? —Non, só aceptable. —Novo? —Non, só de mediana idade. —Vaia por Deus! Que desgraza! Que tipo de casa é? —Unha pequena vigairía, cun soportal cuberto de hedra, un xardín anticuado e… —Pare! Que noxo me da. Como pode soportalo ela? —Espero que non só o soporte, senón que sexa moi feliz. Non me preguntou vostede se o señor Richardson era un home bo, sensato ou amable. Responderíalle que si a todas estas preguntas, polo menos a Mary parécello, e espero que non descubra que se enganou. Agnes Grey 90 —Pero, pobre criatura, como pode pensar en pasar a vida alí, pechada con ese vello desagradable, sen ningunha esperanza de cambiar? —Non é vello; só ten trinta e seis ou trinta e sete; e ela xa ten vinte e oito, e é tan seria coma se tivese cincuenta. —Oh, iso está mellor, pois casan ben; pero a el chámano «o respectable vigairo»? —Non o sei, pero se o chaman así, creo que merece o epíteto. —Por Deus, é espantoso! E ela levará un mandil branco e fará tortas e pasteis? —Non sei se levará mandil branco, pero seguro que fará tortas e pasteis de cando en vez. Pero iso non será moito problema, pois xa o fixo antes. —E irá por aí cun sinxelo chal e un gran chapeu de palla, levando panfletos e caldos de galiña aos pobres fregueses do seu marido? —Non estou segura, pero si sei que fará todo o que poida para que estean cómodos de corpo e de alma, seguindo o exemplo da nosa nai. Agnes Grey 91 CAPÍTULO IX: O BAILE —Ben, señorita Grey —exclamou a señorita Murray, en canto entrei na aula tras quitar as pezas de abrigo ao regreso das miñas catro semanas de vacacións—. Ben, peche vostede a porta e sente, que lle contarei como foi o baile. —Non, maldita sexa, non! —berrou a señorita Matilda—. Cala a boquiña, vale? E deixa que lle fale eu da miña nova egua… Que marabilla, señorita Grey! Unha espléndida purosangue… — Cala, Matilda, deixa que eu lle conte as miñas noticias primeiro! —Que non, non, Rosalie, tardarás unha chea de tempo! Escoitarame a min primeiro, que me leve o demo se non! —Lamento oír, señorita Matilda, de que aínda non se desfixo dese terrible hábito. —Ben, pois non podo evitalo: pero non volverei dicir unha palabra malsoante se me escoita a min e lle di a Rosalie que peche a condenada boca. Rosalie protestou e crin que me ían partir en anacos entre as dúas, pero como a señorita Matilda tiña a voz máis forte, ao final rendeuse a súa irmá e permitiulle contar a súa historia antes: así me vin condenada a oír unha longa descrición da súa marabillosa egua, a súa crianza e o seu pedigree, os seus pasos, as súas fazañas, o seu brío, etc., e da súa propia habilidade e valor asombrosos ao montala, concluíndo coa afirmación de que podía saltar un valo de cinco barras «nun abrir e pechar de ollos», que o seu Agnes Grey 92 papá dixera que podía ir con eles na próxima caza do raposo e que a súa mamá lle encargara un traxe de amazona de cor escarlata viva. —Oh, Matilda, que embustes lle contas! —Ben —respondeu ela sen chisco de vergoña—, sei que podería saltar un valo de cinco barras se o tentase, e papá dirame que podo ir á caza e mamá encargará o traxe cando llo pida. —Ben, agora caladiña —respondeu a señorita Murray— e, querida Matilda, tenta ser un pouco máis feminina. Señorita Grey, oxalá lle dixese que non utilice unhas palabras tan chocantes: empéñase en chamar egua ao seu cabalo, é tan inconcibiblemente chocante! E logo utiliza unhas expresións tan terribles para describilo… Debeu de aprender dos mozos de corte. Case me dá un ataque cada vez que empeza. —Aprendinas de papá, idiota, e dos seus divertidos amigos —dixo a nova, facendo estalar vigorosamente o látego que levaba habitualmente na man—. Teño tan bo ollo para os cabalos coma o que máis. —Pois cala xa, rapariga escandalosa! De verdade que me vai a dar un ataque se segues así. E agora, señorita Grey, présteme atención, que lle vou a falar do baile. Debe de estar morta de ganas de oílo, estou segura. Oh, que baile! Nunca viu, oíu, leu nin soñou con nada semellante en toda a súa vida! A decoración, a animación, a cea, a música foron indescritibles. E os convidados! Viñeron dous nobres, tres fidalgos e tres damas con título nobiliario, ademais de innumerables damas e cabaleiros. As damas, por suposto, non me importaban agás para poñerme de bo humor ao mostraren o feas e torpes que eran case todas; e as mellores, díxome mamá, as belezas máis transcendentais de entre elas, non eran nada Agnes Grey 93 comparadas comigo. En canto a min, señorita Grey, sinto moitísimo que non me vise! Estaba preciosa, va que si, Matilda? —Máis ou menos. —Non, de verdade que o estaba, polo menos iso dixo mamá… e Brown e Williamson. Brown dixo que estaba segura de que ningún cabaleiro me podería botar a vista enriba sen namorarse no acto, así que hai que permitir que me sinta un pouco vaidosa. Xa sei que vostede me considera unha moza frívola, fachendosa e desconcertante, pero sabe que non o achaco todo ao meu atractivo persoal. Teño que lle dar algo de mérito á perruqueira, e tamén ao meu vestido exquisito. Mañá verao: gasa branca sobre raso rosado, e tan ben feito, e un colar e unha pulseira de preciosas perlas grandes. —Non teño ningunha dúbida de que estaría vostede preciosa. Pero debe iso satisfacela tanto? —Oh, non… non só iso. Pero, verá, admiráronme tanto e fixen tantas conquistas aquela noite que lle asombraría saber… —Pero de que lle servirá? —De que me servirá? E que unha muller me pregunte iso! —Ben, a min paréceme que unha conquista debería ser suficiente, e demasiado, agás que a atracción sexa mutua. —Vaia, pero xa sabe que nunca estou de acordo con vostede nestes temas. Espere un pouco e direille quen foron os meus principais admiradores, os que foron evidentes aquela noite e despois, pois fun a dúas festas dende aquela. Desgraciadamente os dous nobres, lord G- e Agnes Grey 94 lord F-, están casados, se non dignaríame a ser especialmente amable con eles. Ao ser así, non o fixen, aínda que era evidente que lord F-, que odia á súa esposa, quedou engaiolado por min. Sacoume a bailar dúas veces, e baila moi ben, por certo; e eu tamén, non se imaxina o ben que o fixen… estaba sorprendida comigo mesma. Milord tamén me felicitou moito (quizais demasiado) e pareceume que o correcto sería mostrarme un pouco altiva e distante; mais tiven o pracer de ver como a súa desagradable e rosmona esposa estaba a piques de morrer de despeito e irritación… —Oh, señorita Murray! ¿Non me dirá que a compraceu unha cousa así? Por moi rosmona ou… —Ben, xa sei que non está ben, pero tanto ten. Penso ser boa algunha vez, pero non me bote o sermón agora, sexa boa. Aínda non lle contei nin a metade… Déixeme ver… Oh, ía contarlle cantos admiradores tiven: sir Thomas Ashby foi un. Sir Hugh Meltham e sir Broadley Wilson son uns vellos excéntricos, dignos compañeiros de mamá e papá. Sir Thomas é novo, rico e alegre, pero feo coma un croio; con todo, mamá di que iso non me importará despois de coñecelo algúns meses. Logo estaba Harry Meltham, o fillo menor de sir Hugh, bastante atractivo e un tipo agradable para coquetear con el; pero ao ser un fillo menor, só serve para iso. Tamén estaba o novo señor Green, rico dabondo, pero non de boa familia, e el é moi parvo, un pailán babeco; e logo, o noso bo reitor, o señor Hatfield, que debía considerarse un humilde admirador, mais coido que esqueceu incluír a humildade no seu repertorio de virtudes cristiás. —O señor Hatfield estivo no baile? —Si, dende logo. Cría vostede que era demasiado bo para asistir? Agnes Grey 95 —Pensei que o consideraría pouco clerical. —De xeito ningún. Non profanou a súa vocación bailando, pero custoulle reprimirse, pobre home. Semellaba estar a morrer de ganas de pedirme polo menos un baile; e, por certo, ten un axudante novo. O vello farrapento, o señor Bligh, conseguiu por fin a parroquia que tanto tempo desexara e marchou. —E como é o novo? —Un bruto! Chámase Weston. Podo describirllo en tres palabras: un burricán insensible, feo e parvo. Son catro, pero é igual… abonda de falar dese. Retomou o tema do baile e contoume máis sobre o que fixera alí e nas demais festas ás que asistira despois, e outros datos sobre sir Thomas Ashby e os señores Meltham, Green e Hatfield e a impresión indeleble que causara en cada un deles. —Ben, e cal dos catro lle gusta máis? —preguntei, reprimindo o terceiro ou cuarto bocexo. —Detéstoos a todos —respondeu ela, sacudindo os seus relucentes cabelos de caracol con enérxico desprezo. —Iso quere dicir, supoño: «Gústanme todos». Pero cal lle gusta máis? —Non, de verdade que os detesto a todos. Pero Harry Meltham é o máis guapo e divertido, o señor Hatfield o máis intelixente, sir Thomas o máis malvado e o señor Green o máis parvo. Pero ao que vou elixir, supoño, se estou condenada a elixir un deles, é sir Thomas Ashby. —Non creo, ¿non di que é tan malvado e que non lle gusta? Agnes Grey 96 —Oh, non me importa que sexa malvado; iso é o mellor del. E en canto a non gustarme, non me importaría moito ser a señora Ashby de Ashby Park, se teño que casar. Mais se puidese ser sempre nova, seguiría sempre solteira. Gustaríame divertirme moito e coquetear con todo o mundo até estar a piques de que me chamen solteirona. E entón, para librarme da desa infamia, despois de facer dez mil conquistas, gustaríame romperlles o corazón a todos menos a un casando cun marido de alta liñaxe, rico e indulxente a quen, por outra banda, cincuenta mulleres morresen por conseguir. —Ben, mentres teña esa opinión, quede solteira, por suposto, e non case nunca, nin sequera para librarse da infamia de ser solteirona. Agnes Grey 97 CAPÍTULO X: A IGREXA Ben, señorita Grey, que opina vostede do novo axudante do párroco? —preguntoume a señorita Murray cando regresabamos da igrexa o domingo seguinte á continuación das miñas obrigas. —Pois aínda non lle podo dicir —foi a miña resposta—, pois nin sequera o oín predicar. —Ben, pero viuno, non si? —Si, pero non podo pretender xulgar o carácter dun home cunha soa ollada superficial ao seu rostro. —Pero va que é feo? —Non mo pareceu especialmente; non me desagrada ese tipo de aspecto. Pero o único no que si reparei especialmente foi o seu estilo ao ler, que me pareceu bo, infinitamente mellor, polo menos, ca o do señor Hatfield. Leu as leccións coma se quixese dar a cada pasaxe o máximo efecto: pareceume que até a persoa máis despreocupada non podería evitar atender nin a máis ignorante podería evitar entender. E leu as oracións coma se non estivese a ler senón a rezar, de xeito honesto e sincero, de corazón. —Oh, si, é para o único que serve. Sabe conducir o servizo bastante ben, pero non ten ningunha idea que vaia máis aló. —Como o sabe? —Oh, seino moi ben; son moi entendida nestes asuntos.Viu como saíu da igrexa? Camiñando pesadamente, coma se non houbese ninguén alí máis ca el mesmo, sen mirar á esquerda nin á dereita e evidentemente Agnes Grey 98 non pensando en máis nada ca en saír da igrexa e, quizais, en ir á casa a comer. Esa gran cabeza parva non pode conter ningunha outra idea. —Supoño que a vostede lle gustaría que botase unha ollada ao banco do terratenente —dixen, ríndome da vehemencia da súa hostilidade. —Por suposto que me indignaría moitísimo se se atrevese a facer tal cousa! —respondeu ela, alzando altivamente a cabeza. Despois, tras un momento de reflexión, engadiu—: Vaia, vaia! Supoño que será bo dabondo para estar aí, pero alégrome de non depender del para divertirme, iso é todo. Viu como o señor Hatfield se apresurou a saír para que eu o saudase e para axudarnos a subir á carruaxe? —Si —contestei eu, engadindo para os meus adentros «e pareceume algo despectivo para a súa dignidade de clérigo correr con tanta ansia dende o púlpito para estreitarlle a man ao terratenente e axudar a súa esposa e fillas a subiren á carruaxe; ademais, gárdolle rancor por case deixarme fóra». Pois, de feito, aínda que eu estaba en pé diante del, xunta os banzos da carruaxe, esperando para subir, insistiu en axudalas a elas a subir e en pechar a porta despois, até que un membro da familia llo impediu berrándolle que aínda non subira a institutriz. Logo, sen unha palabra de desculpa, marchou, dándolles os bos días e deixando que o lacaio acabase o traballo. Nota bene: o señor Hatfield nunca me dirixiu a palabra, nin tampouco o señor Hugh nin a señora Meltham, nin o señor Harry nin a señorita Meltham, nin o señor Green nin as súas irmás, nin ningún outro cabaleiro ou dama dos que frecuentaban aquela igrexa, nin, en verdade, ningún dos que ían de visita a Horton Lodge. Agnes Grey 99 A señorita Murray pediu de novo a carruaxe pola tarde para ela e a súa irmá. Dixo que ía demasiado frío para gozar do xardín e que, ademais, cría que Harry Meltham iría á igrexa. —Porque —dixo, sorrindo disimuladamente á súa bela imaxe no espello— foi un asistente exemplar na igrexa estes últimos domingos. Calquera diría que é cristián bastante bo. E pode vir connosco, señorita Grey, pois quero que o vexa. Mellorou moito dende que volveu do estranxeiro, non o imaxina. E ademais, así terá a oportunidade de volver ver ao encantador señor Weston e oílo predicar. Oíno predicar e compraceume moito a verdade evanxélica da súa doutrina así como a sincera sinxeleza das súas maneiras e a claridade e vigor do seu estilo. Foi realmente refrescante oír ese sermón despois de estar afeita a oír durante tanto tempo os discursos secos e prosaicos do axudante anterior e as arengas aínda menos edificantes do reitor. O señor Hatfield adoitaba pasar pola nave central, ou máis ben avanzar coma un bulebule co seu rico hábito de seda ondeando ás súas costas, renxendo ao rozar as portas dos bancos, subir ao púlpito coma un conquistador que ascende ao coche triunfal, e logo deixarse caer sobre o almofadón de veludo nunha postura de estudada elegancia e permanecer en silenciosa prostración durante algún tempo; despois adoitaba murmurar unha colecta e farfallar o nosopai, erguerse, quitar unha luva de cor lavanda para que a congregación admirase os seus escintilantes aneis, pasar suavemente os dedos polo seu cabelo enguedellado, sacudir un pano de batista, recitar unha pasaxe moi curta ou, quizais, unha simple frase das Escrituras, como encabezamento do seu discurso e, finalmente, pronunciar un relato que, como relato, poderíase considerar bo, aínda que Agnes Grey 100 demasiado preparado e artificial para o meu gusto: as proposicións estaban ben fundadas, os argumentos desenvolvidos con lóxica e, con todo, ás veces era difícil escoitalo enteiro con tranquilidade sen manifestar un chisco de desaprobación ou impaciencia. Os seus temas preferidos eran a disciplina eclesiástica, os ritos e as cerimonias, a sucesión apostólica, a obriga da reverencia e a obediencia aos clérigos, o atroz delito da disidencia, a absoluta necesidade de observar todas as formas de piedade, a censurable presunción dos individuos que tentaban pensar por si mesmos en temas relacionados coa relixión ou seguían as súas propias interpretacións das Escrituras e, de cando en vez (para compracer os seus fregueses ricos), a necesidade de que os pobres fixesen gala de respectuosa obediencia aos ricos, apoiando sempre as súas máximas e exhortacións con citas dos Pais, aos que parecía coñecer moito mellor que aos apóstolos e os evanxelistas e cuxa importancia semellaba considerar polo menos igual ca a destes. Pero de cando en vez dábanos un sermón diferente, que algúns considerarían moi bo, pero lóbrego e severo, representando a deidade máis como un terrible supervisor ca como un pai benévolo. Con todo, mentres o escoitaba, sentíame inclinada a crer que o home era sincero en todo o que dicía. Debera cambiar as súas opinións e facerse firmemente relixioso, sombrío e austero, mais aínda así devoto. Pero xeralmente disipábanse estas ilusións ao saír da igrexa cando oía a súa voz falando alegremente con algúns Meltham ou Green ou, quizais, os mesmos Murray, probablemente ríndose do seu propio sermón e dicindo que esperaba que dera que pensar á xente ruín e se cadra alegrándose ao pensar que a vella Betty Holmes deixaría o pecaminoso capricho da pipa que fora o seu refuxio diario dende había máis de trinta anos, que George Higgins asustaríase e Agnes Grey 101 deixaría os seus paseos vespertinos do domingo e que Thomas Jackson tería a conciencia moi intranquila, e cambalearía na súa segura e certeira esperanza dunha resurrección xubilosa o día do xuízo final. Deste xeito, só podía concluír que o señor Hatfield era un daqueles que «atan pesadas cargas, penosas de levar, e colócanas nos ombreiros das persoas mentres que eles mesmos non as moverán cun só dedo», e que «fan que a palabra de Deus careza de efecto coas súas tradicións, ao ensinar como doutrinas os mandamentos dos homes». Estaba encantada de constatar que o novo axudante, polo que eu podía ver, non se lle parecía en ningún destes aspectos. —Ben, señorita Grey, que opina del agora? —preguntoume a señorita Murray mentres nos sentabamos no coche despois do servizo. —Aínda non lle vexo nada malo —respondín. —Nada malo? —repetiu con asombro—. Que quere vostede dicir? —Quero dicir que non teño peor opinión del ca antes. —Que non a ten peor! Pois coido que non, máis ben ao contrario! Non mellorou unha chea? —Oh, si, moitísimo —respondín, porque acababa de me decatar de que se refería a Harry Meltham e non ao señor Weston. Aquel cabaleiro adiantárase ansiosamente para falar coas novas damas, algo que non se atrevería a facer se a súa nai estivese presente, e ademais axudounas a subiren á carruaxe. Non tentou deixarme fóra coma o señor Hatfield; tampouco me ofreceu axuda, por suposto (eu non a aceptaría se ma ofrecese), pero mentres a porta seguiu aberta quedou sorrindo e Agnes Grey 102 conversando con elas, e despois quitou o chapeu e marchou para a súa casa, pero eu apenas reparei nel. As miñas compañeiras, contodo, foron máis observadoras, e, mentres iamos troupeleando, falaron entre elas non só do seu aspecto, as súas palabras e actos, senón de cada facción do seu rostro e cada peza da súa vestimenta. —Non o vas ter só para ti, Rosalie —dixo a señorita Matilda ao final desa conversa—. A min gústame. Sei que sería un compañeiro agradable e xovial para min. —Ben, pois para ti todiño, Matilda —respondeu a súa irmá, cun ton de afectada indiferenza. —E estou segura —dixo a outra— de que me admira a min tanto coma a ti, non si, señorita Grey? —Non o sei. Non coñezo os seus sentimentos. —Ben, pero aínda así é certo. —Querida Matilda, ninguén vai admirarte até que non te desfagas das túas maneiras brutas e torpes! —Parvadas! A Harry Meltham gústanlle estas maneiras, e aos amigos de papá tamén. —Ben, poida que engaioles os vellos e os fillos menores, pero a ninguén máis, estou segura, lle vas gustar xamais. —Tanto me ten: non sempre me tenta o diñeiro, coma a ti e a mamá. Se o meu marido é quen de manter uns cantos cabalos bos e cans, estarei satisfeita, e todo o demais pode levalo o demo. Agnes Grey 103 —Ben, se tes que utilizar unhas expresións tan ofensivas, estou segura de que ningún cabaleiro se atreverá a achegarse a ti. Realmente, señorita Grey, non debería vostede permitirllo. —Non podo evitalo, señorita Murray. —E estás bastante equivocada, Matilda, ao crer que Harry Meltham te admira. Asegúroche que non é así para nada. Matilda estaba a piques de lle dar unha resposta anoxada, pero, por fortuna, a nosa viaxe chegou á súa fin; e a disputa foi interrompida polo lacaio ao abrir a porta do coche e sacar os chanzos para que nos apeásemos. Agnes Grey 104 CAPÍTULO XI: OS CAMPESIÑOS Como agora tiña só unha alumna fixa, aínda que contribuía a darme tantos problemas coma tres ou catro normais, e a súa irmá aínda viña ás clases de alemán e debuxo, dispoñía de bastante máis tempo do que tivera nunca antes, dende que levaba o xugo de institutriz. Dedicaba ese tempo en parte a manter correspondencia coa miña familia, en parte a ler, estudar e practicar música, canto, etc., en parte a deambular polo parque ou polos campos adxacentes, coas miñas alumnas se elas querían, ou soa se non. A miúdo, cando non tiñan ningunha ocupación máis interesante entre mans, as señoritas Murray entretíñanse visitando os campesiños pobres que vivían nas terras do seu pai para recibir o seu respecto aloumiñeiro ou oír as vellas historias ou os últimos chismes das anciás faladeiras; ou, quizais, gozar do pracer máis puro de facer feliz á xente pobre coa súa grata presenza e os seus agasallos ocasionais, entregados con tanta facilidade e recibidos con tanta gratitude. Ás veces chamábanme para acompañar unha ou ambas as irmás nestas visitas; e ás veces querían que fose eu soa para cumprir algunha promesa que estiveran máis dispostas a facer que a satisfacer, para levar algún pequeno donativo ou lerlle a alguén que estivese enfermo ou indisposto. Deste xeito, fixen algunhas amizades entre os xornaleiros e en ocasións ía visitalos pola miña conta. Xeralmente satisfacíame máis ir soa ca con algunha das novas damas, pois estas, debido principalmente á súa mala educación, comportábanse cos seus inferiores dun xeito que me resultaba moi desagradable presenciar. Nunca se poñían, de pensamento, no seu lugar, e, en consecuencia, non tiñan ningunha consideración polos seus sentimentos, Agnes Grey 105 véndoos dunha orde de persoas totalmente diferentes a elas. Miraban as pobres criaturas cando comían, facendo comentarios descorteses sobre os seus alimentos e o seu xeito de comer; rían das súas ideas simples e as súas expresións provincianas, até tal punto que algúns deles apenas se atrevían a falar; chamábanlles á cara vellos parvos e burricáns aos homes e mulleres anciáns; e todo isto sen pretender ofendelos. Eu dábame conta de que a miúdo se sentían feridos e anoxados por esta conduta, aínda que o seu medo ás «grandes damas» impedíalles declarar ningún tipo de indignación; mais elas nunca se decataban diso. Pensaban que, como os campesiños eran pobres e incultos, debían de ser parvos e brutos, e sempre que elas, as súas superiores, condescenderan a falar con eles e darlles xilins e medias coroas ou pezas de vestir, terían dereito a divertirse, mesmo á conta deles, e a xente debía adoralas coma anxos de luz, que se compracían en atender as súas necesidades e iluminar as súas humildes moradas. Fixen moitos intentos variados de librar ás miñas alumnas destas ideas enganosas sen alarmar o seu orgullo, fácil de ferir e non tan fácil de aplacar, pero con poucos resultados aparentes; e non sei cal das dúas era máis reprobable: Matilda era máis groseira e escandalosa; pero a idade e o aspecto maduro de Rosalie facían esperar algo máis dela, e aínda así era tan provocadoramente descoidada e desconsiderada coma unha nena atoleirada de doce anos. Un día luminoso da última semana de febreiro ía camiñando polo parque, gozando do triplo luxo da soidade, un libro e o bo tempo, pois a señorita Matilda saíra dar o seu paseo diario dacabalo e a señorita Murray marchara coa súa nai na carruaxe para facer algunhas visitas matinais. Agnes Grey 106 Pero ocorréuseme que debía deixar eses praceres egoístas e o parque co seu glorioso teito de ceo azul claro, o vento do leste soprando a través das ramas aínda sen follas, as coroas de neve persistindo entre os ocos, aínda que derreténdose rapidamente co sol, e os gráciles cervos pacendo na húmida herba, que xa adoptaba a frescura e verdor da primavera… para ir á casa dunha tal Nancy Brown, unha viúva que tiña un fillo que traballaba todo o día no campo e que padecía unha inflamación nos ollos que non lle permitía ler, para gran pena súa, pois era unha muller de mente seria e profunda. Así que fun alá e atopeina soa, coma sempre, na súa casiña escura e mal ventilada, que cheiraba a fume e aire pechado pero que tiña tan limpa e ordenada como podía. Estaba sentada xunta a súa pequena lareira (que consistía nunhas cantas brasas e un pouco de leña), tecendo afanosamente, cun almofadón de tea de saco colocado aos seus pés para que se acomodase a súa tenra amiga, a gata, que estaba tombada enriba, co longo rabo rodeando as patas de veludo e os ollos semipechados ollando somnolentos o gardalume baixo e torto. —Ben, Nancy, como se atopa hoxe? —Pois estoulle regular, señorita… os ollos non melloraron, pero estou moito máis tranquila ca antes —respondeu ela, erguéndose para darme a benvida cun sorriso de alegría que me encantou ver, porque Nancy padecera algo de melancolía relixiosa. Feliciteina polo cambio. Estivo de acordo en que era unha gran bendición e dixo que estaba «moi agradecida por iso» e engadiu: —Se Deus quere gardarme a vista de modo que poida volver ler a Biblia, creo que estarei tan contento coma un cuco. Agnes Grey 107 —Espero que si, Nancy —contestei—, e, entrementres, eu virei lerlle de cando en vez, cando teña un pouco de tempo libre. Con expresións de pracer e agradecemento, a pobre muller fixo o xesto de me achegar unha cadeira, pero debido a que lle aforrei o traballo, púxose a atizar o lume e engadiu un pouco máis de leña ás brasas xa febles. Logo, collendo a súa gastada Biblia do andel, limpouna con coidado e deuma. Ao preguntarlle se lle gustaría que lese algunha pasaxe en concreto, respondeume: —Ben, señorita Grey, se tanto lle ten, gustaríame oír o capítulo da Primeira Epístola de San Xoán, o que di: «Deus é amor e quen permanece no amor, permanece en Deus e Deus permanece nel». Logo de buscar un pouco, atopei aquelas palabras no capítulo catro. Cando cheguei ao sétimo versículo, interrompeume e, desculpándose sen necesidade por coller semellante liberdade, pregoume que o lese moi amodo, para que puidese entender todo e deleitarse con cada palabra, esperando que eu a perdoase pois era só un ser sinxelo. —A persoa máis sabia —respondín— podería dar voltas a cada un destes versículos durante unha hora e tirar o mellor deles, e eu prefiro lelos amodo que rápido. Deste xeito, acabei o capítulo tan devagar como quixo e ao mesmo tempo de xeito tan emocionante como puiden; a miña oínte, entrementres, escoitou con máis atención e agradeceumo de corazón cando rematei. Quedei sentada e calada medio minuto para lle dar tempo de reflexionar sobre iso e, para a miña sorpresa, rompeu o silencio para preguntarme que me parecía o señor Weston. Agnes Grey 108 —Non o sei —contestei, algo alarmada pola pregunta tan súbita—; creo que predica moi ben. —Xa o creo, e fala ben tamén. —Ah, si? —Si. Se cadra aínda non o viu vostede aínda, non dabondo coma para falar con el, non? —Non, nunca vexo ninguén con quen falar, excepto ás novas señoritas da mansión. —Ah, son unhas señoritas simpáticas e amables; pero non saben falar coma el! —Entón, el vén vela, Nancy? —Si, señorita; e agradézollo. Vén vernos a todos os pobres moito máis a miúdo do que o señor Bligh ou o reitor viñeron nunca; e fai ben, porque sempre é benvido; non podemos dicir o mesmo do reitor: seica lle teñen medo. Cando entra nunha casa, disque seguro que atopa algo malo, e empeza a rifarlles en canto cruza o limiar, mais se cadra cre que é o seu deber dicirlles o que está mal. E a miúdo vén a propósito rifar á xente por non ir á igrexa, ou por non axeonllarse ou erguerse cando o fan os demais, ou por ir á capela dos metodistas ou algunha cousa desas; pero non podo dicir que me puxese moitos defectos a min. Veu verme unha ou dúas veces antes de que viñera o señor Weston, cando a miña mente estaba tan mal; e como ademais tiña mala saúde, atrevinme a mandalo chamar, e veu decontado. Estaba moi angustiada, señorita Grey. Grazas a Deus que xa estou mellor, pero cando collía a Biblia, non me tranquilizaba nada. Ese Agnes Grey 109 mesmo capítulo que me acaba vostede de ler preocupábame tanto coma o resto de cousas: «O que non ama, aínda non coñece a Deus». A min parecíame terrible, pois sentía que non amaba nin a Deus nin aos homes como debía, e non podía aínda que o tentase. E o capítulo anterior, onde pon: «Quen naceu de Deus, xa non comete pecado». E noutro sitio di: «Porque o amor a Deus consiste en cumprir cos seus mandamentos». E moitos, moitos máis, señorita; esgotaríaa se llos citase todos. Pero todo semellaba condenarme e mostrarme que non ía por bo camiño; e como non sabía como poñerme nel, mandei a Bill pedirlle ao señor Hatfield que fose tan amable de me vir ver un día e, cando veu, conteille os meus problemas. —E que lle dixo, Nancy? —Pois, señorita, pareceu desprezarme. Poida que me engane, pero soltou unha especie de asubío e vinlle un aceno de sorriso no seu rostro; e dixo: «Oh, iso son parvadas! Estiveches cos metodistas, boa muller». Pero díxenlle que nunca estivera cerca dos metodistas. E logo dixo: «Ben, debes vir á igrexa, onde oirás as escrituras ben explicadas, no canto de quedar estudando a Biblia na casa». Pero eu díxenlle que sempre ía á igrexa cando tiña saúde; mais aquel inverno tan frío non me atrevía a ir tan lonxe, estando tan mal con aquela reuma e todo». Pero el dixo: «Faralle ben á túa reuma ir trenqueleando á igrexa; non hai nada coma o exercicio para a reuma. Podes andar pola casa bastante ben; por que non podes ir andando á igrexa? O caso é —dixo el—, que te estás a volver cómoda. Sempre é fácil atopar unha escusa para eludir as obrigas dun». Pero vostede sabe, señorita Grey, que non era así. Así e todo, díxenlle que o tentaría. «Pero, por favor, señor, —díxenlle—, se vou á igrexa, estarei Agnes Grey 110 mellor? Quero que os meus pecados queden borrados e sentir que xa non se me terán en conta, e que o amor de Deus se expanda no meu corazón; e se non podo sacar ningún ben de ler a Biblia e dicir as miñas oracións na casa, que sacarei de ir á igrexa?» «A igrexa», dixo el, «é o lugar elixido por Deus para lle render culto. É o teu deber ir alí sempre que poidas. Se queres consolo, debes buscalo polo camiño do deber», e díxome moitas máis cousas, pero non lembro todas as súas elegantes palabras. Así e todo, en resume dixo que debía ir á igrexa tan a miúdo como me fose posible, levando o libro de oracións comigo, e repetir os responsorios despois do clérigo, e poñerme de pé, axeonllarme, sentar e facer todo o que debía, e tomar a cea do Señor sempre que puidese e escoitar os sermóns do señor Bligh e todo iría ben. Se seguía cumprindo co meu deber, ao final conseguiría unha bendición». Mais se non recibes consolo desta forma», dixo el, «acabouse». «Entón, señor», dixen eu, «crerá vostede que son unha réproba?». «Pois», apuntou el, «se fas todo o posible para ir ao ceo e non o consegues, debes de ser daqueles que tentan entrar polo porta estreita e non poderán». Logo preguntoume se vira algunha das damas da mansión aquela mañá; así que lle dixen onde vira ás novas señoritas en Moss Lane, e dunha patada mandou a miña pobre gata a polo chan e saíu na busca delas tan contento coma un cuco; pero eu estaba moi triste. As súas últimas palabras calaran no meu corazón e xacían alí coma un anaco de chumbo até que me cansei de aturalo. Así e todo, seguín os seus consellos: cría que tiña boas intencións aínda que as súas maneiras eran estrañas. Pero xa sabe, señorita, é rico e novo, e os da súa clase non poden entender os pensamentos dunha pobre vella coma min. Porén, fixen o posible para cumprir todo o que me mandou… Se cadra estouna atormentando, señorita, coa miña charla. Agnes Grey 111 —Oh, non, Nancy! Siga, cóntemo todo. —Ben, mellorei da reuma, non sei se por ir á igrexa ou non, pero un domingo xeado collín este frío que teño nos ollos. A inflamación non apareceu de súpeto, senón aos poucos. Pero non ía falarlle dos meus ollos, ía falarlle dos meus problemas mentais e, en verdade, señorita Grey, non creo que mellorasen nada por ir á igrexa, polo menos nada que se poida sinalar. Estou contenta de que mellorara a saúde, pero iso non me curou a alma. Escoitei unha e outra vez aos pastores e lin unha e outra vez o meu libro de oracións, pero era todo coma metal resoante ou un prato que tintina: non entendía os sermóns e o libro de oracións só servía para demostrarme o mala que era por poder ler unhas palabras tan boas e non sentirme nunca mellor, e ademais sentir a miúdo que era unha ardua tarefa no canto de ser a bendición e o privilexio que de todo bo cristián. Semellábame todo árido e escuro. E logo esas palabras terribles: «Moitos serán os que busquen entrar e non poderán». Case conseguen secarme o espírito. Mais un domingo, cando o señor Hatfield daba a comuñón, oín que dicía: «Se hai algún entre vós que non pode calmar a súa conciencia, senón que necesita máis consolo ou consellos, que veña falar comigo ou con outro clérigo discreto e entendido da palabra de Deus, e que exprese a súa dor». Así que o domingo seguinte, antes do servizo, axexei na sancristía e comecei a falar co reitor de novo… Case nin me imaxino como puiden tomarme esa liberdade, pero pensei que, como a miña alma estaba en xogo, non podía determe por unha insignificancia. Pero díxome que non tiña tempo para atenderme naquel momento. «E, de feito», engadiu, «non teño nada que dicirche agás o que dixen antes. Toma o sacramento, por suposto, e sigue cumprindo co teu deber; e se iso non che axuda, nada o fará. Así que non me molestes máis». Entón marchei. Agnes Grey 112 Pero oín o señor Weston… O señor Weston estaba alí, señorita, foi o seu primeiro domingo en Horton, sabe vostede? E estaba na sancristía coa sobrepeliz posta, axudando o reitor a poñer a sobreveste. —Si, Nancy. —E oíno preguntar ao señor Hatfield quen era eu; e este díxolle: «Oh, é unha vella hipócrita e parva». E sentinme moi aflixida, señorita Grey; mais fun ao meu asento e tentei cumprir co meu deber coma antes, pero non atopaba a paz. E mesmo tomei o sacramento; pero sentín coma se estivese a comer e beber para a miña propia condenación eterna. Así que marchei para a casa, profundamente preocupada. Pero ao día seguinte, antes de arranxar a casa (pois, señorita Grey, non tiña ganas de varrer nin limpar nin fregar os cacharros, así que sentei entre a porcallada), sabe quen entrou? O señor Weston! Entón púxenme a recoller e varrer e limpar, porque esperaba que se puxese a chamarme a atención pola miña nugalla como faría o señor Hatfield, pero estaba enganada. Só me deu os bos días de xeito tranquilo e correcto. Así que lle tirei o po a unha cadeira e arranxei un pouco a cheminea, pero non esquecera as palabras do reitor, así que lle dixen: «Pregúntome, señor, como tomou a molestia de vir ver unha “vella hipócrita e parva” coma min». Pareceu algo desconcertado ao oír iso, pero quixo convencerme de que o reitor estaba de broma e, como non o conseguiu, díxome: «Ben, Nancy, non lle dea moita importancia; o señor Hatfield non estaba de moi bo humor nese momento; sabe que ningún de nós é perfecto… Mesmo da boca de Moisés saíron verbas imprudentes. Pero sente un minuto, se ten tempo, e cónteme todas as súas dúbidas e temores, e eu tentarei eliminalos». Así que sentei diante del. Era case un estraño, sabe, señorita Grey? E coido Agnes Grey 113 que aínda máis novo que o señor Hatfield. Parecérame menos aposto ca el e de aspecto un pouco malhumorado, pero falaba con tanta amabilidade, e cando a pobre gata saltou sobre o seu colo, só a acariñou e sorriu un pouco, e iso pareceume un bo sinal; pois unha vez, cando lle fixo o mesmo ao reitor, apartouna coma con desagrado e anoxo, miña pobre. Pero non se pode esperar que un gato teña as maneiras dun cristián, sabe, señorita Grey? —Non, claro que non, Nancy. Pero que dixo o señor Weston logo? —Non dixo nada, pero escoitoume con moita atención e paciencia, sen nada de desprezo; así que me puxen a contarlle todo, igual que a vostede, e algo máis tamén. «Ben, díxome el, o señor Hatfield tiña razón ao lle dicir que siga cumprindo co seu deber, pero ao aconsellarlle que fose á igrexa e atendese o servizo, e todo iso, non quería dicir que ese era todo o deber dun cristián; só pensou que podería vostede aprender alí máis sobre o que se debe facer e gozar daqueles exercicios, en lugar de que lle parecesen unha obriga e unha carga. E se vostede lle pedise que lle explicase aquelas palabras que lle preocupan tanto, creo que o que lle diría é que se moitos buscan entrar pola porta estreita e non poden, son os seus propios pecados os que llelo impiden, coma a un home que leva un gran saco ás costas e quere pasar por unha porta estreita, resultaralle imposible facelo a non ser que deixe o saco. Pero vostede, Nancy, estou seguro de que non ten ningún pecado do que non se desfaría se soubese como facelo». «Dende logo, señor, o que di vostede é verdade», respondín eu. «Ben, dixo el, coñece vostede o primeiro gran mandamento e o segundo, moi semellante, os dous mandamentos dos que sae toda a lei e os profetas? Di que non pode amar a Deus, pero ocórreseme que se considera vostede Agnes Grey 114 ben quen é el e que é, non pode evitalo. El é o seu pai, o seu mellor amigo; cada bendición, cada ben, todo o agradable ou útil procede del; e todo o malo, todo o que ten motivos para odiar, evitar ou temer procede de Satán, inimigo tanto del coma noso. Por esa razón Deus foi feito carne, a fin de destruír as obras do demo: nunha palabra, Deus é amor e canto máis amor teñamos dentro de nós, máis preto estaremos del e máis posuiremos do espírito del». «Ben, señor, díxenlle, se sempre podo pensar nestas cousas, é fácil que ame a Deus; pero como vou amar aos meus semellantes, se algúns deles me anoxan e son tan teimudos e pecaminosos?» «Podería semellar un asunto difícil», dixo el, «amar os nosos semellantes, que teñen tanto de malvados e que cometen pecados que a miúdo espertan o mal que xace dentro de nós, pero lembre que el os fixo e el os ama; e o que ama ao creador, ama tamén o creado por el. E se tanto Deus nos amou que nos deu o seu unixénito fillo para que morrese por nós, deberiamos amarnos os uns aos outros. Pero se non consegue vostede sentir verdadeiro afecto polos que non a queren, polo menos pode tratar de facer por eles o que quixese que fixesen por vostede: pode tentar sentir compaixón polos defectos e perdoarlles as súas ofensas, e facer todo o ben que poida aos que a rodean. E se se afai vostede a isto, Nancy, o mesmo esforzo fará que os ame un pouco, sen mencionar a boa vontade que a súa bondade creará neles, aínda que lles quede pouco de bo dentro. Se amamos a Deus e queremos servilo, tentemos ser coma El, facer a súa obra, loitar pola súa gloria, que é o ben dos homes, para acelerar a chegada do seu reino, que é a paz e a felicidade de todo o mundo; por indefensos que parezamos, ao facer todo o ben que poidamos ao longo da nosa vida, até o máis humilde de nós pode facer moito para contribuír a iso; vivamos no amor, para que El viva Agnes Grey 115 en nós e nós nel. Canta máis felicidade confiramos, máis recibiremos, mesmo aquí, e maior será a nosa recompensa no Ceo cando descansemos dos nosos labores». Creo, señorita, que esas foron as súas palabras exactas, pois pensei nelas moitas veces. E logo colleu aquela Biblia e leu anacos de aquí e de alí e explicoumas tan claro coma a auga; e pareceume que unha nova luz me irrompeu na alma; e sentín calor ao redor do corazón, e quixera que Bill e todo o mundo estivesen alí para oílo e aledarse comigo. Despois de marchar, veu Hannah Rogers, unha das veciñas, e quería que eu lle axudase a lavar. Díxenlle que non podía naquel momento, pois aínda non puxera as patacas para o xantar nin fregara os pratos do almorzo. Así que se puxo a berrarme pola miña preguiza. Estaba un pouco anoxada ao principio, pero non lle dixen nada malo, só lle dixen, moi tranquila, que viñera verme o novo clérigo, pero que faría o que tiña que facer o máis rápido posible e logo iría axudala. Entón suavizouse, e foi coma se o meu corazón se enchese de afecto cara a ela e, un intre despois, eramos moi amigas. Así é, señorita Grey, «unha resposta branda calma a ira; pero unha palabra áspera acende a cólera». Non só nos demais, senón en ti tamén. —Moi certo, Nancy, oxalá o lembrásemos sempre! —Si, oxalá! —E o señor Weston volveu visitala? —Si, unha chea de veces; e dende que teño tan mal os ollos, senta a lerme durante media hora cada vez, pero, xa sabe, señorita Grey, que ten outras persoas ás que visitar e outras cousas que facer, que Deus o bendiga! E o domingo seguinte, que sermón predicou! O texto era: «Achegádevos a min todos os que estades cansos e oprimidos, que eu vos Agnes Grey 116 aliviarei» e os dous benditos versículos que seguen. Vostede non estaba alí, señorita, estaba vostede coa súa familia por entón, pero fíxome sentir tan feliz! E síntome feliz agora, grazas a Deus! Cáusame pracer facer pequenos favores aos meus veciños, dentro do que pode facer unha pobre vella medio cega, e eles agradécenmo, tal como el dixo. Verá, señorita, agora estou a facer un par de medias para Thomas Jackson: é un tipo algo raro, e discutimos en moitas ocasións e algunhas veces tivemos grandes diferenzas. Así que me pareceu que o mellor que podía facer era tecerlle un par de medias quentiñas, e sinto que me cae moito mellor, o pobre vello, dende que empecei. As cousas resultaron exactamente como dixo o señor Weston. —Ben, pois alédome moito de vela tan contenta, Nancy, e tan sensata; pero teño que marchar xa; estaranme a buscar na casa —dixen; e dicíndolle adeus, marchei, prometéndolle que volvería en canto tivese tempo, e sentíndome case tan feliz coma ela. Noutra ocasión fun lerlle a un pobre xornaleiro que se atopaba na última fase da tuberculose. As novas señoritas foran velo, e dalgún xeito sacáralles a promesa de lle ler, pero era demasiada molestia para elas, polo que me pediron que fose eu no seu lugar. Fun de bastante boa gana, e alí tamén me recompensaron coas loanzas do señor Weston, tanto de parte do enfermo coma da súa esposa. Aquel díxome que lle proporcionaban gran consolo e beneficios as visitas do novo clérigo, que ía frecuentemente velo e que «era un home moi diferente» do señor Hatfield, quen, antes da chegada do outro a Horton, fora de cando en vez visitalo, e nesas ocasións sempre insistía en que se mantivese aberta a porta da casa para que entrase aire fresco polo seu propio ben, sen ter en Agnes Grey 117 conta o dano que podía ocasionarlle ao enfermo, e despois de abrir o libro de oracións e ler ás présas parte do servizo para os enfermos, volvía marchar correndo, se non quedaba para castigar á aflixida esposa con algunha reprimenda ou para facer algún comentario desconsiderado, por non dicir cruel, que máis ben contribuía a aumentar as penas do desgraciado matrimonio que a diminuílas. —Mentres que —dixo o home— o señor Weston reza comigo de xeito moi diferente, e fálame con toda amabilidade, e a miúdo leme tamén, e senta xunta min igual ca un irmán. —Exactamente igual! —exclamou a súa esposa—. E hai unhas tres semanas, cando se decatou de que o pobre Jem tremía de frío, e viu o triste lume que tiñamos, preguntou se estabamos a quedar sen carbón. Díxenlle que si, e que nos custaba conseguir máis… Pero sabe, señora? Non pensaba que el nos fose axudar… e, así e todo, mandounos un saco de carbón ao día seguinte, e temos bos lumes dende entón, o que é unha bendición neste tempo de inverno. Pero así é el, señorita Grey: cando vai á casa dunha pobre xente visitar algún enfermo, fíxase no que máis falta lle faille e se pensa que non lle é fácil conseguilo por si mesmo, non di nada sobre iso, pero simplemente conségueo. E non todos os que teñen tan pouco coma el farían iso, pois, sabe, señora? Non ten nada para vivir á parte do que lle dá o reitor, e seica que é ben pouco. Lembrei entón, cunha especie de exultación, que a encantadora señorita Murray o tachara moitas veces de bruto vulgar, porque levaba un reloxo de prata e unhas roupas non tan pulcras e novas coma as do señor Hatfield. Agnes Grey 118 Ao regresar á casa, sentíame moi feliz e dei as grazas a Deus por ter agora algo no que pensar, algo que ponderar para aliviar a aburrida monotonía, a solitaria e ingrata tarefa da miña nova vida porque verdadeiramente atopábame soa pois nunca, de mes en mes, de ano en ano, con excepción dos breves intervalos de descanso na casa, vía unha persoa á que puidese abrir o corazón, ou coa que puidese expresar libremente os meus pensamentos coa esperanza de obter empatía ou polo menos comprensión; ninguén, agás a pobre Nancy Brown, con quen puidese gozar dun momento de verdadeira comunicación social, ou cuxa conversa fora facerme mellor, máis sabia ou máis feliz ca antes, ou, polo que eu vise que puidese beneficiarse da miña. Os meus únicos compañeiros foran nenos pouco amables e raparigas ignorantes e desatinadas, de cuxa esgotadora estupidez a soidade ininterrompida era a miúdo un alivio sinceramente desexado e moi apreciado. Pero estar restrinxida a ter tales compañeiros era un grave mal, tanto polos seus efectos inmediatos coma polas consecuencias que puidese xerar. Ningunha idea nova ou conmovedora me chegaba dende fóra; e as que agromaban en min na súa maioría eran reprimidas enseguida ou estaban condenadas a murchar ou esvaecer por falta de luz. Sábese que os compañeiros habituais exercen grande influencia sobre as súas respectivas mentes e maneiras. Aqueles cuxas accións están sempre ante os nosos ollos e cuxas palabras están sempre nos nosos oídos naturalmente conducirannos, aínda que sexa en contra da nosa vontade, lenta, gradual e imperceptiblemente, quizais, a actuar e a falar coma eles. Non pretendo dicir até onde chega este poder de asimilación; pero se un home civilizado estivese condenado a pasar unha ducia de anos entre unha raza de salvaxes ingobernables, a non ser que tivese o poder de Agnes Grey 119 melloralos, dubido moito que ao final dese período non se convertese el mesmo, polo menos, nun bárbaro. E eu, debido a que non podía mellorar os meus novos compañeiros, tiña moito medo de que eles me empeorasen a min, que gradualmente me baixasen os sentimentos, os costumes e as capacidades ao seu mesmo nivel, pero sen impartirme a min a súa despreocupación e alegre vivacidade. Xa me parecía notar que se me deterioraba o intelecto, se me petrificaba o corazón, se me encollía a alma e tremía por se mesmo se reducían as miñas percepcións morais, se confundían as miñas distincións entre o ben e o mal e se afundían as miñas mellores facultades baixo a influencia dun xeito de vida tan nefasto. Concentrábanse ao meu redor os bastos vapores da terra e pechaban o meu ceo interior; e deste xeito alzouse por fin ante min o señor Weston, aparecendo coma o luceiro da alba sobre o meu horizonte, para salvarme do medo á escuridade total; e alegreime de ter xa un tema de contemplación por enriba de min, e non por debaixo. Aledábame ver que non todo o mundo estaba feito de xente coma os Bloomfield, os Murray, os Hatfield, os Ashby, etc., e de que a excelencia humana non era unha mera ilusión da imaxinación. Cando nos contan algo de bo e nada de malo sobre unha persoa, é fácil e agradable imaxinar máis… En resumo, non é necesario analizar todos os meus pensamentos, pero o domingo converteuse nun día de peculiar deleite para min (xa case me afixera ao recuncho de atrás da carruaxe), pois gustábame oílo… e gustábame velo tamén, aínda que sabía que non era guapo nin sequera o que se di agradable de aspecto externo; pero dende logo non era feo. Agnes Grey 120 De estatura, era un pouco (moi pouco) por enriba da media; perfectamente simétrico de tipo, de peito corpulento e complexión rexa; o contorno do seu rostro consideraríase moi cadrado para os prototipos de beleza pero, para min, expresaba decisión de carácter; o seu cabelo castaño escuro non estaba coidadosamente rizado coma o do señor Hatfield, senón simplemente peiteado cara a un lado sobre unha fronte ampla e branca; as cellas, supoño, eran demasiado prominentes, pero debaixo daquelas cellas escuras resplandecían uns ollos de excepcional poder, de cor castaña, non grandes e algo afundidos, pero incriblemente brillantes e expresivos; tamén había carácter na boca, algo que indicaba que era un home de firmes propósitos e un pensador habitual, e cando sorría… pero aínda non falarei diso, pois no momento do que falo, nunca o vira sorrir; e, de feito, a súa aparencia xeral non me transmitía a idea dun home moi dado a semellante relaxación, nin dun individuo tal como describían os campesiños. Axiña formara unha opinión sobre el e, malia as recriminacións da señorita Murray, estaba completamente convencida de que era un home moi sensato, de fe firme e piedade ardente, pero precavido e severo; e cando descubrín que ás súas outras boas calidades se engadía unha verdadeira benevolencia e unha amabilidade tenra e considerada, o descubrimento quizais me encantou moito máis por non estar preparada para esperalo. Agnes Grey 121 CAPÍTULO XII: O CHUVASCO A seguinte visita que fixen a Nancy Brown foi durante a segunda semana de marzo porque, malia que tiña moitos minutos libres ao longo do día, de cando en cando conseguía ter unha hora enteira para min soa, xa que, como todo dependía do capricho da señorita Matilda e a súa irmá, non podía haber orde nin regularidade. Calquera actividade que eu elixise, cando non estaba ocupada por elas ou polos seus problemas, debía manter os lombos cinguidos, os pés calzados e o báculo na man, por así dicilo, pois non estar dispoñible no mesmo momento en que me chamaban era considerado unha ofensa imperdoable non só polas miñas alumnas e a súa nai senón mesmo pola criada que viña sen alento na miña busca, exclamando: —Debe ir directamente á aula, señora, as señoritas están agardándoa! Clímax de horror! Alí agardando pola súa institutriz! Pero esta vez estaba case segura de que tería unha ou dúas horas para min, pois Matilda estaba a prepararse para un longo paseo dacabalo e Rosalie estaba a vestirse para ir cear á casa de lady Ashby, polo que aproveitei a ocasión para dirixirme á casiña da viúva, onde a atopei algo preocupada pola súa gata, que levaba ausente todo o día. Consoleina con todas as anécdotas das tendencias itinerantes do animal que puiden lembrar. —Danme medo os gardamontes —dixo—. É no único en que penso. Se os novos cabaleiros estivesen na casa, pensaría que eles mandaran os seus cans tras ela, para amolala, pobriña, como fixeran cos gatos de moita pobre xente, pero agora non podo temer iso. Agnes Grey 122 Nancy tiña mellor os ollos, mais aínda estaban lonxe de estar ben de todo; estivera tentando facer unha camisa de domingo para o seu fillo, pero díxome que só aguantaba facer un pouquiño de cando en vez, polo que progresaba con lentitude, aínda que ao pobre raparigo facíalle moita falta. Así que me propuxen axudala un pouco, despois de lerlle, pois tiña tempo dabondo aquela tarde e non tiña que regresar até a tardiña. Aceptou agradecida o meu ofrecemento. —Tamén me fará compañía, señorita —dixo—, e agradézollo porque me sinto moi soa sen a gata. Pero cando acabara de ler e levaba media costura feita, co ancho dedal de Nancy axustado ao dedo por medio dun papel enrolado ao redor, interrompeume a entrada do señor Weston coa gata no colo. Agora vin que sabía sorrir, e resultaba moi agradable. —Fíxenlle un bo favor, Nancy —comezou; logo, ao verme, recoñeceu a miña presenza cunha pequena reverencia. Eu resultaría invisible para o señor Hatfield ou calquera outro cabaleiro daquela contorna—. Rescateille a gata —continuou— das mans, ou se cadra da escopeta, do gardamontes do señor Murray. —Que Deus o bendiga, señor —exclamou a anciá agradecida, a piques de chorar de felicidade ao coller a súa favorita do colo del. —Coide vostede dela —dixo el— e non permita que se achegue á coelleira, pois o gardamontes xura que a matará dun tiro se volve vela alí. Faríao hoxe se non chego a estar eu alí a tempo para impedirllo. Creo que chove, señorita Grey —engadiu con voz máis queda, vendo que apartara o Agnes Grey 123 meu labor e me preparaba para marchar—. Non quero molestala… Non quedarei nin un par de minutos. —Quedarán ambos os dous até que acabe este chuvasco —dixo Nancy mentres avivaba o lume e colocaba outra cadeira xunta el—. Vaites! Hai sitio aquí para todos. —Vexo mellor aquí, grazas, Nancy —respondín, levando o meu labor xunta a xanela, onde tivo a bondade de deixar que quedase tranquila, mentres ela colleu un cepillo para quitarlle os pelos da gata ao abrigo do señor Weston; quitoulle coidadosamente a choiva do chapeu, e deulle de cear á gata, falando sen parar en todo momento: ora dando as grazas ao seu amigo o clérigo polo que fixera, ora preguntándose como a gata descubriría a coelleira, ora laiándose das posibles consecuencias de tal descubrimento. El escoitaba cun sorriso tranquilo e bondadoso e finalmente, accedendo ás súas insistentes invitacións, tomou asento, aínda que repetiu que non tiña intención de quedar. —Teño outro sitio a onde ir —dixo— e vexo (mirando o libro que estaba sobre a mesa) que lle leu outra persoa. —Si, señor, a señorita Grey tivo a amabilidade de lerme un capítulo, e agora axúdame cunha camisa para Bill, pero temo que colla frío alí. Non quere vostede achegarse ao lume, señorita? —Non, grazas, Nancy, non teño frío. Debo marchar en canto acabe este chuvasco. —Ai, señorita! Se dixo vostede que podía quedar até a tardiña — exclamou a anciá provocadora, e o señor Weston colleu o chapeu. Agnes Grey 124 —Non, señor —dixo ela—, por favor non marche agora que chove tanto. —Pero teño a impresión de que impido á súa visita achegarse ao lume. —Para nada, señor Weston —respondín, esperando que non faría dano unha mentira de tal natureza. —Claro que non! —exclamou Nancy—. Se hai sitio dabondo! —Señorita Grey —dixo el, medio de broma, coma se sentise a necesidade de cambiar de tema aínda que non tivese nada especial que dicir—, quixera que me desculpase ante o señor da mansión cando o vexa. Estaba presente cando rescatei a gata de Nancy, e máis ben non aprobou a miña acción. Díxenlle que a gata significaba máis para ela que todos os coellos para el, e tan audaz afirmación mereceu que me dedicase unhas palabras moi pouco educadas e coido que lle contestei con demasiado entusiasmo. —Vaia por Deus, señor! Espero que non pelexase co amo por culpa da miña gata. Non soporta que lle contesten. —Oh, non importa, Nancy. Non me preocupa realmente: non dixen nada moi descortés, e supoño que o señor Murray está afeito a utilizar unha linguaxe algo forte cando se anoxa. —Si, señor; é unha mágoa. —E agora si que teño que marchar. Teño que ir visitar un sitio unha milla máis aló, e seguro que non quere que volva ás escuras; ademais, case deixou de chover agora, así que boas tardes, Nancy. Boas tardes, señorita Grey. Agnes Grey 125 —Boas tardes, señor Weston… pero non conte vostede comigo para que lle faga as paces co señor Murray, pois nunca o vexo, moito menos para falar con el. —De verdade? Entón non ten remedio —contestou con aflixida resignación; logo, cun peculiar medio sorriso, engadiu—: Pero non importa; creo que o señor ten máis para desculpar ca min. E saíu da casiña. Continuei cosendo mentres tiven luz para ver; logo deille as boas noites a Nancy, cortando a súa excesiva gratitude coa innegable afirmación que só fixera por ela o que ela faría por min, se estivese no meu lugar e eu no dela, e regresei apresurada a Horton Lodge, onde, ao entrar na aula, atopei a mesa do té envolvida en confusión, coa bandexa asolagada de té e a señorita Matilda dun humor feroz. —Señorita Grey, onde andaba metida? Tomei o té hai media hora, e tiven que preparalo eu e bebelo soa. Tiña vostede que volver máis cedo! —Fun ver a Nancy Brown. Pensei que non regresara vostede de cabalgar. —Gustaríame saber como ía cabalgar baixo a choiva! O condenado chuvasco xa foi bastante molesto, chegando cando estaba en plena marcha; e logo vir para atopar que non había ninguén para tomar o té comigo… e sabe vostede que non sei facer o té ao meu gusto! —Non pensei na chuvia —respondín (e, de feito, non pasara pola miña cabeza pensar que iso a levaría de volta á casa). Agnes Grey 126 —Non, claro que non; vostede estaba ben resgardada e nunca pensa nos demais. Aguantei os seus vulgares reproches con sorprendente ecuanimidade, mesmo con bo humor, pois era consciente de que lle fixera máis ben a Nancy Brown ca mal a ela; e quizais algún outro pensamento axudase a non perder o ánimo e atopar pracer na cunca de té frío e reseso, e encanto na mesa polo demais desagradable; mesmo estiven a piques de dicirllo á cara pouco amable da señorita Matilda. Mais ao pouco intre foi aos cortellos e deixoume para que gozase tranquilamente da comida solitaria. Agnes Grey 127 CAPÍTULO XIII: AS PRÍMULAS A señorita Murray adoitaba ir dúas veces á igrexa agora, pois gustáballe tanto a admiración que non aturaba perder unha soa oportunidade de conseguila; e era tan seguro que a conseguiría alí onde se presentase que, estivesen ou non Harry Meltham e o señor Green, sempre estaba presente alguén a quen non lle pasarían desapercibidos os seus encantos, ademais do reitor, que estaba xeralmente obrigado a asistir por razón do seu cargo oficial. Xeralmente tamén, se o tempo así o permitía, ela e a súa irmá volvían á casa a pé; Matilda, porque odiaba confinarse na carruaxe, e ela, porque lle desagradaba esa privacidade e gozaba da compañía que adoitaba animar a primeira milla do camiño entre a igrexa e o enreixado do señor Green, preto da cal se iniciaba a estrada privada que conducía a Horton Lodge, que se atopaba en dirección contraria, mentres que a estrada pública levaba en liña recta á mansión aínda máis afastada de sir Hugh Meltham. Deste xeito, sempre había unha posibilidade de que as acompañase até alí ou ben Harry Meltham, con ou sen a señorita Meltham, ou o señor Green, quizais acompañado dunha das súas irmás ou ambas as dúas, e algún cabaleiro que estivese con eles de visita. O que eu fose camiñando coas novas damas ou na carruaxe cos seus pais dependía totalmente do capricho delas; se decidían «levarme» con elas, ía a pé; se, por razóns que só elas coñecían, preferían ir soas, eu ocupaba o meu lugar na carruaxe. Agradábame máis ir a pé, pero un sentido de reticencia a impoñer a miña presenza a alguén que non a desexaba, sempre me mantiña pasiva nestas ocasións e noutras similares, e nunca cuestionaba as causas dos seus cambiantes caprichos. De feito, esta era a mellor política, pois someterse e compracer era o papel da Agnes Grey 128 institutriz mentres que satisfacer o seu propio pracer era o das alumnas. Mais cando ía camiñando, a primeira metade do camiño adoitaba causarme unha gran molestia. Como ningún dos cabaleiros ou damas se dignaba a decatarse da miña presenza, era desagradable andar ao seu carón, coma se estivese a escoitar o que dicían ou desexando que me considerasen un deles, mentres eles falaban por enriba ou a través de min, e se cando falaban os seus ollos caían sobre min, parecían observar o baleiro, coma se non me visen ou tivesen moitas ganas de que así parecese. Era desagradable tamén camiñar detrás, coma se recoñecese a miña propia inferioridade, pois a verdade é que me consideraba case tan boa coma o mellor deles, e quería que o soubesen e non cresen que me consideraba un mera servente, que coñecía demasiado ben o seu lugar coma para ir camiñando xunta uns cabaleiros e damas tan finos coma eles… aínda que as súas novas damas quixesen tela con elas e mesmo se dignaban a conversar con ela cando non había mellor compañía dispoñible. Deste xeito, case me avergoña confesalo, tomaba grandes molestias (se é que ía xunta eles) por aparecer absolutamente inconsciente da súa presenza ou indiferente a ela, coma se estivese totalmente absorbida nas miñas propias reflexións ou na contemplación dos obxectos que estaban ao meu redor; ou, se quedaba atrás, algún paxaro ou algún insecto atraía a miña atención e, despois de examinalo co debido interese, seguía o paseo a soas, paseniño, até que as miñas alumnas se despedían dos seus compañeiros e se desviaban pola tranquila estrada privada. Lembro perfectamente unha ocasión destas, unha preciosa tarde cara a finais de marzo: o señor Green e as súas irmás mandaran regresar baleira a súa carruaxe co fin de gozar do brillante sol e a suave brisa dando un paseo sociable cos seus visitantes, o capitán Agnes Grey 129 Fulano e o tenente Mengano (un par de militares presumidos), e as señoritas Murray, as cales, por suposto, conseguiron unirse a eles. Esta compañía agradaba especialmente a Rosalie, pero, ao non atopala enteiramente do meu gusto, eu non tardei en quedar atrás e púxenme a explorar plantas e insectos ao longo das verdes sebes e as floridas cercas até que o grupo estivo bastante adiantado e puiden oír o doce canto da louzá laverca. Entón o espírito de misantropía que se apoderara de min comezou a esvaecer baixo o suave aire puro e o sol tépedo, pero no seu lugar xurdiron tristes pensamentos da miña primeira infancia, a morriña de gozos perdidos ou o anhelo dun destino futuro máis prometedor. Mentres os meus ollos percorrían as altas sebes cubertas de herba nova e follas verdes e coroadas con arbustos florecentes, desexei intensamente ver algunha flor coñecida que me lembrase os arborizados vales ou os verdes outeiros da miña casa… os páramos escuros, por suposto, eran impensables. Tal descubrimento faría que me brotasen bágoas dos ollos, sen dúbida, pero era un dos meus maiores praceres naquel momento. Por fin albisquei no alto, entre as retortas raíces dun carballo, tres preciosas prímulas, que axexaban con tanto encanto dende o seu agocho que me saltaron as bágoas nada máis velas, pero estaban tan altas que tentei en balde coller unha ou dúas para soñar con elas e levalas comigo. Non podía alcanzalas sen rubir polo terraplén, pero impediume facelo o son dunha pisada detrás de min nese momento, e estaba a piques de afastarme cando me sorprenderon as palabras pronunciadas co tons graves e serios dunha voz moi coñecida: —Permítame que llas colla, señorita Grey. Agnes Grey 130 Inmediatamente colleu as flores e entregoumas. Era o señor Weston, por suposto… que outro se molestaría en facer tanto por min? Deille as grazas, non sei se de xeito cálido ou frío, pero estou segura de que non expresei nin a metade do agradecemento que sentía. Era unha parvada, quizais, sentir ningunha gratitude, pero pareceume a min naquel momento unha mostra extraordinaria da súa bondade, un acto de amabilidade á que non podería corresponder pero que nunca esquecería. Estaba moi pouco afeita a recibir semellantes xentilezas, moi pouco preparada para esperalas… de ningunha persoa que se achase a cincuenta millas á redonda de Horton Lodge. Así e todo, iso non me impediu sentirme algo incómoda na súa presenza, e púxenme a seguir as miñas alumnas a moita maior velocidade ca antes; aínda que, quizais, se o señor Weston se dese por aludido e me permitise pasar sen dicir outra palabra, podería repetilo unha hora despois, pero non o fixo. Un paso algo acelerado para min era un paso normal para el. —As súas novas damas deixárona soa —dixo. —Si; están ocupadas cunha compañía máis agradable. —Entón non se moleste vostede en alcanzalas. Afrouxei o paso, pero ao momento arrepentinme de facelo; o meu acompañante non dicía nada, e a min non se me ocorría nada en absoluto que dicir, e temía que el se atopase na mesma situación. Finalmente, con todo, rompeu a pausa para preguntarme, cunha peculiar brusquidade moi súa, se me gustaban as flores. —Si, moito —respondín—, sobre todo as silvestres. Agnes Grey 131 —A min gústanme as flores silvestres —dixo—; non me gustan as demais, porque non teño ningún vínculo en particular con elas, coa excepción dunha ou dúas. Cales son as súas flores preferidas? —As prímulas, as campánulas e o breixo. —As violetas non? —Non, porque, como vostede di, non teño ningún vínculo en particular con elas, pois non hai violetas doces nos outeiros e vales ao redor da miña casa. —Debe de ser un gran consolo para vostede ter un fogar, señorita Grey —observou o meu acompañante tras unha curta pausa—; por afastado que estea, ou por pouco que o visite, é algo cara a onde ollar. —Pois si que o é, tanto que creo que non podería vivir sen iso — respondín, cun entusiasmo do que me arrepentín enseguida, porque pensei que debía de parecer esencialmente parva. —Si que podería —dixo el, cun sorriso pensativo—. As ataduras que nos unen á vida son máis resistentes do que vostede ou calquera imaxina, calquera que non sentira a forza coa que se pode tirar delas sen rompelas. Podería sentirse triste sen fogar, pero mesmo así vostede podería vivir, e non tan triste como supón. O corazón humano é coma o caucho: cun pouco pódese inflamar pero nin con moito se pode facer estalar. Se «pouco máis ca nada o altera, pouco menos ca todo abondará» para rompelo. Nas partes externas do noso corpo existe un poder vital inherente que o fortalece contra a violencia externa. Cada golpe que o fai cambalear servirá para endurecelo contra un golpe futuro, igual que a pel da man se fai máis grosa e os músculos se fortalecen co traballo Agnes Grey 132 constante, no canto de se debilitaren, polo que un día de arduo traballo que podería estragarlle a palma a unha dama non deixaría pegada na dun labrador rexo. Falo por experiencia, en parte pola miña propia. Houbo unha época na que pensaba igual ca vostede… Polo menos estaba convencido de que o fogar e os seus afectos eran o único que facían tolerable a vida, e que, coa privación deles, a existencia converteríase nunha carga difícil de aturar. Pero agora non teño fogar, a non ser que queira vostede dignificar con ese nome os dous cuartos que teño alugados en Horton. E non fai nin doce meses que perdín o último e máis amado dos meus seres queridos. Con todo, non só vivo senón que non estou totalmente desprovisto de esperanza e consolo, mesmo nesta vida, aínda que debo recoñecer que poucas veces consigo entrar nunha casiña humilde ao luscofusco e ver os moradores reunidos apraciblemente ao redor da alegre cheminea sen case sentir envexa do seu benestar doméstico. —Aínda non sabe que felicidade ten ante vostede—dixen—; agora está no comezo da viaxe. —A mellor felicidade xa a teño —respondeu el—: o poder e o desexo de ser útil. Achegabámonos a un oco na sebe que daba a un carreiro que conducía a unha granxa, onde supuxen que se dirixía o señor Weston para ser «útil», pois despediuse de min, pasou polo oco e camiñou polo carreiro co seu habitual paso firme e elástico, deixándome para reflexionar sobre as súas palabras mentres seguía o meu camiño soa. Xa oíra que perdera a súa nai non moitos meses antes de vir. Ela era entón o último e máis amado dos seus seres queridos, e el non tiña fogar. Compadecino de Agnes Grey 133 corazón, case chorei por compaixón. E isto, pensei, explicaba a sombra de cautela prematura que tan frecuentemente lle escurecía a fronte e lle daba a reputación de ter unha actitude malhumorada e sombría para a caritativa señorita Murray e toda a súa familia. «Pero, —pensei—, non está tan abatido como o estaría eu ante tales privacións: leva unha vida activa e ten ante el un amplo campo para o esforzo útil, pode facer amigos, e pode construír un fogar tamén se o desexa, e sen dúbida desexarao algunha vez. Que Deus lle dea unha parella para ese fogar que sexa digna del e que o converta nun fogar feliz, o tipo de fogar que el merece ter. E que agradable sería…». Pero tanto ten o que pensei. Empecei a escribir este libro coa intención de non agochar nada, para que os que quixesen puidesen beneficiarse de examinar o corazón dunha persoa semellante. Pero temos algúns pensamentos que poden mirar ás súas anchas todos os anxos do ceo, pero non os nosos iguais, nin sequera os mellores e máis amables de entre eles. Para entón os Green marcharan á súa casa e as Murray dobraran pola estrada privada, por onde me apresurei a seguilas. Atopei as dúas raparigas entretidas nun animado debate sobre os méritos respectivos dos dous novos oficiais; pero, ao me ver, Rosalie detívose na metade dunha frase para exclamar con malicioso xúbilo: — Ahá, señorita Grey! Por fin chegou, non? Non é milagre que se atrasase tanto, e tampouco me estraña que defenda con tanto afán ao señor Weston cada vez que me meto con el… Ahá! Agora enténdoo todo! —Veña, señorita Murray, non sexa parva —dixen, tentando rir con bo humor—, xa sabe que esas parvadas non me impresionan. Agnes Grey 134 Pero seguiu con tantas necidades intolerables, coa axuda da súa irmá, que inventou uns embustes axeitados para a ocasión, que me pareceu necesario dicir algo para xustificarme. —Que tolemia é todo isto! —exclamei—. Se o camiño do señor Weston coincidiu co meu durante unhas cantas iardas, e se quixo intercambiar unha ou dúas palabras comigo ao nos cruzarmos, que hai de raro niso? Asegúrolles que nunca antes falei con el, con excepción dunha ocasión. —Onde? Onde e cando? —exclamaron ansiosas. —Na casa de Nancy. —Ahá! Así que o atopou alí, non si? —exclamou Rosalie, cun riso exultante—. Xa ves, Matilda, acabo de descubrir por que lle gusta tanto ir á casa de Nancy Brown! Vai aló para coquetear co señor Weston! —A verdade é que non vale a pena nin contradicila… Tan só o vin alí unha vez… e como había de saber que ía ir el? Por irritada que me sentía ante o seu necio xúbilo e molestas insinuacións, o meu desasosego non durou moito; en canto cansaron de se burlar, volveron unha vez máis co capitán e o tenente; e mentres debatían e comentaban sobre estes, axiña acougou a miña indignación, esquecín enseguida o motivo que a causaba e dirixín os meus pensamentos a temas máis agradables. Así que seguimos entrando no parque e chegamos á mansión; e mentres subía a escaleira cara ao meu cuarto, só tiña un pensamento: o meu corazón estaba a piques de desbordar cun único desexo sincero. En canto entrei e pechei a porta, finquei de xeonllos e pronunciei unha oración fervente aínda que non impetuosa: «Fágase a túa vontade», tentei dicir, pero «Pai, todas as Agnes Grey 135 cousas son posibles para ti e que sexa a túa vontade…» era seguro que viría despois. Por ese desexo… por esa oración, desprezáronme tanto os homes coma as mulleres, pero… «Pai, ti non me desprezarás…», dixen, convencida de que era verdade. Parecíame a min que desexaba o benestar doutro con tanto afán coma o meu… non, mesmo que iso era o obxecto principal do meu desexo. É posible que me enganase a min mesma, pero aquela idea deume a confianza para pregar e a forza para esperar que o meu rogo non fose en balde. En canto ás prímulas, gardei dúas delas nun vaso no meu cuarto até que murcharon de todo e tirounas a doncela, e prensei os pétalos da outra entre as follas da miña Biblia… Aínda as teño e penso quedar con elas para sempre. Agnes Grey 136 CAPÍTULO XIV: O REITOR O día seguinte foi tan espléndido coma o anterior. Pouco despois do almorzo, a señorita Matilda, tras galopar e meter a pata nunhas cantas leccións sen proveito e golpear vingativa o piano durante unha hora, moi anoxada con el e comigo, porque a súa mamá non quixera darlle o día libre, marchou ao seu lugar preferido: o curral, os cortellos e as canceiras, e a señorita Murray saíra para gozar dunha tranquila camiñada acompañada dunha nova novela de moda, deixándome na aula, ocupada nunha acuarela que prometera facerlle e que insistía en que acabase aquel día. Aos meus pés xacía un pequeno e rudo terrier. Era propiedade da señorita Matilda, pero odiábao e tiña intención de vendelo, alegando que estaba moi consentido. Realmente era un exemplar excelente da súa especie, pero ela afirmaba que non servía para nada e que nin sequera tiña intelixencia suficiente para coñecer a súa propia ama. O caso é que o comprara cando era un cachorro, insistindo, ao principio, en que non o tocase ninguén máis ca ela; pero como axiña quedou cansa dun animaliño tan desvalido e molesto, de boa gana accedeu aos meus rogos de facerme cargo del; e eu, ao coidar cariñosamente da criatura dende a infancia até a adolescencia, naturalmente obtiven o seu afecto, recompensa que valoraba moitísimo e que me parecía que superaba con fartura todas as molestias que tomaba se non fose porque o sentimento de gratitude do pobre Snap expoñíao a moitas palabras duras e patadas e beliscos maliciosos de parte da súa dona e porque se achaba agora en perigo de que o «sacrificasen» en consecuencia ou o transferisen a algún amo rudo e cruel. Pero como podía Agnes Grey 137 eu evitalo? Non podía facer que o can me odiase por tratalo de xeito cruel, e ela non o ía gañar con bondade. Con todo, mentres estaba sentada así, traballando co lapis, a señora Murray entrou no cuarto, medio airosa, medio ruidosa. —Señorita Grey —comezou—, querida! Como pode estar debuxando nun día coma o de hoxe? —Ela pensaba que o facía polo meu propio gusto—. Sorpréndeme que non poña o chapeu e saia coas señoritas. —Creo, señora, que a señorita Murray está a ler e a señorita Matilda está entretida cos cans. —Se vostede tentase entreter un pouco máis a señorita Matilda, creo que non se vería obrigada a buscar entretemento tanto como o fai coa compañía de cans, cabalos e mozos de corte; e se estivese vostede un pouco máis alegre e disposta a conversar coa señorita Murray, non iría deambular tanto polos campos cun libro na man. Con todo, non quero incomodala —dixo, vendo, supoño, que me ardían as fazulas e me tremían as mans cunha desagradable emoción—, por favor, non sexa tan susceptible, ou non haberá xeito de falar con vostede. E dígame, sabe onde foi Rosalie e por que lle gusta tanto estar soa? —Di que lle gusta estar soa cando ten un libro novo que ler. —Pero por que non pode lelo no parque ou no xardín? Por que ha de marchar ao campo e aos sendeiros? E como é que a atopa tantas veces o señor Hatfield? Díxome que a semana pasada fora cabalgando xunta ela por Moss Lane, e estou segura de que foi a el a quen vin dende a xanela do meu cuarto de vestir, camiñando moi rápido ante as portas do parque cara ao campo onde vai ela tan a miúdo. Quixera que fose vostede ver se Agnes Grey 138 está alí, e lémbrelle con delicadeza que non é correcto que unha señorita do seu rango e posición deambule a soas dese xeito, exposta ás atencións de calquera que se queira dirixir a ela, coma se fose unha pobre rapariga abandonada que non ten un parque onde pasear nin familia que se ocupe dela; e dígalle que o seu papá se anoxaría moitísimo se soubese que trata o señor Hatfield dese xeito tan familiar que me temo que o trata; e… oh!, se vostede, ou se calquera institutriz tivese a metade da vixilancia dunha nai, a metade do coidado ansioso dunha nai, a min aforraríame este traballo, e vostede vería axiña a necesidade de non perdela de vista e de facer que lle resultase agradable a súa compañía para que… Ben, vaia, vaia, non hai tempo que perder —berrou, vendo que eu gardara os meus materiais de debuxo e estaba na porta esperando a conclusión da súa alocución. De acordo cos seus prognósticos, atopei a señorita Murray no seu campo favorito lindeiro co parque; e, por desgraza, non estaba soa, pois a figura alta e maxestosa do señor Hatfield camiñaba paseniño ao seu carón. Aquí presentábaseme un problema. O meu deber era interromper o tête-à-tête. Pero como o faría? Ao señor Hatfield non o podía escorrentar unha persoa tan insignificante coma min, e colocarme ao outro lado da señorita Murray, impoñendo a miña presenza inoportuna ao non lle facer caso ao seu compañeiro era unha grosaría da que non podía ser culpable; tampouco tiña o valor para chamala dende o extremo do campo, dicindo que se requiría a súa presenza noutra parte. De modo que optei pola solución intermedia de camiñar lenta pero constantemente en dirección a eles, decidida, se a miña presenza non era suficiente para escorrentar o Agnes Grey 139 pretendente, a pasar por alí e dicirlle á señorita Murray que a buscaba a súa nai. Tiña un aspecto encantador mentres deambulaba amodo baixo os frondosos castiñeiros que estendían os seus longos brazos sobre os lindeiros do parque, o libro pechado nunha man e na outra unha grácil póla de mirto que lle servía de precioso xoguete, os seus relucentes caracois escapando profusamente do pequeno chapeu e suavemente arrolados pola brisa, as belas fazulas ruborizadas con vaidade satisfeita, os risoños ollos azuis ora lanzando miradas furtivas ao seu admirador, ora mirando a súa póla de mirto. Pero Snap, que corría diante de min, interrompeuna en metade dalgunha réplica medio vivaz, medio travesa, ao collerlle vigorosamente o vestido e tirar con forza, até que o señor Hatfield asestou un golpe resoante no cranio do animal co seu bastón, o que lle fixo volver comigo ouveando cun clamoroso alboroto que divertiu excesivamente ao cabaleiro; pero ao verme tan preto, supoño que pensou que tamén debía marchar, e cando me parei para acariñar o can, con ostentosa compaixón para mostrarlle a miña desaprobación ante a súa severidade, oíno dicir: —Cando a verei de novo, señorita Murray? —Na igrexa, supoño —respondeu ela—, a non ser que os seus negocios o traian outra vez por aquí no preciso momento en que eu pase. —Sempre me podería arranxar para ter negocios por aquí, se soubese exactamente cando e onde atopala. —Pero aínda que quixese, non podería dicirllo, porque son tan pouco metódica que nunca sei o que vou facer dun día para outro. Agnes Grey 140 —Entón, déame iso, mentres tanto, para consolarme —dixo el, medio de broma e medio en serio, estendendo a man cara ao ramiño de mirto. —Non, por suposto que non llo hei dar! —Si!Por favor! Serei o máis triste de todos os homes se non mo dá. Non pode vostede ser tan cruel coma para negarme un favor tan fácil de conceder e con todo tan apreciado —rogou el tan fervorosamente coma se a súa vida dependese diso. Para entón eu xa estaba a poucas iardas deles, esperando impaciente que el marchase. —Entón, teña, cóllao e marche! —dixo Rosalie. El aceptou o agasallo de boa gana, murmurou algunha cousa que a fixo ruborizarse e axitar a cabeza cun movemento brusco, pero cun risiño que demostraba que o seu desgusto era de todo finxido; logo, cun saúdo cortés, retirouse. —Viu algunha vez un home semellante, señorita Grey? —preguntou ela, volvéndose cara a min—. Alégrome moitísimo que aparecese vostede! Cría que nunca o ía a quitar de enriba… e tiña moito medo de que o vise papá. —Levaba moito tempo con vostede? —Non, non moito, pero é moi impertinente; e sempre está por aquí arredor, finxindo que os seus negocios ou as súas obrigas sacerdotais requiren que veña a estes lugares, e realmente buscándome e abalanzándoseme, pobriña de min, cada vez que me ve. Agnes Grey 141 —Pois a súa nai opina que non debería vostede pasar do parque ou do xardín sen que a acompañe unha persoa discreta e matronal coma min para manter afastados aos intrusos. Viu ao señor Hatfield pasar apresuradamente polas portas do parque e por tanto envioume a min con instrucións de buscala a vostede e coidala, e de advertirlle ademais… —Oh, mamá é moi pesada! Coma se eu non puidese coidar de min mesma! Xa me amolou antes co do señor Hatfield, e díxenlle que pode confiar en min. Non esquecería o meu rango e posición nin polo home máis encantador que existise xamais. Oxalá se fincase de xeonllos mañá e me suplicase que fose a súa esposa para poder demostrarlle o equivocada que está ao supoñer que eu podería algunha vez… Oh, como me irrita! Pensar que podería ser tan parva coma para namorarme! É impropio dunha muller facer tal cousa. O amor! Detesto a palabra! Tal como se aplica a alguén do noso sexo, creo que é un perfecto insulto! Podería recoñecer unha debilidade, pero nunca por alguén coma o pobre señor Hatfield que non ten nin setecentas libras ao ano para amañarse con elas. Gústame falar con el, porque é moi listo e divertido. Oxalá sir Thomas Ashby fose a metade de simpático; ademais, debo ter alguén con quen coquetear, e ninguén máis ten a sensatez de vir por aquí; e cando saímos, mamá non me permite coquetear con ninguén máis ca con sir Thomas, se é que está, e se non está síntome atada de pés e mans por se alguén vai e inventa algunha historia esaxerada, e lle mete na cabeza que estou prometida ou a piques de prometerme con outro; ou, o que é máis probable, por medo de que a súa desagradable nai vexa ou se decate dos meus procederes e considere que non sería unha esposa digna do seu excelente fillo, coma se o tal fillo non fose o maior pícaro da cristiandade, Agnes Grey 142 e coma se calquera muller medianamente decente non fose demasiado boa para el. —É verdade iso, señorita Murray? E sábeo a súa nai, e, malia todo, quere que case con el? —Seguro que si! Ela sabe máis cousas na súa contra ca min, teño entendido: ocúltamo por se me desanimo, pois non sabe que me importan pouco tales cousas. Porque non é para tanto; será bo cando case, como di mamá, e os libertinos reformados convértense nos mellores maridos, iso é algo que todo o mundo sabe. O único que eu quixera é que non fose tan feo… iso é o que me preocupa a min, pero aquí no campo hai tan pouco onde elixir, e papá non quere que vaiamos a Londres. —Pero a min paréceme que o señor Hatfield sería moito mellor. —Seguro que o sería se fose lord de Ashby Park, non cabe dúbida; pero o caso é que teño que conseguir Ashby Park, sexa quen sexa quen o comparta comigo. —Mais o señor Hatfield cre que a vostede lle gusta el todo este tempo; non se lle ocorre pensar no decepcionado que sentirá cando descubra que estaba enganado? —Non, claro que non! Será un xusto castigo pola súa presunción, por atreverse sequera a pensar que a min me podería gustar. Non hai nada que máis me poida divertir que quitarlle o veo dos ollos. —Logo canto antes o faga, mellor. —Non, xa lle digo que me gusta divertirme con el. Ademais, el non cre de verdade que me gusta. Teño moito coidado con iso. Non sabe vostede Agnes Grey 143 o ben que me argallo. É posible que supoña que pode inducirme a que me guste, polo que penso castigalo como merece. —Ben, pois coidado que non lle dea moitas razóns para esa suposición, é o único que lle digo —respondín. Pero todas as miñas amoestacións foron en balde: só serviron para que estivese un pouco máis atenta en ocultarme os seus desexos e os seus pensamentos. Non volveu falarme do reitor, pero podía ver que a súa mente, se non o seu corazón, aínda estaba fixa nel e que estaba decidida a celebrar outra entrevista con el; pois aínda que, cumprindo os desexos da súa nai, convertérame na súa compañeira de paseos durante un tempo, aínda persistía en deambular polos campos e os camiños que estaban máis preto da estrada; e, aínda que falase comigo ou lese o libro que levaba na man, non paraba de deterse e mirar ao redor ou dirixir a vista á estrada para ver se viña alguén; e se pasaba algún cabaleiro, eu sabía polas inxurias ilimitadas que dedicaba ao pobre xinete, fose quen fose, que o odiaba por non ser o señor Hatfield. «Seguro, —pensei eu—, que non lle é tan indiferente como ela cre ou quere que creamos os demais, e que a preocupación da súa nai non está tan infundada como afirma». Pasaron tres días, e el non apareceu. Na tarde do cuarto día, mentres paseabamos xunta os lindeiros do parque no campo memorable, cada unha provista dun libro (pois eu sempre procuraba levar algo que facer para cando ela non quixese que falase), de súpeto interrompeu os meus estudos dicindo: Agnes Grey 144 —Oh, señorita Grey, faga o favor de ir ver a Mark Wood e levarlle media coroa á súa muller da miña parte… tiña que mandarlla hai unha semana, pero esquecino de todo. Teña! —dixo, lanzándome o seu moedeiro e falando aceleradamente—. Non se preocupe en sacala agora, leve o moedeiro e déalles o que lle pareza… Iría con vostede, pero quero acabar este tomo. Virei ao seu encontro cando remate. Pero apure, quere? E… oh, espere, non será mellor que lle lea un pouco? Vaia correndo á casa na procura dalgún libro bo. Calquera cousa servirá. Fixen o que desexaba pero, sospeitando algo pola brusquidade da súa actitude e o repentino da súa petición, mirei atrás antes de saír do campo e alí estaba o señor Hatfield a piques de pasar pola porta. Ao enviarme a buscar o libro, xusto evitara que me cruzase con el na estrada. —Non importa! —pensei—, non fará moito mal. Ao pobre Mark viralle ben a media coroa, e quizais o bo libro tamén. E se o reitor lle rouba o corazón á señorita Rosalie, suavizaralle un pouco o orgullo; e se ao final casan, salvaraa dun destino peor; e ela será unha parella boa dabondo para el e el para ela. Mark Wood era o xornaleiro tísico do que falei antes. Agora estábase a consumir moi rápido. A señorita Murray, coa súa liberalidade, obtivo literalmente a bendición dun que estaba para morrer; pois aínda que a media coroa serviríalle de moi pouco a el, alegrouse pola súa muller e fillos, que pronto quedarían viúva e orfos. Despois de sentar uns minutos e ler un pouco para o consolo e a edificación del e da súa aflixida esposa, deixeinos; pero non avanzara nin cincuenta iardas antes de atoparme co señor Weston, que evidentemente se dirixía á mesma casa. Saudoume ao seu xeito tranquilo e sinxelo, detívose para preguntarme polo estado do Agnes Grey 145 enfermo e a súa familia, e, cunha especie de falta de cerimonia fraternal e inconsciente, colleume da man o libro que estaba a ler, volveu unhas páxinas e fixo uns comentarios breves pero moi sensatos e logo devolveumo; despois faloume dalgún pobre enfermo que acababa de visitar, e conversou un pouco sobre Nancy Brown, fixo algunhas observacións sobre o meu amiguiño peludo, o terrier, que rebuldaba aos seus pés, e finalmente sobre a bondade do tempo e marchou. Omitín dar os detalles das súas palabras coa idea de que non ían interesar ao lector tanto como me interesaron a min, e non porque as esquecera. Non, lémbroas ben; pois deilles voltas unha e outra vez durante aquel día e moitos días posteriores, non sei con canta frecuencia, e lembraba cada entoación da súa voz grave e clara, cada escintileo dos seus vivos ollos de cor castaña, e cada indicio do seu agradable aínda que demasiado fugaz sorriso. Temo que tal confesión parecerá en tremendamente absurda, pero non importa, xa a escribín, e os que a lean non coñecerán a escritora. Mentres ía camiñando, feliz e contenta con todo o que me rodeaba, a señorita Murray veu apresurada reunirse comigo, con paso boiante, a fazula arroibada e o sorriso radiante mostrándome que ela tamén era feliz, ao seu xeito. Correndo cara a min, enlazou o seu brazo co meu e sen esperar a recuperar o alento, comezou: —Xa ve, señorita Grey, considérese moi honrada, pois vou contarlle as miñas novas antes de lle dicir unha palabra a outra persoa. —Ben, cales son? Agnes Grey 146 —Oh, que noticias! En primeiro lugar, debe saber que o señor Hatfield abordoume en canto vostede marchou. Estaba morta de medo por se o vía papá ou mamá, pero vostede sabe que non podía chamala para que volvese, así que… Oh, non! Non podo contarllo agora, porque vexo a Matilda no parque e debo ir contarlle o chisme a ela. Con todo, Hatfield estivo extraordinariamente audaz, indescritiblemente afagador e inusitadamente tenro… Cando menos tentouno, aínda que non tivo moito éxito, pois non é o seu estilo. Contareille todo o que dixo noutra ocasión. —Pero que lle dixo vostede a el? Iso interésame máis. —Tamén llo contarei nalgún momento futuro. Dá a casualidade de que me atopaba de moi bo humor nese momento, pero aínda que estiven bastante afable e indulxente, tiven coidado de non comprometerme de ningún xeito. Con todo, ese desgraciado presumido quixo interpretar ao seu gusto a miña amabilidade e finalmente abusou da miña indulxencia até o punto de… que lle parece?… Realmente chegou a facerme unha proposta matrimonial. —E vostede… —Erguinme altiva e coa máxima frialdade expresei o meu asombro por semellante ocorrencia e a miña esperanza de que non vise nada na miña conduta que xustificase as súas expectativas. Tiña que ver como lle cambiaba a cara! Quedou totalmente branco. Asegureille que por suposto o apreciaba, pero que de ningún xeito podía acceder ás súas propostas; e que aínda que eu accedese, meus pais nunca darían o seu consentimento. «Pero se o desen, dixo el, vostede aceptaríame?». «Dende logo que non», respondín eu, cunha fría determinación que sufocou inmediatamente as súas esperanzas. Oh, se vise vostede o mortificado que se sentía, o Agnes Grey 147 abatido que estaba pola desilusión! En realidade, case me compadecín del. Aínda fixo outro intento desesperado, con todo. Tras un silencio de duración considerable, durante o cal el loitaba por calmarse e eu por manterme seria (pois tiña unhas ganas tremendas de rir, o cal o estragaría todo) dixo el cun aceno de sorriso: «Pero dígame sinceramente, señorita Murray, se tivese a riqueza de sir Hugh Meltham ou as perspectivas do seu fillo maior, tamén me rexeitaría? Contésteme coa verdade, pola súa honra». «Por suposto», dixen eu. «Iso non cambiaría nada en absoluto». «Era unha gran mentira, pero aínda parecía ter tanta confianza no seu propio poder de atracción que decidín derrubalo cunha pedra tras outra. Miroume directamente á cara, pero mantiven tan ben a miña expresión que non podía imaxinar que dixese outra cousa máis que a pura verdade. «Entón todo acabou, supoño», dixo el, con aspecto de ser capaz de caer morto no acto polo desgusto e a intensidade da súa desesperación. Pero estaba anoxado ademais de desilusionado. Alí estaba el, sufrindo o indicible, e alí estaba eu, causa inmisericorde de todo, totalmente impenetrable ante a artillería das súas olladas e palabras, tan serenamente fría e orgullosa que era inevitable que el sentise algo de resentimento. «Dende logo que non esperaba isto, señorita Murray. Podería dicir algo sobre a súa conduta pasada e as esperanzas que me fixo albergar, pero abstéñome coa condición…». «Sen condicións, señor Hatfield», díxenlle, indignada de verdade pola súa insolencia. «Entón permita que llo pida como favor», respondeu, baixando inmediatamente a voz para falar cun ton máis humilde, «permítame pregarlle que non comente este asunto con ninguén. Se garda silencio respecto diso, non fai falta que sufra ningunha das dúas partes, quero dicir, máis alá do inevitable; porque eu tentarei gardar os meus propios sentimentos para Agnes Grey 148 min se non consigo aniquilalos; tentarei perdoar aínda que non poida esquecer a causa dos meus sufrimentos. Supoño, señorita Murray, que non sabe o dano profundo que me causou. Non quería que o soubese, pero se, enriba do dano que me fixo (perdóeme, pero inocentemente ou non, fíxomo), o aumenta dando publicidade a este asunto desafortunado ou se o menciona sequera, descubrirá que eu tamén podo falar; e aínda que desprezou o meu amor, non creo que vaia desprezar…». Detívose, pero mordeu os beizos incruentos e tiña un aspecto tan terriblemente feroz que me asustei un pouco. Con todo, o orgullo aínda me mantiña, polo que respondín despectivamente: «Non sei que motivo supón vostede que poida ter para mencionarllo a ninguén, señor Hatfield; pero se tivese intención de facelo, non conseguiría vostede determe con ameazas e non me parece propio dun cabaleiro que o tente». «Perdóeme, señorita Murray», dixo el, «quíxena tan intensamente… aínda a adoro tan intensamente que non quixera ofendela; pero aínda que nunca quixen, e nunca poderei amar ningunha muller como a quixen a vostede, tamén é certo que ningunha me maltratou tanto. Ao contrario, sempre me pareceu que o seu sexo era o máis amable, doce e tenro da creación de Deus até este momento». (Que tipo máis fachendoso por dicir iso!). «E o novo e o duro da lección que me ensinou vostede hoxe e a amargura de sentirme desilusionado no único punto do que dependía a felicidade da miña vida debe escusarme por calquera aspereza aparente. Se a miña presenza lle resulta desagradable, señorita Murray», dixo (pois eu miraba ao redor para que vise o pouco que me importaba, de modo que crese que estaba cansa del, supoño), «se a miña presenza lle resulta desagradable, señorita Murray, só ten que prometerme o favor que lle comentei e déixoa axiña. Hai moitas damas, algunhas mesmo desta parroquia, que estarían Agnes Grey 149 encantadas de aceptar o que vostede esmagou con desprezo baixo os pés. Naturalmente sentiríanse inclinadas a odiar a unha persoa cun encanto insuperable que afastou delas o meu corazón e me deixou cego aos atractivos delas; e unha simple insinuación pola miña banda da verdade a algunha delas sería dabondo para provocar tales chismes contra vostede que poderían facer perigar o seu futuro e diminuír as súas posibilidades de éxito con calquera outro cabaleiro co que vostede ou a súa nai puidesen querer enredar». «Que quere vostede dicir, señor?» pregunteille, a piques de espernexar de carraxe. «Quero dicir que este tema dende principio a fin paréceme un caso de redomado… coqueteo, por dicir algo suave… un caso que non lle convén nada que se proclame a todo o mundo, especialmente cos engadidos e esaxeracións das súas rivais femininas, que estarían encantadas de dar publicidade ao asunto se eu tan só lles dese pé. Pero prométolle, pola honra de cabaleiro, que xamais escapará dos meus beizos nin unha palabra nin unha sílaba que poida prexudicala sempre e cando…». «Ben, ben, non comentarei nada, —díxenlle—. Pode vostede contar co meu silencio, se iso lle ofrece algún consolo». «Prométemo?». «Si», respondín, pois xa quería desfacerme del. «Entón, adeus!», dixo el, nun ton extremadamente penoso e dorido e, cunha ollada na que o orgullo loitaba en van contra a desesperación, deu media volta e marchou, desexando, sen dúbida, chegar á súa casa para pecharse no estudo e chorar… se non lle saltan as bágoas antes de chegar. —Pero se xa rompeu vostede a súa promesa! —exclamei, verdadeiramente arrepiada ante a súa traizón. —Oh, pero só con vostede… Sei que non o vai contar. Agnes Grey 150 —Dende logo que non; pero di que llo vai a contar á súa irmá; e ela contarallo aos seus irmáns cando veñan á casa, e a Brown inmediatamente, se non llo conta vostede antes, e Brown divulgarao ou fará que se divulgue por todo o condado. —Non, claro que non o fará. Non llo contaremos sequera, a menos que prometa gardalo estritamente en segredo. —Pero como pretende que ela cumpra mellor a súa palabra que a súa ama máis instruída? —Ben, ben, logo non llo contaremos —dixo a señorita Murray, algo irritable. —Pero contarallo vostede á súa nai, por suposto —seguín eu—, e ela contarallo ao seu pai. —Pois claro que llo contarei a mamá: iso é exactamente o que tanto me comprace. Agora poderei convencela do equivocada que estaba ao temer por min. —Así que é iso, non si? Preguntábame que era o que a deleitaba tanto. —Si; iso e tamén humillar ao señor Hatfield dun xeito tan encantador; e ademais… ben, debe permitirme un pouco de vaidade feminina; non teño intención de carecer do atributo máis esencial do noso sexo; e se vise vostede a intensa vehemencia do pobre Hatfield ao facer a súa ardente declaración e a súa proposición afagadora, e a anguria da súa mente, que ningún esforzo do seu orgullo logrou ocultar, cando o rexeitei, permitiríame ter motivos para sentirme satisfeita. Agnes Grey 151 —Canto maior é a anguria del, paréceme a min, menos causa de satisfacción ten vostede. —Oh, parvadas! —berrou a nova dama, tremendo de anoxo—. Ou non pode ou non quere entenderme. Se non estivese segura da súa magnanimidade, pensaría que me ten envexa. Pero quizais comprenda a causa deste pracer, que é tanto coma calquera outro, e é que estou encantada comigo mesma pola miña prudencia, o meu autodominio, a miña insensibilidade, se prefire. Non me colleu por sorpresa, nin sequera un pouco confusa, nin torpe, nin lela; actuei e falei simplemente como debía, e fun dona de min en todo momento. E aí había un home, decididamente atractivo —Jane e Susan din que é feiticeiramente guapo, supoño que estas son dúas das damas que el cre que estarían encantadas de aceptalo—, pero, con todo, era realmente un compañeiro moi intelixente, enxeñoso e agradable… non o que se di intelixente, pero si dabondo para ser divertido; e é un home do que non habería que avergoñarse en ningures, e do que unha non cansaría axiña; e, se lle hei de confesar a verdade, a min agradábame moito, mesmo máis ultimamente que Harry Meltham; e era evidente que el me adoraba a min; e con todo, aínda que me abordou soa e sen estar preparada, tiven a sensatez, o orgullo e a forza para rexeitalo, e con tanto desdén e frialdade como o fixen: teño boas razóns para estar orgullosa! —E está orgullosa igualmente de lle dicir que lle sería indiferente aínda que tivese a riqueza de sir Hugh Meltham cando non é certo; e de prometerlle non falar a ninguén da súa desgraza, aparentemente sen ter a máis mínima intención de cumprilo? Agnes Grey 152 —Dende logo! Que outra cousa podía facer? Vostede non querería que eu… pero xa vexo, señorita Grey, que non está de bo humor. Aquí vén Matilda; irei ver que teñen que dicir ela e mamá sobre isto. Deixoume, ofendida pola miña falta de empatía e pensando, sen dúbida, que lle tiña envexa. Non era así, polo menos cría firmemente que non. Tiña pena dela; estaba asombrada, desgustada pola súa cruel vaidade; preguntábame por que se daba tanta beleza ás que tan mal a empregaban, e negábaselles a algunhas que a converterían nun beneficio para si mesmas e os demais. Pero Deus saberá, concluín. Supoño que hai homes tan vaidosos, egoístas e crueis coma ela, e se cadra estas mulleres serven para castigalos. Agnes Grey 153 CAPÍTULO XV: O PASEO —Vaia! Oxalá Hatfield non se precipitase tanto! —dixo Rosalie ao día seguinte ás catro da tarde mentres, cun prodixioso bocexo, deixaba o seu labor co fío de la e miraba apática cara á xanela. —Xa non hai ningún estímulo para saír, nin nada que esperar. Os días serán moi longos e aburridos cando non haxa festas para alegralos; e non hai ningunha esta semana nin tampouco a semana que vén, que eu saiba. —É unha mágoa que foses tan desagradable con el —observou Matilda, a quen ía dirixida esa lamentación—. Non volverá nunca; e sospeito que che gustaba despois de todo. Eu esperaba que o adoptases como pretendente teu, deixándome a min o querido Harry. —Bah! O meu pretendente terá que ser un Adonis, por suposto, Matilda, admirado por todos os que o vexan, se hei de conformarme cun só. Sinto perder a Hatfield, confésoo; pero será benvido o primeiro home, ou grupo de homes aceptables, que veña ocupar o seu lugar. Mañá é domingo… pregúntome que aspecto terá e se poderá levar a cabo o servizo. O máis probable é que finxa estar arrefriado para que llo faga todo o señor Weston. —Que va! —exclamou Matilda, algo despectiva—. Por parvo que sexa, non é tan débil coma para iso. A súa irmá ofendeuse un pouco, pero as circunstancias déronlle a razón a Matilda: o namorado decepcionado cumpriu coma de costume coas súas obrigas pastorais. De feito, Rosalie afirmou que parecía moi pálido e abatido; poida que estivese algo máis pálido, pero a diferenza, se é que a había, era apenas perceptible. En canto ao seu abatemento, eu non o oín Agnes Grey 154 rir na sancristía coma outras veces, nin oín a súa voz alta cun discurso divertido, aínda que si o oín levantar a voz para rifar ao sancristán dun xeito que sorprendeu á congregación; e nas súas idas e vindas entre o púlpito e a mesa da comuñón houbo máis de pompa solemne e menos da arrogancia irreverente, chea de confianza en si mesmo ou, mellor dito, da compracencia coa que adoitaba moverse, cun aire que parecía dicir: «Todos me adorades e venerades, seino; pero se hai algún que non, desafíoo na súa cara!». Pero o cambio máis extraordinario foi que non permitiu que os seus ollos se dirixisen nin unha vez cara ao banco da señorita Murray, e que non saíu da igrexa até despois de marcharmos. O señor Hatfield recibira un golpe moi duro, sen dúbida; pero o seu orgullo incitouno a utilizar todos os esforzos posibles para ocultar os seus efectos. Levara unha decepción en canto á súa seguridade de obter unha esposa non só bela e, para el, extremadamente atractiva, senón cuxo rango e fortuna puidesen dar brillo a encantos moi inferiores. Ademais, sen dúbida sentíase intensamente mortificado polo seu rexeitamento, e profundamente ofendido polo comportamento da señorita Murray en todo o momento. Daríalle algo de consolo saber o desilusionada que estaba ela de notalo aparentemente tan pouco afectado, e de ver que foi quen de non dirixirlle nin unha soa mirada durante os dous servizos, aínda que, segundo declarou ela, demostraba que pensaba nela todo o intre, ou que, se non, os seus ollos pousaríanse nela aínda que fose por casualidade; pero se se pousaran sobre ela, afirmaría que era por non podía resistir a súa atracción. Tamén poida que lle alegrase, até certo punto, ver o aburrida e descontenta que estivo ela aquela semana (a maior parte dela, polo menos) por mor da ausencia da súa habitual fonte de emoción, e saber con que frecuencia se laiaba de «usalo tan pronto», Agnes Grey 155 coma un neno que, tras devorar demasiado rápido a súa torta, queda chupando os dedos e laiándose da súa propia gula. Finalmente chamoume unha boa mañá para acompañala nun paseo á aldea. Ostensiblemente, ía comprar algo de la de Berlín nunha tenda bastante respectable que frecuentaban principalmente as damas dos arredores; en realidade… espero non faltar á caridade se supoño que marchou coa idea de atopar polo camiño ou ben o reitor mesmo ou ben algún outro admirador, porque mentres camiñabamos, non facía máis que preguntarse «que faría ou diría Hatfield se nolo atopasemos», etc. Cando pasamos por diante das portas do parque do señor Green preguntouse «se estaría na casa (o moi pailán)». Cando nos cruzamos coa carruaxe de lady Meltham, preguntouse «que estaría a facer o señor Harry nese estupendo día», e logo empezou a insultar o irmán maior deste por «ser tan parvo coma para casar e ir vivir a Londres». —Pero —dixen eu— cría que vostede mesma quería vivir en Londres. —Si, porque é moi aburrido vivir aquí; pero el faino aínda máis aburrido marchando e, se non estivese casado, podería quedar eu con el en lugar do odioso sir Thomas. Logo, observando as pegadas dun cabalo na estrada algo lodosa, preguntouse «se sería o cabalo dun señor», e finalmente concluíu que si, pois as marcas eran demasiado pequenas para ser «dun percherón torpe e grandeiro». Logo preguntouse «quen podía ser o xinete», e se nolo atopariamos á volta, pois estaba segura de que pasara esa mesma mañá; e finalmente, cando entramos na aldea e vimos só uns cantos humildes habitantes andando por alí, preguntouse «por que os moi parvos non Agnes Grey 156 podían quedar na casa; ela dende logo non quería ver as súas feas caras nin as súas roupas sucias e ordinarias… Non viñera a Horton para iso!». No medio de todo isto, confeso, eu tamén me preguntaba, para os meus adentros, se nos atopariamos ou albiscariamos alguén máis; e cando pasamos por diante do seu aloxamento, mesmo cheguei a preguntarme se non estaría xunta a xanela. Ao entrar na tenda, a señorita Murray pediume que quedase na porta mentres despachaba os seus asuntos, para dicirlle se pasaba alguén. Pero por desgraza non se vía ninguén máis ca os aldeáns, con excepción de Jane e Susan Green que baixaban pola rúa, aparentemente de regreso dun paseo. —Esas parvas! —murmurou ela, ao saír despois de concluír o seu negocio—. Por que non traen consigo o idiota do seu irmán? Mesmo el sería mellor ca nada! Saudounas, con todo, cun alegre sorriso e manifestando o seu pracer polo feliz encontro igual ca elas. Colocáronse a cadanseu lado dela, e as tres camiñaron charlando e rindo como fan as mozas cando se reúnen, se conxenian minimamente. Pero eu, sentindo que sobraba, deixeinas co seu alborozo e quedei atrás, como adoitaba facer en tales ocasións: non era do meu agrado camiñar xunta a señorita Jane ou a señorita Susan coma unha xordomuda, sen falar nin que me falasen. Pero esta vez non estiven moito tempo soa. Ao principio resultoume moi estraño que xusto cando pensaba no señor Weston, aparecese el e me abordara; pero despois, ao reflexionar un pouco, pensei que non tiña nada de estraño, a non ser polo feito de que falase comigo, pois, nunha mañá así e tan preto da súa casa, era bastante natural que el se atopase alí; e en canto a que eu pensase nel, levábao facendo, con poucas Agnes Grey 157 interrupcións, dende que nos atoparamos no camiño, así que non tiña nada de extraordinario. —Está vostede soa outra vez, señorita Grey —dixo. —Si. —Que clase de persoas son esas damas, as señoritas Green? —A verdade é que non o sei. —Que raro, vivindo vostede tan preto delas e véndoas tan a miúdo. —Ben, supoño que son unhas raparigas espelidas e de bo corazón; pero imaxino que vostede debe coñecelas mellor ca min, pois eu xamais falei con ningunha das dúas. —De verdade? Non me teñen pinta de seren especialmente reservadas. —É moi probable que non o sexan con persoas da súa mesma clase; pero consideran que se moven nunha esfera bastante diferente da miña. Non respondeu a isto, pero, tras unha breve pausa, dixo: —Supoño que son estas cousas, señorita Grey, as que a fan pensar que non podería vivir sen o seu fogar. —Non exactamente. O caso é que son moi sociable para poder vivir feliz sen ningún amigo, e debido a que os únicos amigos que teño ou é probable que teña están na casa, se a casa, ou mellor dito, se eles non estivesen, non digo que non podería vivir, pero preferiría non vivir nun mundo tan inhóspito. Agnes Grey 158 —Pero por que di os únicos amigos que é probable que teña? É vostede tan pouco sociable que non pode facer amigos? —Non, pero nunca fixen ningún até agora; e na miña posición actual, non hai posibilidade de que os faga, nin sequera de trabar unha simple relación. Poida que a culpa sexa miña en parte, pero espero que non de todo. —A culpa é en parte da sociedade e en parte, creo eu, dos seus veciños inmediatos, e en parte, tamén, súa; pois moitas señoras, na súa posición, faríanse notar e valorar. Pero as súas alumnas deberían ser compañeiras súas até certo punto; non han ser moitos anos máis novas ca vostede. —Oh, si, ás veces son boas compañeiras, pero non podo chamalas amigas, nin a elas se lles ocorrería darme tal nome… teñen outras compañeiras que se axustan máis aos seus gustos. —Quizais sexa vostede demasiado culta para elas. Como se entretén cando está soa? Le vostede moito? —Ler é a miña ocupación preferida cando teño tempo para facelo e libros que ler. De falar dos libros en xeral pasou a falar de diferentes libros en particular, e seguiu con rápidas transicións dun asunto a outro, pasando por diversos temas, tanto de gusto coma de opinión; pasamos media hora debatendo bastante, pero sen que el contribuíse con moitos comentarios, pois era evidente que lle interesaba menos comunicar os seus propios pensamentos e preferencias ca descubrir os meus. Non tiña nin o tacto nin a arte para realizar ese propósito de indagar habilmente sobre os meus sentimentos ou ideas por medio da declaración real ou aparente dos seus, Agnes Grey 159 ou levando a conversa por gradacións imperceptibles aos temas que quería tocar. Pero unha rudeza tan xentil e unha franqueza tan firme non podían ofenderme. «E por que se interesa polas miñas capacidades morais e intelectuais? Que lle importa a el o que eu opine ou sinta?», pregunteime. E o corazón latexou en resposta a esta pregunta. Pero Jane e Susan Green chegaron axiña á súa casa. Mentres estiveron de pé charlando ás portas do parque, tentando convencer á señorita Murray para que pasase, eu desexaba que marchase o señor Weston, para que ela non o vise comigo ao virarse; pero, por desgraza, os seus quefaceres, que consistían en facer unha visita máis ao pobre Mark Wood, facíanlle seguir o mesmo camiño ca nós até case o final do noso paseo. Con todo, cando viu que Rosalie se despediu das súas amigas e que eu estaba a piques de alcanzala, deixoume para seguir adiante a paso máis rápido; pero, ao erguer educadamente o chapeu para saudala, para a miña sorpresa, no canto de devolverlle o saúdo cunha inclinación ríxida e pouco afable, ela dedicoulle un dos seus máis doces sorrisos e, camiñando ao seu carón, comezou a falar con el con toda a xovialidade e amabilidade imaxinables, e así proseguimos os tres xuntos. Tras unha breve pausa na conversa, o señor Weston fixo un comentario que me dirixiu a min particularmente, como referencia a algo do que falaramos antes; pero, antes de que eu puidese responder, a señorita Murray contestou á súa observación e estendeuse máis no tema; el respondeu; e dende ese momento até o final da entrevista, acaparouno para ela. Poida que se debese en parte á miña propia estupidez, á miña falta de tacto e seguridade, pero sentinme ofendida; tremía de Agnes Grey 160 aprehensión, e escoitaba con envexa o fácil e rápido fluxo das súas palabras, e vin con ansiedade o brillante sorriso co que ela miraba a cara del de cando en vez, pois camiñaba un pouco diante co propósito (supuxen) de que a vise ademais de oíla. Aínda que a súa conversa era lixeira e trivial, tamén era divertida, e nunca quedaba sen nada que dicir ou sen as palabras axeitadas para expresarse. Non había nada de coqueteo ou impertinencia nas súas maneiras, coma cando paseaba co señor Hatfield; só había unha especie de vivacidade doce e travesa que eu pensaba que debía de agradar especialmente a un home da disposición e carácter do señor Weston. Cando este marchou, ela empezou a rir e murmurou para si: —Sabía que o conseguiría —Conseguir que? —pregunteille. —Facerme con ese home. —Pero a que se refire con iso? —Refírome a que marchará á casa e soñará comigo. Dispareille no corazón! —Como o sabe? —Por moitas probas infalibles: sobre todo a ollada que me botou ao marchar —Non foi unha ollada atrevida (exonéroo diso), foi unha ollada de adoración tenra e respectuosa—. Ha, ha! Non é tan parvo como cría. Non respondín, pois tiña o corazón na garganta, ou algo semellante, e non tiña confianza para falar. «Que Deus non o permita! », berrei para os meus adentros, «polo ben del, non polo meu». Agnes Grey 161 A señorita Murray fixo varias observacións triviais mentres entrabamos no parque, ás que (malia a miña reticencia a que aflorase algún indicio dos meus sentimentos) só puiden responder con monosílabos. Se pretendía atormentarme ou simplemente divertirse, non sabería dicilo… e importábame pouco; pero pensei no pobre co seu único cordeiro, e no rico cos seus mil rabaños, e temía o que lle puidese facer ao señor Weston, independentemente das miñas propias esperanzas estragadas. Estiven moi contenta de alcanzar a casa e atoparme a soas de novo no meu cuarto. O meu primeiro impulso foi deixarme caer na cadeira que estaba xunta a cama e, apoiando a cabeza na almofada, buscar alivio cunha apaixonada explosión de pranto: sentín un desexo irrefreable de sucumbir a tal debilidade, pero non podía ser. Debía conterme e reprimir os meus sentimentos de momento: soou a campá, a odiosa campá avisando da cea na aula, e debía baixar co rostro sereno e rir e dicir parvadas, si, e comer tamén, se podía, coma se todo estivese ben e acabase de regresar dun paseo agradable. Agnes Grey 162 CAPÍTULO XVI: A SUBSTITUCIÓN O domingo seguinte foi un dos días máis sombríos de abril, un día de nubes densas e escuras e de fortes chuvascos. Ningún dos Murray estaba en disposición de ir á igrexa pola tarde, excepto Rosalie: ela insistía en ir coma de costume; así que pediu que lle preparasen a carruaxe e eu fun con ela, sen ningunha obxección, por suposto, pois na igrexa podía mirar sen medo de desprezo ou censura unha forma e un rostro máis agradables para min ca a máis fermosa das creacións de Deus; podía escoitar sen estorbos unha voz máis encantadora para os meus oídos ca a música máis doce; podía establecer comunicación coa alma que me interesaba tan profundamente, e absorber os seus pensamentos máis puros e as súas aspiracións máis sacras sen nada que estragase tal felicidade excepto os secretos reproches da miña conciencia, que me murmuraba demasiado a miúdo que me enganaba a min mesma e me burlaba de Deus ao poñer o corazón máis ao servizo da creación ca o servizo do creador. Ás veces estes pensamentos inquietábanme moito, pero ás veces conseguía acalalos pensando: Non é o home, senón a súa bondade, o que amo. «Todo o que sexa verdadeiro, todo o que sexa serio, todo o que sexa xusto, todo o que sexa enxebre, todo o que sexa estimable, todo o que sexa honroso, calquera virtude ou mérito que haxa, iso é o que debedes estimar». Facemos ben adorando a Deus nas súas obras; e non coñezo ningunha delas onde brillen tantos dos seus atributos ou tanto do seu propio espírito coma neste fiel servo seu, a quen coñecer e non apreciar sería unha insensibilidade obtusa pola miña banda, xa que teño tan poucas cousas que nas que ocupar o corazón. Agnes Grey 163 Case inmediatamente despois da conclusión do servizo, a señorita Murray abandonou a igrexa. Tivemos que quedar de pé no soportal, porque chovía e a carruaxe non chegara aínda. Sorprendeume que saíse tan precipitadamente, porque non estaba nin o mozo Meltham nin o cabaleiro Green, pero axiña me decatei de que o facía co fin de conseguir unha entrevista co señor Weston cando saíse, algo que aconteceu en breve. Despois de saudarnos a ambas as dúas, seguiría o seu camiño, pero ela detívoo, primeiro con comentarios sobre o tempo desapracible e despois preguntándolle se tería a bondade de acudir ao día seguinte a ver a neta da anciá que coidaba da casiña do porteiro, pois a nena estaba con febre e quería velo. Prometeu facelo. —E a que hora é probable que vaia vostede, señor Weston? Á anciá gustaríalle saber cando esperalo… Xa sabe vostede que esta xente dálle máis importancia a ter as súas casiñas ordenadas cando os visitan as persoas de ben do que adoitamos imaxinar. Velaquí un marabilloso exemplo de consideración da irreflexiva señorita Murray. O señor Weston dixo unha hora da mañá á que tentaría ir alí. Para entón, xa estaba lista a carruaxe e esperaba o lacaio, con paraugas aberto, para escoltar á señorita Murray a través do patio da igrexa. Eu estaba a piques de seguilos, pero o señor Weston tamén tiña un paraugas e ofreceume o favor da súa protección, pois chovía fortemente. —Non, grazas, non me molesta a choiva —dixen. Sempre me abandonaba o sentido común cando me tomaban por sorpresa. —Pero non lle gustará, supoño. En calquera caso, un paraugas non lle fará ningún dano —respondeu, cun sorriso que demostraba que non estaba ofendido, como o estivese un home de peor carácter ou menos Agnes Grey 164 perspicacia por semellante negativa a aceptar a súa axuda. Non podía negar a veracidade da súa afirmación, polo que fun con el até a carruaxe; mesmo me ofreceu a man ao subir, unha cortesía innecesaria, pero tamén a aceptei por temor a ofendelo. Dirixiume unha ollada, un breve sorriso ao separármonos… Foi só un momento, pero vin nel, ou pareceume ver, un significado que prendeu no meu corazón unha chama máis viva de esperanza da que existira antes. —Enviaría ao lacaio a por vostede, señorita Grey, se agardase un momento. Non facía falta que aceptase o paraugas do señor Weston — observou Rosalie, cunha nube moi pouco amigable no seu bonito rostro. —Viría sen paraugas, pero o señor Weston ofreceume o seu e non podía rexeitar máis o seu ofrecemento do que fixen sen ofendelo — respondín eu cun apracible sorriso, pois a miña felicidade interior convertía en divertido algo que noutra ocasión me feriría. A carruaxe xa estaba en marcha. A señorita Murray inclinouse cara adiante e mirou polo portelo ao adiantar ao señor Weston. El ía camiñando pola estrada en dirección á súa casa, e non virou a cabeza. —Idiota! —exclamou, apoiándose violentamente no asento—. Non sabe o que perdeu por non mirar cara a aquí! —Que perdeu? —Unha reverencia miña, que o elevaría ao sétimo ceo. Non contestei. Vin que estaba de mal humor, cousa que me proporcionou un pracer secreto, non polo feito de que ela estivese molesta, senón porque cría que tiña motivos para estalo. Fíxome pensar Agnes Grey 165 que as miñas esperanzas non eran de todo froito dos meus desexos e a miña imaxinación. —Penso quedar co señor Weston en lugar do señor Hatfield —dixo a miña compañeira tras unha breve pausa, recuperando un pouco o seu bo humor habitual—. O baile de Ashby Hall celébrase o martes, sabe? Mamá cre que é moi probable que sir Thomas me propoña matrimonio entón… Estas cousas fanse a miúdo na intimidade do salón de baile, cando é máis fácil seducir os cabaleiros e as damas están máis sedutoras. Pero se hei de casar tan pronto, debo aproveitar ao máximo o momento presente: estou decidida a que Hatfield non sexa o único home que poña o seu corazón aos meus pés, pregándome en balde que acepte tan desprezable agasallo. —Se quere que o señor Weston sexa unha das súas vítimas —dixen eu, con finxida indiferenza—, terá vostede que facer tales propostas das que lle será difícil retractarse cando el lle pida que cumpra coas expectativas que creou. —Non creo que chegue a pedirme que case con el, nin o desexo… Sería demasiado presuntuoso pola súa banda! Pero pretendo que sinta o meu poder... De feito xa o sentiu, pero debe recoñecelo tamén; e as esperanzas visionarias que poida albergar debe gardalas para si, e a min só divertirme co resultado das mesmas… durante unha tempada. «Oxalá algún espírito amable lle murmurase esas palabras no oído!», exclamei para os meus adentros. Estaba demasiado indignada para arriscarme a responder á súa observación en voz alta; e non se dixo máis nada sobre o señor Weston aquel día, pola miña parte ou que eu oíse. Pero á mañá seguinte, pouco despois do almorzo, a señorita Murray Agnes Grey 166 entrou na aula, onde se atopaba comigo a súa irmá, ocupada nos seus estudos… ou, mellor dito, as súas leccións, pois non estudaba… e dixo: —Matilda, quero que deas un paseo comigo ao redor das once. —Oh, non podo, Rosalie! Teño que dar instrucións sobre a nova brida e suadoiro, e falar co cazador de ratas sobre os seus cans… Debe acompañarte a señorita Grey. —Non, quero que veñas ti —dixo Rosalie, e levando á súa irmá xunta a xanela, murmuroulle ao oído unha explicación, tras o cal consentiu en ir con ela. Eu lembraba que as once era a hora á que o señor Weston pensaba ir á casiña do porteiro; e, ao lembralo, decateime de toda a maquinación. En consecuencia, na cea brindóuseme unha longa explicación de como as alcanzara o señor Weston mentres camiñaban pola estrada; e de como deran un longo paseo e mantiveran unha longa conversa con el, e parecíalles un compañeiro agradable; e de como el debía estar, e evidentemente estaba, encantado con elas e coa súa asombrosa condescendencia, etc. Agnes Grey 167 CAPÍTULO XVII: CONFESIÓNS Xa que estou de confesións, debo recoñecer que, nesa época, poñía máis atención no xeito de vestir ca nunca antes. Isto non quere dicir gran cousa, pois até entón fora un pouco abandonada nese sentido… pero agora non era raro que pasase até dous minutos mirándome no espello, aínda que nunca sacaba ningún consolo de semellante análise. Non descubría ningunha beleza naquelas faccións marcadas, as pálidas fazulas ocas, o cabelo castaño corrente; poida que houbese intelecto na fronte, poida que houbese expresión nos ollos gris escuros, e iso que? Unha estreita fronte grega e uns grandes ollos negros sen sentimento serían considerados moi preferibles. É estúpido desexar a beleza. As persoas sensatas nunca a desexan para si nin lle dan importancia nos demais. Se a mente está ben cultivada e o corazón ben disposto, a ninguén lle importa o exterior. Iso dicían os profesores da nosa infancia, e iso dicimos nós aos nenos de hoxe. Todo moi sensato e correcto, sen dúbida, pero a experiencia apoia tales afirmacións? Por natureza inclinámonos a amar o que nos proporciona pracer, e que hai máis belo que un rostro fermoso, polo menos cando non sabemos nada malo de quen o posúe? Unha nena ama o seu paxariño… Por que? Porque vive e sente, porque é indefenso e inocente? Un sapo tamén vive e sente, e é igualmente indefenso e inocente, pero aínda que non feriría un sapo, non pode querelo coma a un paxariño, coa súa grácil figura, suaves plumas e brillantes e vivos ollos. Se unha muller é bela e amable, é eloxiada por ambas as calidades, pero sobre todo por aquela, pola maior parte dos humanos. Se, pola contra, é desagradable de aparencia e carácter, adóitase vituperar a súa fealdade coma o seu peor crime, pois é Agnes Grey 168 o que máis ofende aos simples observadores. Por outra banda, se é fea e boa, sempre que sexa unha persoa de maneiras reservadas e vida solitaria, ninguén se decata xamais da súa bondade, con excepción dos máis achegados. Os demais, pola contra, están dispostos a formar opinións desfavorables da súa mente e disposición, aínda que sexa só para se escusaren polo seu desagrado instintivo cara a unha persoa tan pouco favorecida pola natureza; ao contrario que acontece con aquela cuxa forma de anxo oculta un corazón vicioso, ou que agocha cun encanto falso e enganoso uns defectos e fraquezas que non serían tolerados noutra. Os que posúen beleza, que estean agradecidos por ela e que a usen ben, coma calquera outro don; os que non, que se consolen e arranxen o mellor que poidan sen ela; dende logo, aínda que se adoita sobreestimar, é un don de Deus e non debe desprezarse. Moitos sentirán iso que sentiron de que podían de amar, e cuxos corazóns lles din que son dignos de seren amados de novo, aínda que estean excluídos pola falta desta ou dalgunha outra aparente insignificancia de dar e recibir a felicidade que case parecen feitos para sentir e impartir. Tamén podería o humilde vagalume desprezar o poder de despedir luz, sen o cal o tabán errante podería pasar xunta el mil veces sen velo; este podería oír o seu amado zunido ao seu ao redor, buscándoo en balde, mentres que el quere que o atope pero carece do poder de dar a coñecer a súa presenza, sen voz para chamalo, sen ás para seguir o seu voo… o tabán ten que buscar outra parella; o vagalume ten que vivir e morrer só. Estas eran algunhas das miñas reflexións nese período. Podería escribir moito máis, podería profundar aínda e revelar outros pensamentos, propoñer preguntas que lle custaría ao lector responder e deducir Agnes Grey 169 argumentos que poderían suscitar os seus prexuízos ou quizais provocar a súa burla, porque non as podería comprender; pero abstéñome. Volvamos, entón, coa señorita Murray. Acompañou a súa nai ao baile o martes, esplendidamente ataviada, por suposto, e satisfeita das súas perspectivas e os seus encantos. Como Ashby Park estaba a case dez millas de Horton Lodge, tiveron que emprender o camiño bastante pronto, e eu pensaba pasar a tarde con Nancy Brown, a quen non vía dende había moito tempo; pero a miña amable alumna coidouse de que non a pasase nin alí nin en ningún outro sitio fóra dos límites da aula dándome unha peza de música para que lla copiase, o que me mantivo moi ocupada até a hora de me deitar. Ao redor das once da mañá seguinte, en canto saíu ela do seu cuarto, veu contarme as súas noticias. Sir Thomas efectivamente propuxéralle matrimonio no baile, evento que reflectía o moito crédito da sagacidade da súa nai, se non a súa habilidade para as maquinacións. Eu inclínome a crer que primeiro fixo os seus plans e logo predixo o seu éxito. A oferta fora aceptada, por suposto, e o noivo electo ía vir ese día para arranxar os asuntos co señor Murray. Rosalie estaba contenta da idea de se converter en dona de Ashby Park; estaba entusiasmada coa perspectiva da cerimonia nupcial e o esplendor e a pompa correspondentes, a lúa de mel no estranxeiro e as subseguintes diversións que esperaba gozar en Londres e noutros lugares; parecía estar bastante contenta tamén, de momento, co propio sir Thomas, porque vírao ultimamente, bailara con el e recibira os seus afagos; pero, así e todo, semellaba aborrecer a idea de unirse a el tan pronto: desexaba que a cerimonia se atrasase uns meses, polo menos, e eu tamén o desexaba. Parecía unha cousa horrible precipitar o casamento pouco propicio, e non Agnes Grey 170 darlle á pobre criatura tempo para pensar e razoar sobre o paso irrevogable que estaba a piques de dar. Eu non pretendía sentir «o coidado vixiante e ansioso dunha nai», pero estaba asombrada ante a crueldade da señora Murray ou a súa falta de interese no verdadeiro ben da súa filla; e, coas miñas advertencias e exhortacións desatendidas, tentaba en balde remediar o mal. A señorita Murray só se ría do que eu dicía; e axiña me decatei de que a súa reticencia a unha unión inmediata debíase principalmente a un desexo de levar a cabo todas as execucións que puidese entre todos os novos cabaleiros que coñecía antes de verse incapacitada de facer máis malicias deste tipo. Foi por ese motivo polo que, antes de confiarme o segredo do seu compromiso, fixérame prometer que non diría nin unha palabra a ninguén. E cando vin isto, e cando a contemplei mergullarse con máis temeridade ca nunca nas profundidades dos seus desapiadados coqueteos, xa non sentín pena por dela. «Pase o que pase, —pensei—, meréceo. Sir Thomas pode que non sexa demasiado malo para ela, e canto antes se lle impida a ela enganar e ferir aos demais, mellor». A voda fixouse para o primeiro de xuño. Entre esa data e o baile crítico mediaban pouco máis de seis semanas; pero, coa consumada habilidade e os resoltos esforzos de Rosalie, púidose facer moito, tendo en conta especialmente que sir Thomas pasou a maior parte dese tempo en Londres, onde se dirixiu, dicíase, para arranxar os seus asuntos co seu avogado e facer outros preparativos para as inminentes nupcias. Tentou suplir a falta da súa presenza cun constante bombardeo de cartas de amor, pero estas non atraeron a atención dos veciños nin lles abriron os ollos tal como o farían as visitas persoais; e o espírito de reserva altivo e agre de lady Ashby impedíalle divulgar a noticia, mentres que a súa Agnes Grey 171 mediocre saúde impedíalle ir visitar á súa futura nora; de modo que, en xeral, este asunto mantívose moito máis en segredo do que adoita ser o caso. Ás veces Rosalie ensinábame as epístolas do seu amado para convencerme de que sería un marido amable e devoto. Ensinábame as cartas doutro individuo tamén, do desgraciado señor Green, que non tiña o valor ou, como ela o expresaba, «a coraxe» de defender a súa causa en persoa, pero que non se contentaba cunha negativa; tiña que escribir unha e outra vez. Non o faría se puidese ver os acenos que facía a súa bela idolatrada ante as conmovedoras apelacións aos seus sentimentos ou oír as súas despectivas gargalladas e os deshonrosos epítetos que lle dedicaba pola súa perseveranza. —Por que non lle di vostede, dunha vez, que está prometida? — pregunteille. —Oh, non quero que o saiba —respondeu—. Se o soubese el, saberíano tamén as súas irmás e todo o mundo, e iso supoñería a fin do meu… ehem… E ademais, se llo dixese, crería que o meu compromiso era o único obstáculo e que o elixiría a el se estivese libre, cousa que non soportaría que ningún home crese, e el menos ca ningún outro. Ademais, non me importan as súas cartas —engadiu con desprezo—; pode escribir todo o que queira e poñer toda a cara de cordeiro degolado que queira cando me atope con el; a min só me serve de diversión. Mentres tanto, o mozo Meltham visitaba ou pasaba por diante da casa con bastante frecuencia; e a xulgar polas abominacións e reproches de Matilda, a súa irmá facíalle máis caso do que requiría a cortesía, noutras palabras, levaba a cabo un coqueteo tan animado como permitía a Agnes Grey 172 presenza dos seus pais. Fixo algúns intentos de atraer ao señor Hatfield aos seus pés de novo, pero, como non funcionaban, pagáballe a súa orgullosa indiferenza cun desprezo aínda máis altivo, e falaba del con tanto desprezo e aburrimento como falaba antes do seu axudante. Pero no medio de todo isto, nin por un momento perdeu de vista ao señor Weston. Aproveitaba cada oportunidade de atoparse con el, probaba todas as súas artes para fascinalo e perseguíao con tanta perseveranza coma se realmente o amase a el e a ningún outro, e coma se a felicidade da súa vida dependese de conseguir que correspondese ao seu afecto. Esta conduta ía máis aló da miña comprensión. Se a vise retratada nunha novela, pareceríame antinatural; se oíse aos demais describila, pareceríame un erro ou unha esaxeración; pero cando a vin cos meus propios ollos, e ademais a sufrín, só puiden concluír que un exceso de vaidade, coma a borracheira, endurece o corazón, escraviza as facultades e perverte os sentimentos, e que os cans non son as únicas criaturas que, aínda que estean fartas de comer, seguen vixiando o que xa non poden devorar e escatiman a un irmán esfameado o ínfimo bocado. Empezou a ser extremadamente benéfica cos pobres campesiños. A súa presenza entre eles fíxose máis extensa, as súas visitas ás súas humildes vivendas fixéronse máis frecuentes e arbitrarias ca nunca. Por iso gañou a reputación de ser unha dama condescendente e moi caritativa; e era seguro que os seus eloxios chegarían a oídos do señor Weston, con quen deste xeito tiña a oportunidade de atoparse a diario nunha ou outra das súas casas ou no camiño cara a elas; e do mesmo xeito a miúdo decatábase, polas súas charlas, de onde podería estar a unha hora determinada, ou ben para bautizar un neno ou para visitar os anciáns, os enfermos, os abatidos ou os moribundos; e de acordo con iso arranxaba Agnes Grey 173 os seus plans con gran habilidade. Ás veces nestas excursións ía coa súa irmá, a quen, con algunha artimaña, convencera ou subornara para que lle seguise as intrigas, ás veces soa, e xa nunca comigo; deste xeito privábanme do pracer de ver o señor Weston ou de oír a súa voz, mesmo en conversa con outra persoa, que sería un gran pracer por angustioso ou doloroso que resultase. Nin sequera o vía na igrexa, pois a señorita Murray, con algún pretexto trivial, decidiu ocupar ese recuncho do banco familiar que fora meu dende a miña chegada; e, a non ser que tivese a desvergoña de colocarme entre a señora e o señor Murray, debía sentar de costas ao púlpito, que era, en consecuencia, o que facía. Agora tampouco ía camiñando á casa coas miñas alumnas: dixeron que a súa nai dicía que non se vía ben que fosen andando tres persoas da familia e só dúas montadas na carruaxe; e como elas preferían ir a pé co bo tempo, debía sentirme honrada de ir cos maiores. —E ademais —dicían—, non anda vostede tan rápido coma nós; sabe que sempre se atrasa. Sabía que eran escusas falsas, pero non poñía reparos e nunca contradicía tales afirmacións, sabendo dabondo os motivos que as ditaban. E polas tardes, durante aquelas seis memorables semanas, nin sequera ía á igrexa. Se estaba arrefriada ou lixeiramente indisposta, elas aproveitábano para obrigarme a quedar na casa; e a miúdo dicíanme que non ían volver aquel día e logo finxían cambiar de idea e marchaban sen dicirmo, organizando de tal modo a súa partida que nunca me decataba do seu cambio de plans até que era demasiado tarde. Ao regresar á casa nunha de tales ocasións, divertíronme cun animado relato dunha conversa que mantiveran co señor Weston polo camiño. Agnes Grey 174 —E preguntou se estaba vostede enferma, señorita Grey —dixo Matilda—, e dixémoslle que estaba perfectamente pero que non quería ir á igrexa, así que crerá que se volveu malvada. Calquera encontro fortuíto entre semana tamén se impedía coidadosamente. Se ía ver a pobre Nancy Brown ou calquera outra persoa, a señorita Murray encargábase de me dar ocupacións suficientes para encher as miñas horas de lecer. Sempre había algún debuxo que terminar, algunha música que copiar ou algún traballo que facer, o suficiente para impedir que me dese o gusto de algo máis ca un curto paseo polo parque, aínda que estivesen ocupadas ela e a súa irmá. Unha mañá, tras buscar e abordar o señor Weston, volveron xubilosas para me contar a entrevista. —Preguntou por vostede outra vez —dixo Matilda, malia a indicación silenciosa pero imperiosa da súa irmá para que pechase a boca—. Preguntábase por que nunca viña vostede connosco, e pensaba que debía de estar delicada de saúde polo pouco que saía. —Non dixo iso, Matilda… Que parvadas dis! —Oh, Rosalie, que mentira! Xa sabes que si, e ti dixeches… Non fagas iso, Rosalie, para! Non permito que me belisques dese xeito! E, señorita Grey, Rosalie díxolle que estaba vostede perfectamente, pero que sempre estaba tan enfrascada nos seus libros que non atopaba pracer en ningunha outra cousa. «Que idea terá de min!», pensei. —E —quixen saber—, Nancy pregunta por min algunha vez? Agnes Grey 175 —Si, e dicímoslle que é vostede tan afeccionada a ler e debuxar que non fai outra cousa. —Pero ese non é o caso. Se lle dixesen que estaba tan ocupada que non me era posible ir vela, estaría máis cerca da verdade. —Eu creo que non —respondeu a señorita Rosalie, acalorándose de súpeto—. Estou segura de que ten vostede moito tempo libre agora, con tan poucas clases que dar. Era inútil empezar a discutir cunhas criaturas tan consentidas e pouco racionais, polo que calei. Xa estaba afeita gardar silencio cando se dicían cousas que me resultaban desagradables ao oído; e agora tamén estaba afeita a poñer un aspecto placidamente riseiro cando sentía o corazón amargo. Só os que experimentaron algo parecido poderán imaxinar os meus sentimentos mentres estaba alí sentada con aparencia de riseira indiferenza escoitando as relacións daqueles encontros e entrevistas co señor Weston que parecían deleitarse tanto en describirme e oíndoas atribuírlle cousas que, polo carácter do home, sabía que eran esaxeracións e perversións da verdade, se non enteiramente falsas, cousas que o desacreditaban a el e as favorecían a elas, especialmente á señorita Murray, sobre as que eu ardía en desexos de contradicir ou, polo menos, mostrar as miñas dúbidas, pero non me atrevía por se, ao expresar a miña incredulidade, revelaba tamén o meu interese. Oín outras cousas que sentía ou temía que fosen realmente verdade, pero debía ocultar a miña ansiedade respecto a el e a miña indignación contra elas baixo un aspecto despreocupado; outras eran simples insinuacións de algo dito ou feito do que ansiaba saber máis, pero non me atrevía a preguntar. Así pasou o tempo fatigoso. Nin sequera Agnes Grey 176 podía consolarme pensando: «Pronto estará casada e entón poida que haxa esperanzas». Pouco despois da súa voda, virían as vacacións, e o máis probable era que, cando eu regresase das vacacións, o señor Weston xa se fora, pois dicían que el e o reitor non se entendían (culpa do reitor, por suposto) e que el estaba a piques de marchar para outro lugar. Non, á parte da miña esperanza en Deus, o meu único consolo era pensar que, aínda que el non o soubese, eu era máis merecedora do seu amor ca Rosalie Murray, por encantadora e atractiva que esta fose, porque eu sabía apreciar a excelencia del, cousa que ela non podía; eu dedicaría a miña vida para darlle felicidade; ela destruiría a súa felicidade por unha gratificación momentánea da súa propia vaidade. «Oxalá el notase a diferenza! —exclamaba eu con sinceridade—. Pero non, non quixera que me vise o corazón… pero se se dese conta da súa insinceridade, da súa frivolidade desprezable e cruel, el estaría a salvo e eu sería… case feliz, aínda que non o volvese ver». Temo que o lector xa estea bastante canso da insensatez e debilidade que lle mostrei tan abertamente. Non as revelei a ninguén entón, e non o faría aínda que miña propia irmá ou miña nai estivesen na casa comigo. Eu disimulaba de xeito absoluto e resolto, polo menos neste caso concreto… As miñas oracións, as miñas bágoas, os meus desexos, temores e queixumes eran presenciados por min mesma e o ceo unicamente. Cando nos atormentan penas ou angustias, ou durante moito tempo nos oprimen sentimentos poderosos que habemos de gardar en segredo, polos que non podemos obter nin buscar compaixón de ningún ser vivente, e que con todo non podemos, ou non queremos, destruílas de Agnes Grey 177 todo, adoitamos buscar alivio de xeito natural na poesía e a miúdo atopámolo tamén ou ben nas efusións dos demais que parecen harmonizar co noso caso actual ou nos nosos propios intentos de expresar eses pensamentos e sentimentos nun estilo menos musical quizais, pero máis apropiado, e por tanto máis penetrante e empático e, de momento, máis reconfortante ou máis poderoso para estimular e desafogar o corazón oprimido e desbordado. Antes desta época, en Wellwood House e aquí, cando padecía a melancolía da nostalxia, buscara alivio dúas ou tres veces nesta fonte secreta de consolo; e agora acudín a ela tamén, con máis avidez ca nunca, pois parecía necesitala máis. Aínda conservo aquelas reliquias de sufrimentos e experiencias pasados coma eixos de testemuño establecidos ao viaxar polo val da vida, para marcar acontecementos particulares. As pisadas xa están borradas; poida que cambiase a face do campo, pero o eixo está alí aínda para lembrarme como eran as cousas cando se creou. Por se o lector ten curiosidade por ver algunha destas efusións, dedicareille un espécime curto: por fríos e lánguidos que parezan os versos, debían a súa existencia ao que era case unha paixón de amargura. Oh, roubáronme as esperanzas que o meu espírito tanto albergaba; non me deixan oír a voz que a miña alma con deleite escoitaba. Non me deixan ver o rostro que tanto me deleita ver; Agnes Grey 178 arrebatáronme os teus sorrisos e tamén todo o teu querer. Pois que collan canto poidan; aínda hai un tesouro meu: un corazón que ama pensar en ti e que coñece o valor do teu. Si, polo menos non podían privarme diso: podía pensar nel día e noite, podía sentir que era digno de que pensase nel. Ninguén o coñecía coma min, ninguén sabía aprecialo coma min, ninguén podía amalo coma min, se eu puidera... pero iso era o malo. Que dereito tiña eu a pensar en alguén que nunca pensaba en min? Non era insensato? Non estaba mal? Con todo, se atopaba tanto pracer pensando nel e se gardaba os pensamentos para min e non molestaba a ninguén con eles, preguntábame que había de malo niso. E tales razoamentos impedíanme facer o esforzo suficiente para librarme dos grillóns. Pero se eses pensamentos me proporcionaban deleite, era un pracer doloroso e turbulento, demasiado preto da anguria, e que me facía máis dano do que era consciente. Era unha indulxencia que unha persoa con máis sabedoría ou máis experiencia sen dúbida se negaría a si mesma. E non obstante… que triste privar aos ollos da contemplación daquel obxecto brillante e obrigalos a pousarse na paisaxe monótona, gris e abatida que me rodeaba, o camiño sombrío, desesperanzado e solitario que se estendía ante min! Estaba mal ser tan lúgubre, estar tan abatida; Agnes Grey 179 debería facerme amiga de Deus e facer da súa vontade o pracer e a misión da miña vida; pero a fe era débil e a paixón moi forte. Neste tempo de infortunio tiña outros dous motivos de aflición. O primeiro pode parecer unha nimiedade, pero custoume moitas bágoas: Snap, o meu compañeiro mudo e feo pero de ollos brillantes e corazón bondadoso, a única cousa que me quería, foime arrebatado e entregado á tenra piedade do cazador de ratas da aldea, un home ben coñecido polo seu brutal trato cara aos seus escravos caninos. O outro era bastante grave: as cartas da miña casa facíanme sospeitar que a saúde de meu pai empeorara. Non expresaban temores de malos presaxios, pero eu volvíame apoucada e desanimada e non podía evitar temer que nos esperaba algunha terrible calamidade. Parecíame ver concentrárense nubes negras ao redor dos meus outeiros nativos e oír o irado murmurio dunha treboada a piques de estalar e asolar o noso fogar. Agnes Grey 180 CAPÍTULO XVIII: ALEGRÍA E DÓ O primeiro de xuño chegou por fin e Rosalie Murray converteuse en lady Ashby. Estaba guapísima co seu vestido de noiva. Ao volver á casa despois da cerimonia, entrou correndo á aula, ruborizada de emoción, e rindo, metade de alegría, metade de atolada desesperación, pareceume a min. —Señorita Grey, xa son lady Ashby! —exclamou—. Xa está feito! O meu destino está decidido, xa non hai volta atrás! Vin para que me felicite e dicirlle adeus; logo marcho… a París, Roma, Nápoles, Suíza, Londres… Ai, Deus! Cantas cousas vou ver e oír antes de regresar aquí! Pero non me esqueza; eu non a esquecerei a vostede, aínda que fose unha nena mala. Veña, por que non me felicita? —Non podo felicitala —respondín— até que saiba se o cambio realmente é para mellor; pero espero sinceramente que o sexa, e deséxolle verdadeira felicidade e a mellor das bendicións. —Ben, adeus, a carruaxe está esperando e chámanme. Deume un bico precipitado e xa marchaba, pero de súpeto regresou e abrazoume con máis afecto do que a cría capaz de demostrar, e foise con bágoas nos ollos. Pobre rapariga! Queríaa de verdade naquel momento, e perdoeille de corazón todo o dano que fixera, a min e aos demais; non era moi consciente diso, estaba segura, e preguei a Deus que a perdoase tamén. Durante o resto daquel día de tristeza festiva deixáronme entreterme soa. Ao atoparme demasiado alterada para calquera ocupación serena, deambulei por aí cun libro na man durante varias horas, pensando máis Agnes Grey 181 que lendo, pois tiña moitas cousas nas que pensar. E pola tarde, aproveitei a miña liberdade para volver ver a miña vella amiga Nancy, desculparme pola miña longa ausencia, que debía parecerlle tan neglixente e cruel, explicarlle o ocupada que estivera, e falar con ela ou lerlle ou facerlle algún traballo, o que mellor lle parecese; e tamén, por suposto, darlle as noticias dese día tan importante e quizais obter dela un pouco de información a cambio, respecto á inminente partida do señor Weston. Pero non parecía saber nada disto, e eu esperaba, igual ca ela, que todo fosen dixomedíxomes. Alegrouse moito de verme, pero afortunadamente tiña tan ben os ollos xa que case non dependía dos meus servizos. Interesouse moito pola voda, pero mentres a entretiña cos detalles do día festivo, os esplendores do banquete nupcial e da propia noiva, a miúdo suspiraba e movía a cabeza, desexando que todo fose para ben. Ela, coma min, parecía consideralo un tema máis para laiarse ca para alegrarse. Estiven un bo intre sentada falando con ela daquilo e doutros asuntos… pero non veu ninguén. Debo confesar que ás veces miraba cara á porta cun desexo medio esperanzado de ver que se abría para que entrase o señor Weston, tal como ocorrera unha vez? E que, ao regresar a través dos campos e os carreiros, a miúdo parábame a mirar ao redor e camiñaba máis amodo do necesario (pois, aínda que facía boa tarde, non ía calor) e, finalmente, experimentei unha sensación de baleiro e desilusión ao chegar á casa sen atopar nin sequera albiscar ninguén con excepción duns cantos xornaleiros que volvían de traballar? Con todo, achegábase o domingo; veríao entón, pois agora que a señorita Murray marchara, podería ocupar de novo o meu antigo Agnes Grey 182 recuncho. Veríao, e polo seu aspecto, as súas palabras e o seu xeito podería xulgar se a circunstancia da súa voda o aflixira moito. Afortunadamente non puiden percibir nin unha sombra de diferenza: tiña o mesmo aspecto que tivera dous meses antes (a voz, a aparencia, o xeito), todo sen cambio. O seu discurso tiña a mesma veracidade perspicaz e lúcida, o seu estilo a mesma enérxica claridade, todo o que dixo e fixo, a mesma sincera sinxeleza que se fixo sentir, non no ollo nin no oído, senón no corazón de quen o escoitou. Volvín á casa andando coa señorita Matilda, pero el non se uniu a nós. Matilda sentíase tristemente privada de diversións e precisaba desesperadamente un compañeiro. Os seus irmáns no colexio, a súa irmá casada e lonxe, ela demasiado nova para ser admitida en sociedade, pola que, por influencia de Rosalie, empezaba a adquirir gusto até certo punto, polo menos gusto pola compañía de certa clase de cabaleiros. Nesa época aburrida do ano… nada de caza do raposo… nada de caza de aves tampouco… pois aínda que non a deixaban participar, xa era algo ver ao seu pai ou o gardamontes marchar cos cans e falar con eles á súa volta sobre os diferentes exemplares que cazaran. Agora tamén estaba privada do entretemento que lle podían proporcionar o cocheiro, os mozos de cadra, os cabalos, os galgos e os perdigueiros, pois a súa nai, que malia as desvantaxes da vida no campo desembarazárase tan satisfactoriamente da súa filla maior, a nena dos seus ollos, comezara a fixar a súa atención na menor e, verdadeiramente alarmada pola aspereza das súas maneiras e pensando que xa era hora de obrar un cambio, atopábase por fin animada a exercer a súa autoridade, polo que lle prohibiu que frecuentase os patios, os cortellos, as canceiras e a cocheira. Por suposto non a obedecía implicitamente, pero por indulxente que fose até a data, unha vez esperto Agnes Grey 183 o seu espírito, o seu xenio era menos suave do que lle esixía á súa institutriz, e non se lle podía levar a contraria con impunidade. E tras moitas escenas de disputa entre nai e filla, moitos estalidos violentos que me avergoñaba presenciar, nos que a miúdo se reclamaba a autoridade paterna para confirmar, entre xuramentos e ameazas, as prohibicións desatendidas da nai… pois mesmo el podía ver que «Tilly», aínda que fose un bo rapaz, non estaba feito para unha nova dama… ao final Matilda descubriu que o plan máis fácil era evitar as rexións prohibidas, a non ser que puidese achegarse ás furtadelas de cando en vez sen o coñecemento da súa vixiante nai. No medio de todo isto non é fácil imaxinar que eu escapaba sen moitas reprimendas e moitos reproches implícitos que non perdían nada do seu aguillón por non seren expresados abertamente, senón que ferían mesmo máis, porque por iso mesmo parecían imposibilitar a lexítima defensa. Frecuentemente dicíanme que entretivese a señorita Matilda con outras cousas e que lle lembrase os preceptos e prohibicións da súa nai. Eu facíao o mellor que podía, pero ela non permitía que a entretivese contra a súa vontade e era imposible ir en contra dos seus gustos, e aínda que facía máis que lembrarllo simplemente, as suaves protestas que utilizaba eran totalmente inútiles. —Querida señorita Grey! É algo moi raro. Supoño que non pode remedialo, que non está na súa natureza, pero pregúntome se non será capaz de gañar a confianza desa rapariga e conseguir que a súa compañía lle sexa tan grata polo menos coma a de Robert ou Joseph. —Eles saben falar mellor dos temas que máis lle interesan a ela — respondía eu. Agnes Grey 184 —Vaia! Esa é unha estraña confesión, dende logo, vindo da súa institutriz! Quen ha de formar os gustos dunha mociña, pregúntome eu, senón a institutriz? Coñecín institutrices que se identificaron até tal punto coa reputación das súas novas damas en canto a elegancia e decoro de mente e maneiras que se ruborizaron ao pronunciar unha palabra na súa contra, e oír imputar a máis mínima culpa ás súas alumnas era peor ca unha censura contra a súa propia persoa, e a min, pola miña banda, paréceme moi natural. —De verdade, señora? —Si; dende logo á institutriz impórtanlle máis as habilidades e a elegancia da moza que as súas propias, e tamén ao resto do mundo. Se quere prosperar na súa vocación, debe dedicar todas as súas enerxías ao seu traballo; todas as súas ideas e toda a súa ambición irán encamiñadas á consecución dese único obxectivo. Cando queremos decidir sobre os méritos dunha institutriz, naturalmente miramos ás mozas que di que educou, e xulgámola en consecuencia. A institutriz sensata sabe isto; sabe que, mentres ela vive no anonimato, as virtudes e defectos das súas alumnas estarán expostos aos ollos de todos e, a non ser que se esqueza de si mesma no seu afán de cultivalas a elas, non ten esperanza de éxito. Verá vostede, señorita Grey, é exactamente igual ca calquera outro oficio ou profesión: os que queren avanzar deben dedicarse en corpo e alma á súa vocación, e se empezan a ceder ante a indolencia ou a compracencia, rapidamente serán substituídos por competidores máis sensatos; hai pouca diferenza entre unha persoa que bota a perder ás súas alumnas por neglixencia e outra que as corrompe co exemplo. Perdoarame que lle solte estas suxestións… xa sabe vostede que o fago polo seu ben. Moitas Agnes Grey 185 señoras falaríanlle con moita máis enerxía, e moitas nin sequera se molestarían en falarlle, senón que buscarían discretamente unha substituta. Dende logo que ese sería o plan máis fácil, pero coñezo as vantaxes dun posto coma este para unha persoa na súa situación, e non desexo en absoluto deixala marchar, pois estou convencida que o fará moi ben se pensa nestas cousas e se esforza un pouquiño máis. Entón, estou segura, axiña adquiriría o tacto delicado que é o único que lle falta para que teña unha influencia apropiada sobre a mente da súa alumna. Estaba a piques de darlle á señora algunha idea sobre a falacia das súas expectativas, pero marchou maxestosa en canto concluíu o seu discurso. Despois de dicir o que desexaba, non entraba nos seus plans esperar a miña resposta. A min correspondíame oír, non falar. Con todo, como dixen, Matilda someteuse por fin, até certo punto, á autoridade da súa nai (é unha mágoa que non a exercera antes), e como se viu privada de case todas as súas fontes de diversión, non tiña máis remedio ca dar longos paseos dacabalo co mozo de cadra e a pé coa institutriz e visitar as casiñas e granxas da leira do seu pai para matar o tempo charlando cos vellos e as vellas que as habitaban. Nun destes paseos deu a casualidade de que nos atopamos co señor Weston. Era o que eu desexaba dende había moito tempo, pero agora, por un momento, gustaríame que un dos dous non estivese alí: sentín latexar tan violentamente o corazón que temía que aparecese algún signo externo de emoción, pero creo que apenas me mirou e axiña me calmei. Despois dun breve saúdo a ambas, preguntoulle a Matilda se tivera noticias ultimamente da súa irmá. Agnes Grey 186 —Si —respondeu ela—, estaba en París cando escribiu, e atopábase moi ben e moi feliz. Pronunciou con énfase a última palabra, cunha mirada impertinentemente maliciosa. El non pareceu darse conta, senón que contestou, con igual énfase e moi serio: —Espero que siga así. —Cre que é probable? —atrevinme a preguntar, pois Matilda saíra detrás do seu can, que perseguía un lebracho. —Non lle sei dicir —respondeu—. Poida que sir Thomas sexa mellor persoa do que creo, pero, por todo o que oín e vin, parece unha mágoa que unha moza coma ela se desperdicie nun home así, sendo tan nova, alegre e… interesante, por expresar moitas cousas cunha palabra, cuxo maior ou único defecto parece ser a irreflexión, que dende logo non é un defecto insignificante, pois fai vulnerable ao que o padece ante case todos os demais, e exponse a moitas tentacións. Foi desexo da súa nai, supoño. —Si, e o seu propio tamén, creo, pois sempre se riu dos meus intentos de disuadila de dar tal paso. —Tentouno vostede? Entón, polo menos terá a satisfacción de saber que non é culpa súa se a cousa sae mal. En canto á señora Murray, non sei como pode xustificar a súa conduta; se a coñecese o suficiente, preguntaríallo. —Parece antinatural. Pero algunhas persoas consideran que o rango e a riqueza son os principais bens e se poden conseguilos para os seus fillos, cren que cumpriron co seu deber. Agnes Grey 187 —É verdade. Pero non é estraño que persoas con experiencia, que elas mesmas están casadas, poidan ter tan pouco xuízo? Nisto chegou Matilda sen alento, co corpo magoado da lebre na man. —Era a súa intención matar esa lebre ou salvala, señorita Murray? — preguntou o señor Weston, aparentemente perplexo polo aspecto alegre dela. —Finxía querer salvala —respondeu, con moita sinceridade— xa que é tempada de veda, pero prefería vela morta. Con todo, vostedes dous son testemuñas de que non puiden remedialo. Prince estaba decidido a cazala, e colleuna polo lombo e matouna nun minuto. Non foi unha caza nobre? —Moito: unha moza detrás dun lebracho. Había un suave sarcasmo no ton da súa resposta que a ela non lle pasou desapercibido. Encolleuse de ombreiros e, volvéndose cun expresivo «puf!», preguntoume se gozara da diversión. Contesteille que non lle vía a diversión, pero recoñecín que non seguira o incidente moi de cerca. —Non viu como se virou, igual ca unha lebre adulta? E non a oíu berrar? —Alégrame dicir que non. —Berrou igual que un neno. — Pobriña! Que vai facer con ela? —Vamos, deixareina na primeira casa que nos atopemos. Non quero levala á casa, por se me rifa papá por deixar que a matase o can. O señor Weston xa marchara, e nós tamén nos fomos. Pero ao regresar, despois de deixar a lebre nunha granxa, e de engulir un pouco de pastel de Agnes Grey 188 especias e viño de pasas a cambio, atopámolo de novo de volta de executar a súa misión, fose cal fose. Levaba na man un ramo de preciosas campánulas, que me ofreceu, comentando, cun sorriso, que, aínda que me vira moi pouco nos dous últimos meses, non esquecera que as campánulas se atopaban entre as miñas flores preferidas. Fíxoo coma un mero acto de boa vontade, sen cumpridos nin extraordinaria cortesía, nin unha ollada que se puidese interpretar como «adoración reverente e cariñosa» (palabras de Rosalie Murray); mais mesmo así, xa era algo que lembrase tan ben aquilo insignificante que eu dixera; xa era algo que se fixase con tanta exactitude no momento en que eu deixara de ser visible. —Dixéronme —dixo el— que era vostede un auténtico rato de biblioteca, señorita Grey, tan completamente absorbida nos seus estudos que estaba pechada a calquera outro pracer. —Si, e é totalmente certo! —exclamou Matilda. —Non, señor Weston, non crea iso; é unha calumnia escandalosa. A estas mozas gústalles demasiado facer comentarios aleatorios a expensas dos seus amigos, e debe vostede ter coidado cando as escoite. —Espero que ese comentario estea infundado, en calquera caso. —Por que? É que lle molesta especialmente que estudemos as mulleres? —Non, pero si me molesta que alguén se dedique de tal maneira ao estudo como para perder de vista todo o demais. Excepto en circunstancias especiais, considero que o estudo moi rigoroso e constante é unha perda de tempo, e un prexuízo para a mente ademais do corpo. Agnes Grey 189 —Pois eu non teño nin tempo nin inclinación para tales transgresións. Separámonos de novo. Ben, que ten todo isto de extraordinario? Por que o apuntei? Porque, lector, foi o bastante importante para proporcionarme unha tarde agradable, unha noite de soños pracenteiros e unha mañá de felices esperanzas. Unha alegría boba, soños parvos, esperanzas infundadas, dirá vostede, e non me atrevo a negalo. Xurdían con demasiada frecuencia na miña propia mente sospeitas nese sentido. Mais os nosos desexos son coma a isca: a pedra e o aceiro das circunstancias constantemente emiten faíscas, que esvaecen axiña, a non ser que caian na isca dos nosos desexos; en tal caso, prenden inmediatamente e nun momento acéndese a chama da esperanza. Pero, por desgraza, aquela mesma mañá apagóuseme de forma triste a vacilante chama da esperanza cunha carta de miña nai que falaba con tanta seriedade do empeoramento na enfermidade de meu pai que eu temía que había pouca ou ningunha posibilidade de que se recuperase e, malia o pouco que faltaba para as vacacións, case tremía por se chegaban demasiado tarde para que puidese velo neste mundo. Dous días despois, unha carta de Mary informábame de que abandonaran as esperanzas de que vivise e que parecía que a fin se achegaba axiña. Entón pedín inmediatamente permiso para adiantar as vacacións e partir sen demora. A señora Murray quedou fitándome, sorprendida pola inusitada enerxía e o atrevemento cos que fixen a petición, e pensou que non había necesidade de darse présa, pero finalmente deume permiso, declarando, con todo, que «non había ningunha necesidade de estar tan axitada polo asunto, pois ben podía resultar ser unha falsa alarma, e se non, ben, era só Agnes Grey 190 o curso normal da natureza; todos habiamos de morrer algunha vez; e eu non debía pensar que era a única persoa aflixida do mundo»; e concluíu dicindo que podía dispoñer do faetón para que me levase a O-. —E en lugar de laiarse, señorita Grey, dea grazas polos privilexios dos que goza. Hai moitos pobres clérigos cuxas familias estarían afundidas na miseria no caso da súa morte; pero vostede dispón de amigos influentes que están dispostos a seguir protexéndoa e mostrarlle toda consideración. Deille as grazas pola súa «consideración» e funme voando ao meu cuarto para facer apresurados preparativos para a miña partida. Unha vez postos o chapeu e o chal, e con algunhas cousas precipitadamente metidas no meu baúl máis grande, descendín. Pero púideno facer todo con máis calma, pois ninguén máis tiña présa, e aínda tiven que esperar ao faetón durante bastante tempo. Por fin chegou á porta e marchei, pero ai, que triste viaxe! Que diferente das miñas viaxes anteriores á casa! Ao chegar tarde para a última carruaxe até -, tiven que alugar un cabriolé que me levase dez millas e despois unha carruaxe que me trasladase alén dos rugosos outeiros. Eran as dez e media cando cheguei a casa. Aínda non se deitaran. Miña nai e miña irmá recibíronme no corredor, tristes, caladas, pálidas! Eu estaba tan conmocionada e sobresaltada que non puiden falar para pedirlles a información que tanto desexaba e temía á vez. —Agnes —dixo miña nai, loitando por reprimir unha forte emoción. —Ai, Agnes! —exclamou Mary, rompendo a chorar. —Como está? —preguntei, temendo a resposta. Agnes Grey 191 —Morto! Era a resposta que esperaba, mais, con todo, o impacto non foi menor. Agnes Grey 192 CAPÍTULO XIX: A CARTA Os restos mortais de meu pai xacían na tumba e nós, con aspecto triste e roupa sombría, demorámonos ao redor da mesa do almorzo, facendo plans para a nosa vida futura. A forte mente de miña nai non sucumbira baixo esta aflición: o seu espírito, aínda que esmagado, non estaba roto. O desexo de Mary era que eu volvese a Horton Lodge e que a nosa nai fose vivir con ela e co señor Richardson na vigairía. Afirmaba que este non o desexaba menos ca ela mesma, e que tal medida non podía menos ca beneficiar a todos os interesados, pois a compañía e a experiencia de miña nai serían dun valor inestimable para eles, e eles farían todo o que puidesen para facela feliz. Pero ningún argumento ou rogo conseguiu convencela: miña nai estaba decidida a non ir; non porque cuestionase, nin por un momento, os bos desexos e intencións da súa filla; pero afirmaba que mentres Deus lle dese forza e saúde, ela utilizaríaas para gañar a vida, e non dependería de ninguén, fose unha carga ou non tal dependencia. Se podía permitirse vivir como hóspede na vigairía de -, elixiría aquela casa por enriba de calquera outra como domicilio; pero se non era así, nunca cruzaría o limiar excepto como visitante ocasional, a menos que unha enfermidade ou calamidade fixese realmente necesaria a súa axuda, ou até que a idade ou a mala saúde a deixase incapaz de manterse por si mesma. —Non, Mary —dixo—, se a Richardson e a ti vos sobra algo, debedes gardalo para a vosa familia; e Agnes e eu debemos gañar o noso propio pan. Grazas a ter fillas para educar, non esquecín os meus progresos… Deus queira que poida controlar este pesar inútil —dixo, mentres as bágoas corrían polas súas fazulas malia os seus esforzos; pero apartounas Agnes Grey 193 e, movendo decidida a cabeza, continuou—: esforzareime por buscar unha casa pequena ben situada nalgún distrito poboado pero saudable, onde colleremos unhas cantas mozas internas para educalas (se é que as atopamos) e todas as externas que queiran vir ou que podamos ensinar. Os parentes e vellos amigos do voso pai poderán mandarnos algunhas alumnas ou axudarnos coas súas recomendacións, sen dúbida; non llo pedirei aos meus. Que dis, Agnes? Estás disposta a deixar o teu posto actual e tentalo? —Totalmente disposta, mamá; e o diñeiro que aforrei servirá para amoblar a casa. Sacareino decontado do banco. —Cando faga falta: debemos atopar a casa e solucionar todos os preliminares primeiro. Mary ofreceuse a prestarnos o pouco que tiña, pero miña nai rexeitouno, dicindo que debiamos empezar cun plan económico, e que esperaba que todo ou parte do meu sumado ao que poderiamos sacar da venda dos mobles e o pouco que o querido papá conseguira aforrar para ela despois de pagar as débedas fose suficiente para durarnos até o Nadal, cando era de esperar que nos entrase algún ingreso do noso traballo conxunto. Finalmente decidimos que este sería o noso plan, e que iniciariamos as indagacións e os preparativos inmediatamente; e mentres miña nai se encargaba destes, eu regresaría a Horton Lodge ao cabo das miñas catro semanas de vacacións e anunciaríalles a miña partida definitiva cando as cousas estivesen preparadas para a pronta apertura da nosa escola. Debatiamos estes asuntos a mañá que mencionei, uns quince días despois da morte de meu pai, cando trouxeron unha carta para miña nai Agnes Grey 194 e, ao vela, acendéuselle a cara, ultimamente bastante pálida por tanta vixilia e dor excesiva. —De meu pai! —murmurou, rachando precipitadamente o sobre. Había moitos anos que non tiña noticias de ningún parente. Preguntándome naturalmente que contería a carta, observei a faciana dela mentres a leu, e sorprendeume un pouco vela morder o beizo e engurrar a fronte coma se estivese enfadada. Cando rematou, arroxouna sobre a mesa con algo de irreverencia e dixo cun sorriso despectivo: —O voso avó tivo a amabilidade de escribirme. Di que non ten dúbida de que me arrepentiría hai tempo do meu «desafortunado matrimonio» e que se me digno a recoñecelo e confesar que estaba enganada ao desatender os seus consellos, e que sufrín xustamente por iso, el me converterá de novo nunha dama (se é que fose posible tras a miña longa degradación) e lembrará as miñas fillas no seu testamento. Tráeme a escribanía, Agnes, e quita estas cousas. Responderei esta carta enseguida, pero primeiro, xa que é posible que vos vaia privar dun legado, contareivos o que penso dicirlle. Direille que se engana ao supoñer que son capaz de arrepentirme do nacemento das miñas fillas (que foron o orgullo da miña vida e probablemente sexan o consolo da miña vellez) ou dos trinta anos que pasei en compañía do meu mellor e máis querido amigo; que, aínda que as nosas desgrazas fosen tres veces maiores (a non ser que as ocasionase eu mesma), alegroume tanto máis compartilas co voso pai e proporcionarlle todo o consolo de que era capaz; e, aínda que os seus padecementos durante a enfermidade fosen dez veces maiores do que foron, non me arrepentiría de velalo e loitar para alivialo; que se casara cunha esposa máis rica, sen dúbida tamén sufriría desgrazas e Agnes Grey 195 penas, mentres que eu son o bastante egoísta para imaxinar que ningunha outra muller o animaría a soportalas tan ben. Non é que eu sexa superior ás demais, pero estaba feita para el, e el para min; e seríame tan difícil arrepentirme das horas, días, anos de felicidade que pasamos xuntos, e que ningún dos dous tería sen o outro, coma do privilexio de coidalo durante a enfermidade e consolalo nas súas aflicións. Parécevos ben, fillas? Ou digo que todas sentimos moito o que pasou durante os últimos trinta anos; e que as miñas fillas quixeran non nacer; pero xa que tiveron esa desgraza, agradecerán calquera insignificancia que o seu avó teña a ben concederlles? Por suposto que ambas as dúas aplaudimos a resolución de nosa nai; Mary levou as cousas do almorzo; eu fun pola escribanía; a carta escribiuna e enviouna rapidamente; e, a partir daquel día, non tivemos máis noticias do noso avó até que vimos a súa necrolóxica no xornal bastante tempo despois; todos os seus bens terreais foron legados, naturalmente, aos nosos descoñecidos e ricos primos. Agnes Grey 196 CAPÍTULO XX: A DESPEDIDA Alugamos unha casa en A-, o balneario de moda, para a nosa academia, e obtivemos a promesa de dúas ou tres alumnas para comezar. Regresei a Horton Lodge a mediados de xullo, deixando miña nai encargada de pechar o trato da casa, atopar máis alumnas, vender os mobles da nosa antiga vivenda e habilitar a nova. A miúdo sentimos pena dos pobres por non teren tempo para chorar aos seus familiares falecidos xa que a necesidade obrígaos a traballaren no medio das súas penas máis dolorosas. Pero logo non é a actividade o mellor remedio para a tristeza abafadora e o antídoto máis infalible contra a desesperación? Poida que sexa un cruel consolo; pode parecer duro sentirse atormentados polas preocupacións da vida cando non sentimos gusto polos seus praceres; verse obrigados a traballar cando temos o corazón a piques de romper, e o espírito atormentado suplica o descanso só para chorar en silencio; pero non é mellor o traballo que o descanso que ansiamos? E non son menos dolorosas aquelas preocupacións triviais e atormentadoras que rumiar constantemente sobre a gran aflición que nos oprime? Ademais, non podemos ter preocupacións, ansiedades e fatigas sen esperanza, aínda que sexa só a esperanza de realizar a nosa triste tarefa, cumprir algún proxecto necesario ou eludir algunha outra molestia. En calquera caso, alegrábame de que miña nai tivese tantas ocupacións para todas as facultades do seu enérxico corpo. Os nosos amables veciños lamentaban que ela, outrora tan elevada de posición e riquezas, se vise reducida a tales extremidades no seu período de loito; pero eu estou convencida de que sufriría tres veces máis se a deixasen acomodada con liberdade de quedar naquela casa, escenario da súa Agnes Grey 197 felicidade anterior e aflición posterior, sen ningunha necesidade firme que lle impedise cavilar e sentir pena pola súa recente perda. Non me estenderei sobre os sentimentos que se apoderaban de min ao abandonar a vella casa, o tan coñecido xardín, a pequena igrexa da aldea… dobremente querida por min entón, porque meu pai, que durante trinta anos predicara e rezara entre os seus muros, xacía agora baixo as súas laxes, e os vellos outeiros ermos, deliciosos na súa propia desolación, cos estreitos vales entre medias, sorrindo cos seus verdes bosques e escintilantes augas, a casa onde nacera, escenario das miñas primeiras amizades, o lugar que centrara as miñas querenzas terreais ao longo da miña vida; abandonábao para non regresar xamais! Era certo, ía regresar a Horton Lodge, onde, no medio de moitos males, quedaba aínda unha fonte de pracer; pero era un pracer mesturado con demasiada dor, e a miña estancia, por desgraza, íase limitar a seis semanas. E mesmo daquel tempo precioso foron sucedéndose os días sen que o vise a el; salvo na igrexa, non o vin durante quince días tras o meu regreso. A min pareceume moito tempo; e como saía a miúdo coa miña alumna camiñante, por suposto, sempre xurdían esperanzas, seguidas de decepcións, e entón dicía ao meu corazón: «Velaquí unha proba fidedigna (se tiveses o sentido de velo ou a sinceridade de recoñecelo) de que non lle importas nada. Se pensase en ti a metade sequera do que ti pensas nel, arranxaríase para atoparse contigo moitas veces. Decataraste disto se consultas os teus propios sentimentos. Así que remata con estas parvadas; non tes motivo para ter esperanzas; refuga inmediatamente estes nocivos pensamentos e desexos estúpidos da túa mente e concéntrate nas túas propias obrigas e na vida aburrida e baleira que tes ante ti. Xa debías imaxinar que tal felicidade non sería para ti». Agnes Grey 198 Pero por fin o vin. Saíume de súpeto ao paso cando cruzaba un campo á volta dunha visita a Nancy Brown, que realizara aproveitando que Matilda Murray estaba a montar a súa incomparable egua. Debera de oír algo sobre a pesada perda que eu sufrira; non me presentou as súas condolencias, non me deu o pésame, senón que as súas primeiras palabras foron: «Como está a súa nai?», a cal non era unha pregunta rutineira, pois nunca lle dixera que tiña nai; debeu de pescudar tal feito por terceiros, se é que o sabía, e ademais, había sincera boa vontade e mesmo unha profunda, conmovedora e discreta compaixón no ton e no xeito de preguntar. Deille as grazas coa debida cortesía, e díxenlle que estaba tan ben como podía esperarse. —Que vai facer? —foi a seguinte pregunta. A moitos lles parecería impertinente, e contestarían con evasivas; pero tal idea non se me pasou pola cabeza, e deille unha descrición breve pero sinxela dos plans e perspectivas de miña nai. —Entón marchará vostede en breve de aquí? —Si, dentro dun mes. Vacilou un momento, coma se pensase. Eu esperaba que, cando volvese falar, fose para expresar a súa inquietude pola miña partida, pero só dixo: —Supoño que ten bastantes ganas de marchar. —Si, por algunhas cousas —respondín. —Só por algunhas cousas. E logo por que outras o lamentaría? Agnes Grey 199 Isto molestoume até certo punto, porque me incomodaba; só tiña un motivo para lamentalo, e ese era un profundo segredo, no cal el non tiña que meterse. —Por que —dixen— supón vostede que me desagrada este sitio? —Díxomo vostede mesma —foi a súa cortante resposta—. Díxome vostede, polo menos, que non era quen de vivir feliz sen un amigo, e que non tiña ningún amigo aquí nin a posibilidade de facelo, e, ademais, sei que debe desagradarlle. —Pero se vostede lembra ben, dixen, ou quixen dicir, que non podía vivir feliz sen un amigo no mundo: non era tan pouco razoable coma para querer ter un sempre ao meu carón. Creo que podería ser feliz nunha casa chea de inimigos se… —pero non, non debía continuar aquela frase. Fixen unha pausa e engadín apresuradamente: —E ademais, non podemos abandonar un lugar no que vivimos dous ou tres anos sen ter algún sentimento de pesar. —Lamentará separarse da señorita Matilda, a única alumna e compañeira que lle queda? —Supoño que si, até certo punto; non me separei da súa irmá sen sentilo. —Podo imaxinalo. —Ben, a señorita Matilda é igualmente boa… mellor nun aspecto. —En cal? —É sincera. Agnes Grey 200 —E a outra non o é? —Non diría que é falsa; pero hai que recoñecer que é un pouco artificiosa. —Logo é artificiosa? Decateime de que era frívola e vaidosa, e agora — engadiu, tras unha pausa— podo moi ben crer que tamén era artificiosa, pero tan excesivamente coma para asumir un aspecto de extremada sinxeleza e indefensa sinceridade. Si —continuou, meditativo—, iso explica algunhas cousas que antes me desconcertaban un pouco. Despois diso, levou a conversa por camiños máis xerais. Non se separou de min até que estabamos case nas portas do parque: dende logo desviouse para acompañarme até alí, e agora volveu sobre os seus pasos para desaparecer por Moss Lane, cuxa entrada pasaramos un intre antes. Eu certamente non lamentaba esta circunstancia: se cabía pena no meu corazón, era porque ao final marchou… porque xa non camiñaba ao meu carón, e porque rematara o breve intervalo de agradable comunicación. Non exhalara nin unha palabra de amor nin se albiscaba ningún rastro de tenrura ou cariño, e con todo sentírame extremadamente feliz. Estar preto del, oílo falar como falaba, e sentir que me consideraba digna de que me falara así… capaz de comprender e apreciar debidamente ese discurso… era dabondo. «Si, Edward Weston, ben podería ser feliz nunha casa chea de inimigos, sempre que tivese un amigo que me quixese de verdade profunda e lealmente, e se ese amigo foses ti… aínda que estivésemos separados e de cando en cando soubésemos o un do outro, e moi de cando en cando nos vísemos… aínda que estivese ateigada de traballos, problemas e desgustos, aínda así sería demasiada felicidade para soñar! Con todo, Agnes Grey 201 quen sabe?, —dixen para min, ao entrar no parque—, quen sabe que pode ocorrer nun mes? Vivín case vinte e tres anos, e sufrín moito e tiven poucos praceres até agora. É probable que toda a miña vida sexa así de sombría? Non é posible que Deus escoite as miñas oracións, disipe estas tristes sombras e me conceda algúns raios do sol do ceo? Negarame a min aquelas bendicións que tan liberalmente concede a outros, que nin llas piden nin llas agradecen cando as reciben? Non podo ter aínda esperanza e confianza?». Esperei e confiei… durante algún tempo, pero, por desgraza, o tempo íase consumindo; unha semana seguiu a outra e, agás unha ollada distante e dous encontros efémeros durante os que non dixemos case nada (mentres eu paseaba coa señorita Matilda), non o vin en absoluto, excepto, por suposto, na igrexa. E xa chegara o último sábado, e o último servizo. Varias veces estiven a piques de desfacerme en bágoas durante o sermón (o último que lle ía a oír a el, o mellor que lle ía oír a alguén, estaba segura). Xa acabara… a congregación saía, e eu debía seguila… Entón vírao e oíra a súa voz probablemente por derradeira vez. No patio da igrexa, Matilda foi abordada polas dúas señoritas Green. Tiñan moitas preguntas que facerlle sobre a súa irmá e non sei que máis. Eu desexaba que acabasen canto antes para que puidésemos regresar a Horton Lodge. Ansiaba buscar refuxio no meu cuarto ou nalgún recuncho apartado do parque para poder aliviar os meus sentimentos chorando un último adeus e lamentando as miñas falsas esperanzas e vas ilusións… Só unha vez e logo adeus aos soños estériles… En diante, só a realidade sobria, sólida e triste ocuparía a miña mente. Pero mentres facía estas resolucións, unha voz queda ás miñas costas dixo: Agnes Grey 202 —Supoño que marcha esta semana, señorita Grey. —Si —respondín. Estaba sobresaltada, e de ser algo propensa á histeria, sen dúbida naquela ocasión comprometeríame dalgún xeito. Grazas a Deus que non o era. —Ben —dixo o señor Weston—, quero dicirlle adeus… non é probable que volva vela antes da súa marcha. —Adeus, señor Weston —dixen… Oh, como loitei por dicilo tranquilamente! Deille a man. Retívoa uns segundos entre as súas. —É posible que nos volvamos atopar —dixo el—. Ten importancia para vostede que nos atopemos ou non? —Si, gustaríame moito velo de novo. Non puiden dicir menos. Apertoume con amabilidade a man e foise. Agora era feliz outra vez… aínda que máis a piques de romper a chorar ca nunca. Se me obrigasen a falar naquel momento, inevitablemente rompería nunha sucesión de saloucos; tal como estaban as cousas, non puiden evitar as bágoas. Fun camiñando xunta a señorita Murray, co rostro apartado e sen decatarme de varios comentarios seguidos, até que me berrou que estaba xorda ou era parva, e entón (recuperando o dominio de min mesma) coma alguén que esperta dun ataque de abstracción, de súpeto alcei a vista e pregunteille que me estaba a dicir. Agnes Grey 203 CAPÍTULO XXI: A ESCOLA Abandonei Horton Lodge e reuninme con miña nai na nosa nova vivenda de A-. Atopeina ben de saúde, resignada de espírito e mesmo animada, aínda que serena e sobria na súa actitude xeral. Só tiñamos tres internas e media ducia de externas para comezar, pero coa debida solicitude e dilixencia esperabamos aumentar pronto o número de ambos os grupos. Conseguín a enerxía necesaria para cumprir coas obrigas deste novo estilo de vida; chámoo novo, porque verdadeiramente había bastante diferenza entre traballar con miña nai nunha escola propia e traballar como asalariada entre estraños, desprezada e pisada por maiores e novos; e durante as primeiras semanas non era de ningún xeito desgraciada. «É posible que nos volvamos atopar» e «Ten importancia para vostede que nos atopemos ou non?». Aquelas palabras aínda soaban nos meus oídos e descansaban no meu corazón: eran o meu consolo e apoio secretos. «Volvereino ver. Virá ou escribirá». Ningunha promesa, de feito, era demasiado prometedora nin demasiado extravagante para que Esperanza ma soprase no oído. Non cría nin a metade do que me contaba; finxía rirme de todo iso; pero era moito máis crédula do que eu mesma imaxinaba; se non, por que me deu un brinco o corazón cando oímos que chamaban á porta e a criada, que a abría, acudiu a dicirlle a miña nai que un cabaleiro desexaba vela? E por que estiven de mal humor o resto do día, porque resultara ser un profesor de música que viña ofrecer os seus servizos na escola? E que foi o que me deixou un momento sen alento, cando, tras traer o carteiro un par de cartas, miña nai dixo: «Toma, Agnes, esta é para ti» mentres me lanzaba unha? E que foi o que fixo que o sangue me subise á cara cando vin que a letra era dun home? E por que… oh, por que caeu sobre min aquela sensación fría e nauseabunda de Agnes Grey 204 decepción cando rachei o sobre e descubrín que só era unha carta de Mary na que, por algún motivo, o seu marido escribira o enderezo? Chegaramos, pois, a isto, a que me sentise decepcionada ao recibir unha carta da miña única irmá, porque non a escribira quen era case un descoñecido? Querida Mary! Escribírame con tanta amabilidade, crendo que me alegraría de recibila… E eu non merecía lela! E creo que, na miña indignación contra min mesma, debería apartala até que conseguise ter mellor estado de ánimo e fose máis merecedora da honra e o privilexio da súa lectura; pero miña nai estaba alí desexosa de saber que noticias contiña; así que a lin e paseilla a ela, e despois fun á aula para atender as alumnas; pero entre os coidados da caligrafía e a aritmética, nos intervalos entre corrixir un erro aquí e reprender descoidos alá, para os meus adentros berrei comigo mesma con severidade moito máis estrita. «Que parva debes de ser —díxolle a miña cabeza ao meu corazón, ou o meu eu máis estrito ao máis brando—, como puideches soñar que ía escribirche a ti? Que motivo tes para semellante esperanza, ou para crer que virá verte, ou se preocupará por ti, ou sequera pensará outra vez en ti? Que motivo…?», e entón Esperanza púxome diante aquela última entrevista breve e repetiume as palabras que eu gardara coma un tesouro na memoria. «Ben, e que significa iso?… Quen colgaría as súas esperanzas nunha póla tan fráxil? Que había naquelas palabras que calquera coñecido non puidese dicirlle a outra persoa? Por suposto que era posible que vos volvésedes atopar; podería dicilo aínda que foses a Nova Zelandia; pero non implicaba ningunha intención de volverte ver. E en canto á pregunta seguinte, calquera podería facela. E que contestaches ti? Simplemente cunha resposta parva e vulgar, tal como contestarías ao señorito Murray ou a calquera outro co que tiveras unha relación aceptablemente Agnes Grey 205 correcta». «Pero logo —persistiu Esperanza—, están o ton e o xeito en que falou». «Oh, iso son parvadas! Sempre fala de forma grandiosa, e naquel momento as Green e a señorita Matilda Murray estaban diante, e tamén pasaba outra xente, así que se viu obrigado a poñerse moi xunta ti, e falar en voz moi baixa, se non quería que todo o mundo oíse o que dicía, o cal, aínda que non tiña nada de particular, por suposto el preferiría que non o oísen». «Pero despois, sobre todo, a presión marcada, aínda que suave, da man, que parecía dicir, “Confía en min” e moitas máis cousas, demasiado agradables, case demasiado afagadoras para repetilas sequera para unha mesma». «Tremendo disparate!, demasiado absurdo para necesitar contradición… meras invencións da imaxinación das que deberías avergoñarte. Se parases un momento para considerar o teu exterior pouco atractivo, a túa reserva pouco amable, a túa timidez parva, que deben facerte parecer fría, aburrida, torpe e quizais tamén malhumorada; se tiveses en conta estas cousas dende o principio, nunca albergarías uns pensamentos tan presuntuosos. E agora que fuches tan insensata, fai o favor de te arrepentires e rectificares, e que morra o conto!». Non podo dicir que obedecín implicitamente os meus propios preceptos, pero razoamentos coma este fóronse facendo máis eficaces segundo ía pasando o tempo sen que tivese noticias do señor Weston; até que, por fin, deixei de esperar, pois até o meu corazón se deu conta de que todo era en balde. Con todo, pensaba nel; acariñaba na miña mente a súa imaxe; atesouraba cada palabra, ollada e xesto que a miña memoria retiña; e meditaba as súas excelencias, e as súas peculiaridades e, de feito, todo o que vira, oíra ou imaxinara respecto a el. Agnes Grey 206 —Agnes, creo que non che senta nada ben o aire do mar e o cambio de lugar; nunca te vin con tan mal aspecto. Debe ser que pasas demasiado tempo sentada, permitindo que che preocupen os problemas da aula. Debes aprender a tomar as cousas con calma e estar máis activa e animada; debes facer todo o exercicio que poidas, e deixarme a min as obrigas máis pesadas. A min serviranme como exercicio de paciencia e quizais para poñerme a proba a serenidade. Así falou miña nai cando sentamos a traballar unha mañá durante as vacacións de Pascua. Asegureille que as miñas tarefas non eran nada opresivas, que me atopaba ben, ou que, se ocorría algunha cousa, pasaríaseme en canto acabasen os pesados meses da primavera; cando chegase o verán, estaría tan forte e rexa como ela puidese desexar; pero interiormente a súa observación inquietárame. Sabía que estaba a perder forza, non tiña apetito e estábame a volver apática e desanimada. E se realmente el nunca podería amarme e eu nunca ía volver velo, se me ían privar de contribuír á súa felicidade e saborear as alegrías do amor, de bendicir e ser bendicida, entón a vida sería unha carga, e se o Pai celestial quería chamarme, estaría contenta co descanso. Pero non estaría ben morrer e deixar miña nai… Filla egoísta e indigna, por esquecela durante un momento! Non era eu responsable en gran medida da felicidade dela… e do benestar das nosas alumnas tamén?Debía fuxir do traballo que Deus me puxera diante porque non se axustaba aos meus gustos? Non era El quen sabía mellor o que debía facer e onde debía loitar? Debería querer deixar o seu servizo antes de completar a miña tarefa e esperar entrar no seu refuxio sen loitar para gañalo? «Non; coa axuda del levantareime e encargareime con dilixencia das tarefas que teño asignadas. Se a felicidade neste mundo non ha de ser para min, esforzareime por lograr o Agnes Grey 207 benestar dos que me rodean, e a miña recompensa chegará na outra vida». Así falei dende o corazón e, dende aquela hora en diante, só permitía que os meus pensamentos se dirixisen a Edward Weston, ou polo menos se detivesen sobre el, coma un premio en raras ocasións; e ben fose realmente pola proximidade do verán ou polo efecto destas boas resolucións ou polo paso do tempo, ou todo á vez, axiña recuperei a tranquilidade de espírito, e a saúde e o vigor do corpo tamén comecei a recuperalos de xeito lento pero seguro. A principios de xuño recibín unha carta de lady Ashby, outrora señorita Murray. Escribírame dúas ou tres veces antes, dende as diferentes paradas da súa viaxe de noivos, sempre de bo humor e declarando que era moi feliz. Sorprendíame cada vez que non se esquecera de min no medio de tanto xúbilo e cambio de escenario. Finalmente, con todo, houbo unha pausa, e parecía que se esquecera de min, pois pasaron máis de sete meses sen que chegase ningunha carta. Por suposto iso non me rompeu o corazón, aínda que a miúdo me preguntaba como lle irían as cousas; e cando esta epístola chegou tan inesperadamente, alegreime de recibila. Estaba datada en Ashby Park, onde chegara por fin para instalarse, repartindo o tempo anterior entre o Continente e a metrópole. Desculpouse moitísimo por me ter abandonada durante tanto tempo, aseguroume que non se esquecera de min, que tivera a intención de escribir moitas veces, etcétera, pero que sempre llo impedía algunha cousa. Recoñeceu que levaba unha vida moi disipada, e que eu a consideraría moi malvada e irreflexiva, pero dixo que con todo pensaba moito e que, entre outras cousas, encantaríalle verme. «Xa levamos varios días aquí —escribiu—. Non temos connosco nin un só amigo, e é probable que nos aburramos moito. Sabe que nunca me apeteceu vivir co meu Agnes Grey 208 marido coma dúas tartarugas nun niño, aínda que fose a criatura máis agradable que hai na terra, así que compadézase de min e veña. Supoño que as súas vacacións de verán empezarán en xuño coma as do resto da xente, polo que non pode alegar que non ten tempo, así que pode e debe vir, de feito morrerei se non vén. Quero que me visite como amiga, e que quede moito tempo. Non hai ninguén comigo agás sir Thomas e a anciá lady Ashby; pero non ten que se preocupar por eles, pois pouco nos molestarán coa súa compañía; terá vostede un cuarto propio para cando queira retirarse, e moitos libros para ler cando a miña compañía non sexa entretida dabondo. Non me lembro se lle gustan os bebés; se é así, terá o pracer de ver o meu (o bebé máis encantador do mundo, sen dúbida) e sobre todo porque non me molesto en crialo, tiña claro que non ía pasar ese traballo. Desgraciadamente é unha nena, e sir Thomas non mo perdoa; con todo, se vén vostede, prométolle que será a súa institutriz en canto saiba falar e educaraa vostede como debe facerse e converteraa nunha muller mellor que a súa mamá. Tamén verá o meu caniche, un animaliño encantador e espléndido importado de París, e dous excelentes cadros italianos de gran valor… non lembro de que pintor. Sen dúbida vostede saberá atopar neles belezas prodixiosas, que debe ensinarme, xa que eu só os admiro de oídas… e outras moitas curiosidades elegantes, que comprei en Roma e noutros lugares… e finalmente verá vostede o meu novo fogar, a magnífica casa e terras que adoitaba admirar tanto. Desgraciadamente, a promesa da anticipación excede en moito o pracer da posesión! Que bo sentimento! Asegúrolle que me convertín nunha matrona moi seria… veña, por favor, aínda que só sexa para presenciar o marabilloso cambio. Escríbame sen perder tempo, e dígame cando comezan as súas vacacións, e prométame que virá ao día seguinte e Agnes Grey 209 quedará até o día antes de que acaben… por piedade comigo. Con todo o cariño, Rosalie Ashby» Ensinei a miña nai esa estraña epístola e consulteille sobre o que debía facer. Aconselloume que fose, e fun, con bastantes ganas de ver a lady Ashby e á súa filla, e de facer o que puidese para axudala con consolos ou consellos, pois imaxinaba que debía de ser desgraciada para acudir a min dese xeito, pero sentindo, como facilmente poden imaxinar, que, ao aceptar a invitación, facía un gran sacrificio por ela e traizoaba de moitas maneiras os meus sentimentos, no canto de sentirme encantada da honorable distinción de que a esposa do aristócrata me pregase que a visitase como amiga. Con todo, decidín que a miña visita duraría uns cantos días como moito, e non nego que obtiven algún consolo da idea de que como Ashby Park non estaba moi lonxe de Horton, era posible que vise ao señor Weston ou, polo menos, tivese noticias del. Agnes Grey 210 CAPÍTULO XXII: A VISITA Indubidablemente Ashby Park era unha residencia espléndida. A mansión era maxestosa por fóra, cómoda e elegante por dentro, o parque era espazoso e fermoso, sobre todo grazas ás súas magníficas árbores vellas, as súas solemnes mandas de cervos, a súa ampla extensión de auga e os antiquísimos bosques que se despregaban máis aló, pois non había grandes irregularidades de terreo para dar variedade á paisaxe e moi poucas ondulacións das que tanto aumentan o encanto da paisaxe dos parques. E logo este era o lugar que Rosalie Murray desexara tanto para ela, que tiña que conseguir compartir nas condicións que lle ofrecesen, fora cal fora o prezo que tivese que pagar polo título de ama, e fose quen fose o que ía ser o seu cónxuxe na honra e deleite de tal posesión! Ben… non estou disposta a censurala agora. Recibiume con moita amabilidade e, aínda que eu era filla dun clérigo pobre, institutriz e mestra de escola, deume a benvida ao seu fogar con auténtico pracer; e (cousa que me sorprendeu un pouco) tomou bastantes molestias para facerme a visita agradable. É certo que eu me decataba de que ela esperaba que eu estivese moi impresionada pola magnificencia que a rodeaba; e confeso que me molestaban bastante os seus evidentes esforzos por tranquilizarme e evitar que me atafegase tanta grandeza; mostrábase moi asustada pola idea de atopar o seu marido e a súa sogra, ou demasiado avergoñada polo meu humilde aspecto. Eu non estaba avergoñada en absoluto, pois, aínda que sinxela, coidárame de non parecer desaliñada ou vulgar, e sentiríame bastante tranquila se a miña condescendente anfitrioa non tomase tantas molestias evidentes en facermo sentir; e en canto á magnificencia que a rodeaba, nada do que vin Agnes Grey 211 me impresionou ou afectou nin a metade da súa propia aparencia alterada. Fose pola influencia da disipación que estaba de moda ou por algún outro motivo, un espazo de pouco máis de doce meses tivera o efecto que se podía esperar doutros tantos anos en canto a reducir as redondeces da súa forma, a frescura da súa pel, a viveza dos seus movementos e a exuberancia do seu espírito. Quería saber se era desgraciada, pero pensei que non era cousa miña preguntarllo; tentaría gañar a súa confianza, pero se decidía ocultarme as súas preocupacións matrimoniais, non a molestaría con preguntas inoportunas. Polo tanto, ao principio limiteime a facer algunhas indagacións xerais sobre a súa saúde e benestar, e uns cantos eloxios sobre a beleza do parque e da nena que debería ser neno, un bebé delicado de sete ou oito semanas de idade, a quen a súa nai parecía mirar sen moito interese ou afecto, aínda que tanto como eu esperaba que mostrase. Pouco despois da miña chegada, encargoulle á súa doncela que me acompañase ao meu cuarto e se asegurase de que tiña todo o que necesitaba. Era un apartamento pequeno, sen pretensións, pero cómodo dabondo. Cando baixei, tras desposuírme de todos os trebellos da viaxe e arranxarme coa debida consideración polos sentimentos da miña anfitrioa, ela mesma me conduciu ao cuarto que eu debía ocupar cando quixese estar soa, ou cando ela estivese ocupada atendendo visitas, ou obrigada a estar coa súa sogra, ou doutro xeito imposibilitada, como dicía ela, de gozar do pracer da miña compañía. Era unha saliña tranquila e ordenada, e eu alegrábame de que se me proporcionase tal porto no que refuxiarme. Agnes Grey 212 —E nalgún momento —dixo ela— ensinareille a biblioteca; nunca examinei eses andeis, pero estou segura de que estarán cheos de libros sabios, e pode vostede ir furgar entre eles cando lle pareza. E agora tomará vostede o té… pronto será a hora da cea, pero pensei que, xa que está vostede afeita a comer á unha, quizais preferise tomar unha cunca de té a esta hora, e cear cando nós comamos, e entón, mire, pode tomar o té neste cuarto e así evitará ter que cear con lady Ashby e sir Thomas, o cal sería algo embarazoso… tal vez non embarazoso, senón… ben… xa sabe o que quero dicir… Cría que non lle apetecería moito… especialmente porque de cando en vez cean connosco outras damas e cabaleiros. —Dende logo —dixen—, apetéceme moito máis tomalo como vostede di, e, se non ten vostede inconveniente, preferiría tomar todas as comidas neste cuarto. —E logo por que? —Porque imaxino que así será máis agradable para lady Ashby e sir Thomas. —Nada diso! —En calquera caso, sería máis agradable para min. Fixo algunha débil obxección, pero axiña cedeu; e decateime de que a proposta supoñía un gran alivio para ela. —Agora, veña ao salón —dixo—. Esa é a campá para vestirse, pero non vou aínda; é inútil arranxarse cando non hai ninguén para verte; e quero que conversemos un pouco. Agnes Grey 213 O salón era un cuarto verdadeiramente impoñente e amoblado con moita elegancia; pero vin a ollada da nova moza sobre min cando entramos como para ver se me impresionaba o espectáculo, e por tanto, decidín adoptar un aspecto de pétrea indiferenza, coma se non vise nada extraordinario. Pero só por un momento. Inmediatamente a miña conciencia murmuroume: «Por que hei de decepcionala a ela para conservar o meu propio orgullo? Non, mellor sacrifico o orgullo para darlle unha inocente gratificación». E mirei ao redor con sinceridade e díxenlle que era un cuarto nobre, amoblada con moito gusto. Dixo pouco, pero vin que estaba encantada. Amosoume o seu gordo caniche francés, que xacía feito un nobelo sobre un almofadón de seda, e as dúas espléndidas pinturas italianas, as cales, con todo, non me deu tempo de examinar, pero, dicindo que debía miralas outro día, insistiu en que admirase o pequeno reloxo con xoias que trouxera de Xenebra, e logo levoume por toda o cuarto para sinalarme outros artigos diversos que trouxera de Italia: un elegante reloxo e varios bustos, unhas figuriñas gráciles e vasos, todo tallado en mármore branco. Falou destas cousas con animación, e escoitou os meus comentarios admirativos cun sorriso de pracer, que axiña se esvaeceu, con todo, para dar paso a un suspiro melancólico, como en consideración da insuficiencia de tanto adorno para lograr a felicidade do corazón humano, e a súa triste incapacidade de satisfacer as súas esixencias insaciables. Despois, deitándose nun sofá, dirixiume cara a unha ampla poltrona que se atopaba en fronte, non diante do lume, senón xunta unha xanela aberta de par en par, pois hai que lembrar que era verán, unha tarde doce e cálida da segunda metade de xuño. Estiven sentada un momento en Agnes Grey 214 silencio, gozando do aire tranquilo e puro, e a fermosa vista do parque que se estendía ante min, rico en verdor e follaxe, deitado á luz dourada do sol, aliviado polas longas sombras do atardecer. Pero debía aproveitar esta pausa: tiña que facer indagacións e, como a substancia da posdata dunha dama, o máis importante viría ao final. Así que comecei preguntando polo señor e a señora Murray, e pola señorita Matilda e os novos cabaleiros. Díxome que o seu papá tiña gota, o que o poñía de moi mal humor, e que non quería renunciar aos seus viños predilectos nin ás súas copiosas comidas e ceas, e que discutira co seu médico, porque este se atrevera a dicir que ningunha medicina o curaría mentres vivise tan despreocupado; que mamá e os demais estaban ben: Matilda seguía salvaxe e imprudente, pero tiña unha institutriz elegante, e as súas maneiras melloraran bastante, e logo sería presentada en sociedade; e que John e Charles (que estaban agora de vacacións na casa) seica eran «uns raparigos estupendos, valentes e travesos». —E como lles vai aos demais? —preguntei—. Aos Green, por exemplo? —Ah!, o señor Green ten o corazón roto, sabe? —respondeu, cun lánguido sorriso—; aínda non superou a decepción, e nunca a superará, imaxino. Está condenado a converterse en solteirón; e as súas irmás fan o que poden por casar. —E os Meltham? —Oh, van ao seu ritmo de sempre, supoño; pero sei moi pouco deles, excepto de Harry —dixo, ruborizándose levemente e sorrindo de novo—; víao moito cando estabamos en Londres, pois en canto se decatou de que Agnes Grey 215 estabamos alí, acudiu co pretexto de visitar o seu irmán, e ou me seguía coma unha sombra alá onde eu fose ou aparecía en cada esquina coma un reflexo. Pero non se sorprenda tanto, señorita Grey; fun moi discreta, asegúrollo, pero, xa sabe, unha non ten a culpa de que a admiren.Pobre rapaz! Non era o meu único admirador, pero dende logo era o máis evidente, e creo que o máis devoto de todos. E ao detestable… ehem!… e a sir Thomas ocorréuselle ofenderse por el, ou polos meus abundantes gastos, ou algo, non sei exactamente por que, e tróuxome apresuradamente ao campo, sen aviso previo, onde supoño que hei de facer de ermitá toda a miña vida. Mordeu o beizo e engurrou vingativa a fronte mirando o belo dominio que unha vez desexara para ela. —E o señor Hatfield —dixen—, que foi del? Animouse de novo e respondeu alegre: —Oh, fíxolle as beiras a unha solteirona de avanzada idade e casou con ela non hai moito, sopesando a súa pesada carteira contra os seus murchos encantos e esperando achar no ouro o consolo que lle foi negado no amor, ha, ha! —Ben, creo que xa están todos… agás o señor Weston. Que fai? —Pois eu non o sei, dende logo. Marchou de Horton. —Canto tempo hai? E onde foi? —Non sei nada del —respondeu ela cun bocexo— agás que marchou hai cousa dun mes… non preguntei onde —eu preguntaría se era a unha parroquia ou simplemente a outro posto de axudante, pero pensei que Agnes Grey 216 era mellor non facelo—, e á xente non lle gustou moito a súa marcha — continuou— para gran desgusto do señor Hatfield, pois a Hatfield non lle caía ben, porque tiña demasiada influencia entre a xente corrente e porque non era dócil e submiso dabondo con el… e por algúns outros pecados imperdoables, non sei cales… Agora si que debo ir vestirme; a segunda campá vai soar enseguida, e se vou cear desta guisa, terei que aturar sen parar a lady Ashby. É unha cousa estraña que unha non poida ser a ama da súa propia casa! Tire da campá e mandarei chamar a miña doncela e direilles que lle preparen o té. Imaxine esa muller intolerable… —Quen, a súa doncela? —Non, a miña sogra, e por un desgraciado erro meu! No canto de permitirlle que se mudase a outra casa, tal como se ofreceu a facer cando casei, fun tan parva que lle pedín que seguise vivindo aquí e levase os asuntos da casa por min; porque, en primeiro lugar, eu esperaba que pasariamos a maior parte do ano na cidade, e, en segundo lugar, ao ser tan nova e inexperta, asustábame a idea de ter que dirixir unha casa chea de criados e encargar comidas e preparar festas e todo iso, e pensei que ela coa súa experiencia me axudaría. Nunca soñei que fora a converterse en usurpadora, tirana, demo, espía e todo o que sexa detestable. Oxalá estivese morta! Despois volveuse para dar instrucións ao lacaio, que estaba alí teso de pé xunta a porta dende había medio minuto, e que oíra a última parte das súas animadversións, e, por suposto, fixera as súas propias reflexións respecto diso, malia o aspecto ríxido e inflexible que lle parecía correcto manter no salón. Ao comentar eu máis tarde que debera de oíla, ela contestou: Agnes Grey 217 —Oh, non importa! Non me preocupan os lacaios: son simples autómatas; non importa o que digan ou fagan os seus superiores, eles non se atreverán a contalo; e en canto ao que pensen (se é que o fan algunha vez), por suposto a ninguén lle importa. De feito, sería boa se nos ataran a lingua os nosos serventes! Dicindo isto, marchou correndo para arranxarse axiña, deixándome a min que atopase o camiño de volta ao meu salonciño, onde, ao seu debido tempo, me serviron unha cunca de té. Despois sentei reflexionando sobre a condición pasada e presente de lady Ashby, e da pouca información que obtivera respecto o señor Weston, e das poucas probabilidades que había de que o vise ou tivese máis noticias del ao longo da miña vida tranquila e sombría, a cal en diante parecía non ofrecer outra alternativa que días de choiva ou días de nubes grises e escuras sen chuvascos. Finalmente, con todo, empecei a cansarme dos meus pensamentos e a desexar saber onde atopar a biblioteca da que falara a miña anfitrioa, e de preguntarme se debía quedar alí sen facer nada até a hora de me deitar. Como non era rica dabondo como para posuír un reloxo, non podía saber o tempo que pasaba agás polas sombras que se alongaban lentamente, que observaba dende a xanela, que presentaba unha vista lateral, incluíndo unha zona do parque, un grupo de árbores, cuxas ramas máis altas estaban colonizadas por unha compañía numerosa de ruidosas grallas, e un alto muro cunha enorme porta de madeira, que sen dúbida comunicaba co patio dos cortellos, xa que chegaba maxestosamente dende o parque unha ampla carruaxe. A sombra deste muro axiña tomou posesión de todo o terreo até onde eu podía ver, obrigando á dourada luz do sol a retirarse polgada a polgada, para refuxiarse por fin nas copas altas Agnes Grey 218 das árbores. Finalmente mesmo elas quedaron na sombra… a sombra dos afastados outeiros, ou da terra mesma; e, sentindo compaixón polos ruidosos habitantes da gralleira lamentei ver como a súa vivenda, até había tan pouco bañada cunha luz gloriosa, quedaba reducida á cor tenebrosa e vulgar do mundo do abismo, ou do meu mundo interior. Durante un momento, os paxaros que voaban por enriba dos demais podían aínda recibir nas ás o fulgor que impartía á súa negra plumaxe o matiz e o resplandor do ouro vermello; ao final tamén esvaeceu. O crepúsculo avanzou ás furtadelas… as grallas fixéronse máis silenciosas… eu atopeime máis cansa e desexaba regresar á miña casa o día seguinte. Fíxose de noite por fin, e estaba a pensar en chamar para pedir unha candea para ir á cama, cando apareceu a miña anfitrioa, colmándome de desculpas por deixarme abandonada tanto tempo e botando toda a culpa a «esa vella detestable», como chamaba á súa sogra. —Se non me sento con ela no salón mentres sir Thomas bebe o seu viño —dixo—, nunca mo perdoaría; e logo, se saio do cuarto no mesmo instante en que chega el, como fixen unha ou dúas veces, é unha ofensa imperdoable cara ao seu querido sir Thomas. Ela nunca mostrou semellante falta de respecto cara ao seu marido… e en canto ao afecto, as esposas de hoxe día nunca o teñen en conta, supón; pero as cousas eran diferentes na época dela… Coma se puidese servir para algo que me quedase no cuarto, cando el non fai máis que queixarse e rifar cando está de mal humor, dicir parvadas desagradables cando está contento, ou quedar durmido no sofá cando está demasiado aparvado para outra cousa, que adoita ser o caso agora, cando non ten outra cousa que facer máis que embebedar co viño. Agnes Grey 219 —Mais non podería vostede tentar ocuparlle a mente con algo mellor, e pregarlle que renuncie a eses hábitos? Estou segura de que ten vostede poderes de persuasión e habilidades para distraer un cabaleiro que moitas damas estarían encantadas de posuír. —Así que pensa vostede que vou poñerme a entretelo! Non; esa non é a idea que teño eu do que é unha esposa. É tarefa do marido agradar a esposa, non a dela agradalo a el; e se el non está satisfeito dela tal como é, e agradecido de posuíla tamén, non a merece, iso é todo. En canto á persuasión, asegúrolle que non me vou molestar con iso: xa teño dabondo con aturalo tal e como é, sen tentar reformalo. Pero sinto que a deixara tanto tempo soa, señorita Grey. Como pasou o tempo? —Principalmente observando as grallas. —Vaia por Deus, que aburrida debeu estar! Realmente teño que ensinarlle a biblioteca, e debe chamar para pedir todo o que queira, tal como faría nunha pousada, e poñerse cómoda. Teño motivos egoístas por querer tela contenta, pois quero que quede comigo e que non cumpra a súa horrible ameaza de escapar nun dentro dun ou dous días. —Ben, non me deixe que a manteña máis tempo fóra do salón esta noite, pois agora estou cansa e quixera deitarme. Agnes Grey 220 CAPÍTULO XXIII: O PARQUE Baixei un pouco antes das oito á mañá seguinte, avisada polo son dun reloxo distante. Non se vía ningún sinal de almorzo. Agardei máis dunha hora antes de que chegase, aínda desexando vagamente ter acceso á biblioteca. Despois de acabar a solitaria comida, de novo esperei ao redor dunha hora e media con gran ansiedade e malestar dubidando que facer. Por fin, lady Ashby veu desexarme os bos días. Informoume de que acababa de almorzar, e quería que dese un paseo matutino con ela polo parque. Preguntoume canto tempo levaba en pé e, ao oír a miña resposta, dixo que o sentía moito, e unha vez máis prometeu mostrarme a biblioteca. Suxerín que o fixese enseguida, e así de alí en diante non habería problemas de lembralo ou esquecelo. Consentiu, coa condición de que non se me ocorrese poñerme a ler ou interesarme polos libros agora, pois quería ensinarme os xardíns e dar un paseo comigo polo parque antes de que fixese demasiada calor para gozalo, que xa case era o caso. Por suposto asentín de boa gana, e logo iniciamos o noso paseo. Mentres camiñabamos polo parque, falando do que a miña compañeira vira e oíra durante as súas viaxes, achegouse un xinete e adiantounos. Volveuse ao cruzarse connosco e cravoume a vista directamente na cara. Tiven boa oportunidade de ver como era: alto, delgado e estragado, un pouco encrequenado de ombreiros, co rostro pálido aínda que cheo de manchas e as pálpebras desagradablemente vermellas, as faccións correntes e unha aparencia xeral de languideza e monotonía, aliviada por unha expresión sinistra na boca e os fríos ollos sen alma. —Detesto ese home! —murmurou lady Ashby con amarga énfase cando pasou trotando lentamente. Agnes Grey 221 —Quen é? —preguntei, non disposta a supoñer que falaría así do seu marido. — Sir Thomas Ashby —contestou con melancólica compostura. —E vostede detéstao, señorita Murray? —preguntei, pois estaba demasiado sorprendida para lembrar o seu nome naquel momento. —Si, señorita Grey, e desprézoo tamén. E se vostede o coñecese, non me culparía. —Pero xa sabía vostede como era antes de casar con el. —Non; só cría sabelo… realmente non o coñecía. Sei que vostede mo advertiu, e oxalá lle fixera caso, pero xa é tarde para arrepentirse… Ademais, mamá tería que sabelo mellor ca nós as dúas, e non dixo nada contra iso, todo o contrario. E logo cría eu que el me adoraba e que me deixaría facer o que quixese… Finxiu facelo ao principio, pero agora non lle importo un chisco. Pero iso non me molestaría; el podería facer o que lle dera a gana se eu fose libre para divertirme e quedar en Londres ou ter algúns amigos aquí… pero el fai o que lle dá a gana e eu debo ser prisioneira e escrava. En canto se deu conta de que eu podía divertirme sen el, e de que os demais apreciaban o meu valor máis ca el, o desgraciado egoísta comezou a acusarme de coquetería e malgasto, e a insultar a Harry Meltham, cuxos zapatos non é digno de limpar. E logo necesitaba que eu estivese no campo levando unha vida de monxa, por se o deshonraba ou arruinaba, coma se el mesmo non fose dez veces peor en todos os sentidos… co seu libro de apostas e a súa mesa de xogo e as súas mozas de ópera e a súa lady isto e señora aquilo… Si, iso e as súas botellas de viño e vasos de coñac e auga tamén! Oh, daría dez mil mundos para Agnes Grey 222 volver ser a señorita Murray! É terrible sentir que a vida, a saúde e a beleza se murchan, sen apreciar e sen gozar, por un bruto coma el! — exclamou estalando en bágoas pola amargura do seu desgusto. Naturalmente compadecíaa moitísimo, tanto pola súa falsa idea da felicidade e o descoido das súas obrigas coma polo desprezable compañeiro ao que estaba unido o destino dela. Dixen o que puiden para consolala, e deille os consellos que cría que lle facían máis falta: primeiro, tentar mellorar o seu marido con cordiais razoamentos, amabilidade, exemplo e persuasión; despois, cando xa fixera todo o que podía, se aínda o atopaba incorrixible, que se esforzase por abstraerse del, que se arroupase coa súa propia integridade e se molestase por el o menos posible. Exhorteina a que buscase consolo cumprindo co seu deber cara a Deus e cara aos homes, e que confiase no Ceo e que se consolase co coidado e a educación da súa filla, asegurándolle que se vería amplamente recompensada ao ver os seus progresos en fortaleza e sabedoría e ao recibir o seu xenuíno afecto. —Pero non podo dedicarme de maneira total a unha nena —dixo ela—; podería morrer… cousa que non é para nada improbable. —Pero con coidados, moitos bebés delicados convertéronse en homes ou mulleres fortes. —Pero pode parecerse tanto ao seu pai que a odiarei. —Non é probable; é unha nena, e parécese moito á súa nai. —Non importa. Preferiría que fose neno… só que o pai non lle deixará ningún patrimonio que el mesmo poida malgastar. Como podo gozar de Agnes Grey 223 ver crecer unha nena para que me eclipse e goce dos praceres dos que eu estou privada para sempre? Pero supoñendo que tivese a xenerosidade de deleitarme con tal cousa, aínda así, é só un bebé, e non podo centrar todas as miñas esperanzas nun bebé; é tan só un grado máis que dedicarse a un can. E en canto a toda a sabedoría e bondade que vostede tentaba inculcarme, seguro que é o máis correcto e axeitado, e se tivese uns vinte anos máis, podería beneficiarme diso; pero as persoas temos que divertirnos cando somos novas, e se os demais non nolo permiten, debemos odialos por ese motivo! —O mellor xeito de divertirse é facer o que é correcto, e non odiar a ninguén. A finalidade da relixión non é ensinarnos como morrer senón como vivir; e canto antes un se fai sabio e bo, máis felicidade consegue. E agora, lady Ashby, teño que darlle un consello máis: non converta a súa sogra nunha inimiga. Non se afaga a tela a distancia e mirala con desconfianza celosa. Nunca a vin, pero oín cousas boas dela ademais de malas e imaxino que, aínda que sexa fría e altiva no seu comportamento xeral e mesmo esixente nas súas peticións, terá fortes afectos para aqueles que sexan capaces de alcanzalos. E aínda que estea cegamente unida ao seu fillo, non carece de bos principios nin é incapaz de escoitar a voz da razón. E se vostede a concilia un pouco e adopta unhas maneiras amigables e abertos cara a ela… e mesmo lle confía as súas aflicións… verdadeiras aflicións, polas que estea xustificada en queixarse… creo firmemente que co tempo ela converterase nunha fiel amiga e no seu consolo e apoio en lugar dese diaño que vostede describe. Mais temo que os meus consellos non forneceron moito efecto na desgraciada moza; e ao ver que era de tan pouca axuda en Ashby Park, a Agnes Grey 224 miña estancia alí fíxose dobremente dolorosa. Así e todo, debía soportar aquel día e o seguinte, xa que me comprometera a facelo, aínda que, resistíndome a todos os rogos e incentivos para prolongar máis a miña visita, insistín en partir á mañá seguinte, afirmando que miña nai me botaría de menos e que esperaba o meu regreso con impaciencia. Con todo, tiña o corazón apesarado cando me despedín da pobre lady Ashby e a deixei no seu principesco fogar. Era unha proba adicional da súa infelicidade que se aferrase ao consolo da miña presenza e anhelase sinceramente a compañía dunha persoa cuxos gustos e ideas xerais conxeniaban tan pouco cos dela, da que se esqueceu por completo nas súas horas de éxito, e cuxa presenza sería máis molestia ca pracer se tivese só a metade do que desexaba o seu corazón. Agnes Grey 225 CAPÍTULO XXIV: AS AREAS A nosa escola non estaba situada no centro da cidade; ao entrar a Adende o noroeste hai unha fila de casas de aspecto respectable a cadanseu lado da estrada ancha e branca con pequenos xardíns diante delas, persianas venecianas nas xanelas e uns banzos que conducen a cadansúa porta elegante co seu pomo de latón. Nunha das máis grandes destas vivendas residiamos miña nai e eu con todas as novas damas que os nosos amigos e o público tiñan a ben encomendar ao noso cargo. Por conseguinte, estabamos a unha distancia considerable do mar, separadas del por un labirinto de rúas e casas. Pero o mar encantábame, e con frecuencia cruzaba de boa gana a cidade para gozar do pracer de pasear pola beira, ben fose coas alumnas ou soa, ou con miña nai durante as vacacións. Resultaba agradable en todo momento e en todas as estacións, pero especialmente baixo a brava axitación dunha áspera brisa mariña e coa frescura resplandecente dunha mañá estival. Espertei cedo a terceira mañá tras o meu regreso de Ashby Park. O sol atravesaba a persiana e pensei no agradable que sería pasar pola cidade durmida para dar un paseo solitario sobre as areas mentres medio mundo estaba na cama. Non tardei moito en tomar esa decisión nin demorei en poñela en práctica. Naturalmente non quixen espertar miña nai, polo que me deslicei silandeiramente pola escaleira e abrín a porta sen facer ruído. Estaba vestida e na rúa cando o reloxo da igrexa deu o seis menos cuarto. Había unha sensación de frescura e vigor mesmo nas rúas; e cando traspasei a cidade, cando puxen o pé sobre as areas e enfilei o rostro cara á ampla baía luminosa… non hai linguaxe que poida describir o efecto do profundo e claro azul do ceo e o océano, o brillante sol matutino na Agnes Grey 226 barreira semicircular de abruptos acantilados coroados de grandes outeiros verdes e nas lisas e extensas areas e as rochas baixas do mar, que semellaban, coa súa vestimenta de maleza e brión, pequenos illotes de herba, e, sobre todo, nas brillantes ondas. E logo, a indescritible pureza e frescura do aire! Ía a calor xusta para intensificar o valor da brisa e sopraba o vento xusto para manter en movemento todo o mar, para facer que as ondas fosen brincando cara á beira, espumosas e escintilantes, como entolecidas de alegría. Non se movía máis nada, non se vía ningunha criatura humana máis ca min. Os meus pés eran os primeiros en deixar pegadas nas areas firmes e intactas; ninguén máis as pisara dende que o fluxo da marea da noite anterior borrara as marcas máis profundas de onte, deixándoas belas e lisas excepto onde a retirada da auga deixara as pegadas de rizados charcos e inquietos arroios. Renovada, encantada, fortalecida, camiñei por alí, esquecéndome de todos os meus problemas, sentindo coma se tivese ás nos pés e puidese andar polo menos corenta millas sen me fatigar e experimentando unha sensación de alborozo que non volvera sentir dende a miña xuventude máis temperá. A ao redor das seis e media, con todo, empezaron a acudir os mozos de cadras para exercitar os cabalos dos seus amos, primeiro un e logo outro, até unha ducia de cabalos e cinco ou seis xinetes, pero non tiña que preocuparme porque non chegarían até as rochas ás que eu me aproximaba naquel intre. Cando as alcancei e pasei por enriba das húmidas algas esvaradías (co risco de caer nalgún dos moitos charcos de clara auga salgada que había entre as rochas) até un pequeno promontorio de brión salpicado polo mar, mirei atrás de novo para ver quen máis andaba por alí. Só estaban aínda os madrugadores mozos cos seus cabalos e a un cabaleiro coa escura mancha dun can correndo diante Agnes Grey 227 e un carro que viña da cidade para cargar auga para o balneario. Dentro dun minuto ou dous, as distantes máquinas de auga poñeríanse en funcionamento: e entón os cabaleiros maiores de costumes rutineiros e as sobrias damas cuáqueras acudirían para dar os seus saudables paseos matutinos. Pero por moi interesante que fose tal panorama, non podía esperar para presencialo, pois o sol e o mar cegábanme tanto que só puiden botar unha ollada naquela dirección; así que logo vireime de novo para deleitarme coa vista e o son do mar lanzándose contra o meu acantilado, sen unha forza prodixiosa, porque as ondas rompían coas enredadas algas e as invisibles rochas de debaixo; se non, pronto me vería asolagada polo orballo. Pero medraba a marea; a auga subía; enchíanse os golfos e os lagos; os estreitos facíanse máis anchos: era o momento de buscar un terreo máis seguro; así que camiñei, patinei e escorreguei de volta ás suaves e amplas areas, e decidín continuar até certo abrupto saínte dos acantilados antes de regresar. Ao pouco intre oín ruído de refolgo detrás de min e un can achegouse brincando e contorsionándose aos meus pés. Era Snap, o meu pequeno terrier escocés de pelo escuro e enredado! Cando pronunciei o seu nome, saltoume cara ao rostro ouveando de alegría. Case tan encantada coma el, collín o animaliño no colo e biqueino varias veces. Pero como chegara el até aquí? Non puidera caer do ceo nin facer semellante viaxe só: debérao de traer ou o seu amo, o cazador de ratas, ou outra persoa; así, reprimindo as miñas desmedidas caricias e tentando igualmente reprimir as súas, mirei arredor e vin… o señor Weston! Agnes Grey 228 —O seu can lémbraa ben, señorita Grey —dixo, colléndome calorosamente a man que eu lle estendía sen saber moi ben o que facía—. Érguese vostede cedo. —Normalmente non tan cedo coma hoxe —respondín con asombrosa compostura, tendo en conta todas as circunstancias do momento. —Até onde quere prolongar o seu paseo? —Xa pensaba regresar… deben de ser case horas, paréceme. Consultou o seu reloxo (tiña un de ouro agora) e díxome que eran as sete e cinco. —Pero sen dúbida xa paseou bastante —dixo, virándose cara á cidade, e eu comecei a andar paseniño sobre os meus pasos, con el camiñando ao meu carón. —En que parte da cidade vive vostede? —preguntou—. Nunca o logrei saber. Nunca o lograra saber? Logo tentárao? Díxenlle onde viviamos. Preguntoume como ían os nosos asuntos. Contesteille que nos ían moi ben, que aumentaramos considerablemente o número de alumnas despois das vacacións de Nadal, e que esperabamos aínda máis ao final destas. —Vostede debe de ser unha profesora experta —comentou. —Non; é miña nai —respondín—; ela dirixe moi ben as cousas, e é moi activa, intelixente e boa. Agnes Grey 229 —Gustaríame coñecer a súa nai. Presentarama vostede algún día se vou vela? —Si, encantada. —E concédeme o privilexio dun vello amigo de ir visitala de cando en vez? —Si, si… supoño que si. Esta era unha resposta moi parva, pero a verdade era que consideraba que non tiña eu o dereito de convidar ninguén á casa de miña nai sen o coñecemento dela; se dixese: «Si, se a miña nai non lle importa», parecería que eu interpretaba a súa pregunta como máis do que el expresara, así que, supoñendo que non lle importaría, engadín: «Supoño que si»; pero por suposto diría algo máis sensato e máis educado se estivese en posesión das miñas facultades. Proseguimos o noso paseo durante un minuto en silencio, un silencio roto ao pouco tempo (para gran alivio meu) por un comentario do señor Weston sobre a brillantez da mañá e a beleza da baía e, despois, sobre as vantaxes de A- respecto a outros moitos lugares de veraneo. —Non me pregunta vostede que me trouxo a A- dixo—. Non crerá vostede que son rico dabondo coma para vir por pracer. —Dixéronme que marchara de Horton. —Entón non lle dixeron que fora destinado a F-? F- era unha aldea a unhas dúas millas de A-. —Non —dixen—; vivimos tan completamente retiradas do mundo, mesmo aquí, que rara vez me chegan noticias dalgunha fonte, con Agnes Grey 230 excepción da Gaceta de -. Pero espero que lle guste a súa nova parroquia, e que poida felicitalo por conseguila. —Supoño que me gustará máis a parroquia dentro dun ano ou dous, cando levase a cabo algunhas reformas que anhelo ou, polo menos, dea algúns pasos para logralo; pero pode vostede felicitarme agora, pois resúltame moi agradable ter sequera parroquia propia sen ninguén que interfira comigo, desbarate os meus plans ou inutilice os meus esforzos. Ademais, teño unha casa respectable nunha veciñanza bastante agradable, e trescentas libras ao ano. De feito, non teño máis queixa ca da soidade nin máis desexo ca dunha compañeira. Miroume ao concluír e era coma se o escintileo dos seus ollos escuros me incendiase a cara, o que me produciu un gran desconcerto, pois era intolerable mostrar confusión en tal conxuntura. Por tanto fixen un esforzo por remediar o mal e desentenderme de calquera aplicación persoal do seu comentario cunha resposta atropelada e mal expresada no sentido que, se esperaba até ser ben coñecido na veciñanza, podería ter moitas oportunidades de suplir a súa falta entre as residentes de F- e os arredores, ou as visitantes de A-, se necesitaba unha elección máis ampla, sen darme conta do cumprimento implicado en tal aseveración, até que a súa resposta mo fixo ver. —Non son tan presuntuoso coma para crer iso —dixo—, aínda que vostede dirá. Pero se así fose, ben, son algo esixente en canto á miña idea do que debe ser unha compañeira vitalicia, e quizais non atope ningunha que me conveña entre as damas que vostede menciona. —Se esixe vostede a perfección, nunca a atopará. Agnes Grey 231 —Non, non teño dereito a ela, pois eu mesmo estou moi lonxe de ser perfecto. Aquí interrompeu a nosa conversa un carro de auga que avanzaba pesadamente, pois xa chegaramos á parte ruidosa das areas. E durante os seguintes oito ou dez minutos, entre carros e cabalos, burros e homes, houbo pouco sitio para o intercambio social até que lle demos as costas ao mar e comezamos a subir a estrada empinada que conducía á cidade. Aquí o meu compañeiro ofreceume o brazo, que aceptei, aínda que non coa intención de utilizalo como apoio. —Non vén vostede ás areas moi a miúdo, paréceme —dixo—, porque eu camiñei por aquí moitas veces pola mañá e pola tarde dende que cheguei, e non a vin até agora; e varias veces, ao pasar pola cidade, busquei a súa escola, pero non se me ocorreu buscar na estrada de -; e unha ou dúas veces fixen indagacións, pero sen obter a información que quería. Cando ascendemos a costa, fixen un aceno de apartar o brazo do seu, pero apertou levemente o cóbado como sinal tácito de que el non o desexaba, polo que desistín. Disertando sobre diferentes temas, entramos na cidade e camiñamos por de varias rúas. Decateime de que se desviaba do seu camiño para acompañarme, a pesar da longa camiñada que aínda lle esperaba, e, temendo que se estivese molestando por motivos de educación, díxenlle: —Coido que o estou afastando do seu camiño, señor Weston. Creo que a estrada de F- está en dirección contraria. —Deixareina ao final da próxima rúa —dixo el. Agnes Grey 232 —E cando virá ver mamá? —Mañá, se Deus quere. O final da rúa seguinte era case a fin da miña viaxe. Detívose alí, con todo, desexoume os bos días e chamou a Snap, que parecía dubidar entre seguir á súa antiga ama ou ao seu novo amo, pero marchou brincando con el cando o chamou. —Non vou ofrecerme a devolverllo, señorita Grey —dixo o señor Weston cun sorriso—, porque me gusta. —Oh, non o quero —contestei—, agora que ten un bo amo, estou satisfeita. —Dá vostede por feito que son un bo amo, logo? O home e o can marcharon, e eu regresei á casa, chea de gratitude ao ceo por tanta felicidade e rezando porque as miñas esperanzas non se visen de novo frustradas. Agnes Grey 233 CAPÍTULO XXV: CONCLUSIÓN —Ben, Agnes, non debes volver dar un paseo tan longo antes do almorzo —dixo miña nai, vendo que bebía unha segunda cunca de café e non comía nada, poñendo como escusa a calor que ía e a fatiga tras a miña longa camiñada. O certo era que me sentía febril e tamén cansa. —Sempre fas as cousas en extremos; se deses un paseo curto todas as mañás e seguises facéndoo, sentaríache ben. —Ben, mamá, fareino. —Pero isto é peor ca quedares na cama ou enfrascáreste nos libros; expuxécheste a coller febre. —Non o volverei facer —dixen. Espremía os miolos pensando en como contarlle o do señor Weston, porque había de dicirlle que ía vir o día seguinte. Con todo, esperei até que quitasen as cousas do almorzo e me sentise máis calmada e serena; logo, tras sentarme cos meus debuxos, comecei: —Atopei un vello amigo hoxe nas areas, mamá. —Un vello amigo! De quen se trata? —Dous vellos amigos, en realidade. Un é un can —e lembreille a Snap, cuxa historia xa lle contara, e relateille o incidente da súa repentina aparición e a súa extraordinaria memoria ao recoñecerme—, e o outro — proseguín— é o señor Weston, asistente do reitor de Horton. —O señor Weston! Nunca te oín falar del. —Si, mencioneicho varias veces, creo, pero non te lembras. Agnes Grey 234 —Oínte falar do señor Hatfield. —O señor Hatfield era o reitor e o señor Weston o seu axudante; adoitaba mencionalo ás veces por contraste co señor Hatfield, por ser un clérigo máis eficiente. Con todo, atopábase nas areas esta mañá co can — compraríallo, supoño, ao cazador de ratas— e recoñeceume el ademais do can, probablemente grazas a este. Tiven unha conversa con el, no curso da cal, como preguntou pola nosa escola, faleille algo de ti e a túa boa xestión, e dixo que lle gustaría coñecerte, e preguntoume se eu quería presentarcho se el tomase a liberdade de visitarmos mañá, así que lle dixen que si. Fixen ben? —Por suposto. Que clase de home é? —Un home moi respectable, creo. Pero veralo mañá. É o novo vigairo de F-, e como só leva alí unas cantas semanas, supoño que non fixo amigos aínda e quere facer algo de vida social. O día seguinte chegou. Que febre de ansiedade e expectación se apoderou de min dende o almorzo até o mediodía, hora á que apareceu! Despois de presentarllo a miña nai, levei o labor á xanela e sentei a esperar o resultado da entrevista. Conxeniaron estupendamente, para gran satisfacción miña, pois estaba moi ansiosa polo que podía opinar miña nai del. Non quedou moito tempo nesa ocasión; pero cando el se ergueu para se despedir, ela dixo que lle encantaría velo cando lle cadrase ben vir de novo. E cando marchou, alegreime de oíla dicir: —Ben, paréceme que é un home moi sensato. Pero por que sentaches alí atrás, Agnes —engadiu—, e falaches tan pouco? Agnes Grey 235 —Porque falabas ti tan ben, mamá, que me pareceu que non necesitabas que eu che axudase. Ademais, veu visitarte a ti, non a min. Despois diso, visitábanos a miúdo, varias veces ao longo da semana. Adoitaba dirixir a maioría da súa conversa á miña nai, e non era milagre, porque ela tiña boa conversa. Case envexaba a fluidez libre e vigorosa do seu discurso e o forte sentido que demostraba en todo o que dicía, e, con todo, non a envexaba, pois aínda que de cando en vez lamentaba por el as miñas propias deficiencias, proporcionábame un enorme pracer estar alí sentada escoitando os dous seres que quería e honraba máis que nada no mundo conversando xuntos de xeito tan amigable e sensato e falando tan ben. Non sempre quedaba calada, con todo, nin estaba para nada relegada. Facíame tanto caso como eu desexaba: non faltaba unha palabra amable nin unha ollada aínda máis amable, unha infinidade de delicadas atencións, demasiado finas e sutís para expresar en palabras e, polo tanto, indescritibles, pero profundamente sentidas de corazón. Axiña se acabaron as cerimonias entre nós: o señor Weston acudía como hóspede esperado, ben recibido a calquera hora, e nunca perturbaba a economía dos nosos asuntos domésticos. Mesmo me chamaba «Agnes»; primeiro pronunciou o nome con timidez pero, ao darse conta de que non ofendía a ninguén, parecía preferir considerablemente ese apelativo en vez de «señorita Grey», e eu tamén. Que aburridos e sombríos eran os días que non viña! E mesmo así non eran tristes, pois aínda me quedaban a lembranza da última visita e a esperanza da próxima para animarme. Pero cando pasaban dous ou tres días sen que o vise, enchíame de ansiedade, absurda, irracional, porque naturalmente tiña que atender os seus propios asuntos e os da súa Agnes Grey 236 parroquia. Eu esperaba con pavor a fin das vacacións, porque comezaría o meu traballo e ás veces non podería velo e outras veces, cando miña nai estivese na aula, tería que recibilo a soas, situación que non desexaba en absoluto… dentro da casa, aínda que atoparme con el ao aire libre e pasear ao seu carón resultara non ser de ningún xeito desagradable. Unha tarde, con todo, durante a última semana das vacacións, chegou, inesperadamente, porque unha forte treboada á primeira hora da tarde case destruíra as miñas esperanzas de velo aquel día; pero agora a treboada amainara e o sol brillaba con forza. —Preciosa tarde, señora Grey —dixo el ao entrar—. Agnes, quero que veña vostede a dar un paseo comigo até - —nomeou unha parte da costa, un empinado outeiro polo lado interior e un abrupto precipicio cara ao mar, dende cuxo cumio se divisan unhas vistas espectaculares—. A choiva fixou o po e arrefriou e limpou o aire, e a vista será magnífica. Quere vir? —Podo ir, mamá? —Si, por suposto. Fun prepararme e baixei en poucos minutos aínda que, naturalmente, esmereime máis ao arranxarme ca se fose simplemente a saír soa de compras. O chuvasco certamente tivera un efecto moi beneficioso no tempo, e quedara unha tarde estupenda. O señor Weston quixo que o collese do brazo; dixo pouco durante o noso paso polas rúas ateigadas, pero camiñaba rápido e semellaba serio e abstraído. Preguntábame que lle ocorrería e sentía un temor indefinido de que estivese preocupado por algo desagradable; e inquietábanme bastante vagas conxecturas sobre o motivo, polo que quedei seria e calada. Pero estas fantasías Agnes Grey 237 desapareceron cando chegamos aos arredores da cidade, pois en canto tivemos á vista a antiga igrexa venerable e o outeiro de -, co mar dun azul profundo ao fondo, pareceume que o meu compañeiro estaba bastante alegre. —Coido que ando demasiado rápido para vostede, Agnes —dixo—; na miña impaciencia por saír da cidade, esquecín pensar na súa comodidade; pero agora iremos tan amodo como vostede queira. Vexo, por aquelas lixeiras nubes do oeste, que haberá unha marabillosa posta de sol, e estaremos a tempo de presenciar os seus efectos no mar, aínda que camiñemos amodo. Cando chegamos á metade do outeiro, fíxose o silencio entre nós unha vez máis e el, coma sempre, foi o primeiro en rompelo. —A miña casa está aínda baleira, señorita Grey —observou sorrindo—, e xa coñezo todas as damas da miña parroquia e varias desta cidade; e coñezo de vista e de oídas moitas máis; pero ningunha delas me convén como compañeira… de feito, só hai unha persoa no mundo que me convén… e é vostede; gustaríame saber cal é a súa decisión. —Fala vostede en serio, señor Weston? —En serio! Como pode vostede pensar que son quen de facer bromas sobre semellante cuestión? Puxo a súa man sobre a miña, que estaba apoiada no seu brazo: debeu de notar como tremía… pero xa non importaba. —Espero non precipitarme —dixo, cun ton grave—. Debía vostede de saber que non estaba no meu carácter adular e dicir parvadas Agnes Grey 238 melindrosas, ou mesmo expresarlle a admiración que sentía, e que unha soa palabra ou ollada miña significaba máis que as aloumiñeiras frases e ferventes declaracións da maioría dos homes. Dixen algo sobre non querer deixar miña nai, e non facer nada sen o seu consentimento. —Arranxeino todo coa señora Grey mentres ti poñías o chapeu — respondeu el—. Dixo que dá o seu consentimento se ti dabas o teu; e pedinlle, por se me concedías a felicidade, que viñese vivir connosco, pois estaba seguro de que ti o preferirías. Pero negouse, dicindo que agora podíase permitir contratar unha axudante e que continuaría coa escola até poder comprar unha anualidade suficiente para manterse nunha hospedaría cómoda. E, mentres tanto, pasaría as vacacións alternándose entre nós e a túa irmá, e que estaría contenta se ti eras feliz. Así que xa invalidei as túas obxeccións con respecto a ela. Tes algunha máis? —Non, ningunha. —Entón quéresme? —preguntou, apertándome fervente a man. —Si. Aquí fago unha pausa. O meu diario, de onde recompilei estas páxinas, non vai moito máis alá. Podería seguir durante anos; pero contentareime engadindo que nunca esquecerei aquela gloriosa tarde estival e que sempre lembrarei con deleite aquel outeiro empinado e abrupto, e o bordo do precipicio onde estivemos xuntos vendo a espléndida posta de sol reflectida no inquieto mundo de augas que xacía aos nosos pés, cos corazóns cheos de agradecemento ao ceo e de amor, case demasiado cheos para falar. Agnes Grey 239 Unhas cantas semanas despois, cando miña nai xa conseguira unha axudante, convertinme na esposa de Edward Weston, e nunca tiven motivos para arrepentirme e estou segura de que nunca os terei. Tivemos probas, e sabemos que teremos máis; pero soportámolas ben xuntos e procuramos fortalecernos mutuamente contra a separación final, a maior de todas as aflicións para o sobrevivente. Pero, se non perdemos de vista o glorioso paraíso que está máis aló, onde nos reuniremos de novo, e onde non se coñecen o pecado nin as penas, tamén saberemos soportala; e, mentres tanto, tentamos vivir na gloria daquel que esparexeu tantas bendicións no noso camiño. Edward, con arduos esforzos, realizou abraiantes reformas na súa parroquia, e é apreciado e querido polos seus fregueses, tal como merece, porque sexan cales sexan os seus defectos como home (e ninguén está totalmente libre deles), desafío a calquera a que o critique como pastor, marido ou pai. Os nosos fillos, Edward, Agnes e a pequena Mary, prometen moito; a súa educación de momento é responsabilidade miña, e non lles faltará nada que os coidados dunha nai poida dar. Os nosos modestos ingresos son suficientes para as nosas necesidades; e, levando a cabo o aforro que aprendemos en tempos máis difíciles, e nunca tentando imitar os nosos veciños máis prósperos, conseguimos non só gozar de comodidades nós, senón dispoñer dun pouco todos os anos para os nosos fillos e para dar aos que o necesitan. E agora coido que xa dixen dabondo. Agnes Grey FIM

  Volver atrás  

Compartir en redes sociales

• 
• 

Esta página ha sido visitada 65 veces.